Areszty detencyjne w Królestwie Polskim 1815-1868. Z badań nad powstawaniem nowożytnej administracji na ziemiach polskich

Justyna Bieda

Myśl oświecenia, uznająca wolność za jedno z podstawowych praw jednostki, zwróciła uwagę na kwestię uwięzienia człowieka przed wyrokiem, a także przyniosła pierwsze idee dotyczące zasad tymczasowego aresztowania, których praktyczne urzeczywistnienie nastąpiło na przełomie XVIII i XIX wieku. Jednym z głównych postulatów było przyjęcie reguły oddzielania osób zatrzymanych przed wyrokiem od już skazanych. Stopniowo wprowadzano ośrodki penitencjarne przeznaczone tylko dla osób tymczasowo aresztowanych, a w europejskich procedurach karnych zaczęły pojawiać się przepisy dotyczące organizacji i funkcjonowania tych jednostek. W Księstwie Warszawskim od samego początku zaczęto apelować o utworzenie bardziej rozbudowanego systemu ośrodków pozbawienia wolności, w tym rozdzielanie miejsc służących do przetrzymywania osób, względem których nie zapadł jeszcze wyrok w zależności od etapu postępowania przygotowawczego. Wówczas nie udało się jednak wprowadzić w życie reformy więziennictwa. Dopiero czasy Królestwa Polskiego przyniosły realne działania centralnych organów rządowych. Nie było to natomiast łatwe zadanie, gdyż brakowało regulacji dotyczących organizacji i funkcjonowania jednostek penitencjarnych. Na przykładzie rozwoju instytucji aresztów detencyjnych w publikacji ukazano problemy, z jakimi mierzyły się centralne organy administracji rządowej w trakcie tworzenia zmierzającego ku nowoczesności więziennictwa w Królestwie Polskim, w tym struktur administracyjnych. Przedstawiono próby wdrażania rodzących się humanitarnych idei penitencjarnych pomimo ograniczeń wynikających z sytuacji społeczno-gospodarczej państwa.

Niezbędnik studenta I roku. Repetytorium egzaminacyjne do ćwiczeń i egzaminu z historii państwa i prawa polskiego

Justyna Bieda, Dorota Wiśniewska-Jóźwiak

 Skrypt opracowany z myślą o studentach I roku Wydziału Prawa i Administracji UŁ. Zawiera materiał z dziesięciu dziedzin prawa, w tym: prawa osobowego, małżeńskiego, rodzinnego, opiekuńczego, spadkowego, rzeczowego, zobowiązań, pracy, karnego i procesowego. Każda z owych dziedzin została przedstawiona w osobnym rozdziale, przy zastosowaniu układu problemowego. Przeznaczenie opracowania do celów dydaktycznych skłoniło autorów poszczególnych części do poruszenia tylko pewnych wybranych zagadnień, które umożliwią młodym adeptom prawa zapoznanie się z podstawowymi instytucjami prawa prywatnego i publicznego oraz nabycie umiejętności sprawnego i świadomego posługiwania się podstawowymi pojęciami prawnymi. Głównym zadaniem skryptu jest przedstawienie prawa feudalnego w opozycji do prawa nowożytnego. Wraz z notatkami z ćwiczeń i wykładów ma ułatwić studentom przygotowanie się do egzaminu.

Testament - prawo a praktyka Królestwa Polskiego. W świetle akt notariuszy zgierskich w latach 1826-1875

Justyna Bieda

 Książka stanowi pierwsze we współczesnej literaturze kompleksowe opracowanie zagadnienia prawa testamentowego obowiązującego w Królestwie Polskim, przedstawione na tle praktyki, tj. XIX-wiecznych testamentów publicznych, własnoręcznych i tajemnych, znajdujących się w aktach kancelarii notarialnych w Zgierzu (1826–1875). W rozprawie zostały wykorzystane ówcześnie obowiązujące akty prawne (m.in. Kodeks Napoleona, Kodeks Cywilny Królestwa Polskiego, ustawa o organizacji notariatu) oraz bogata literatura przedmiotu, włącznie z najnowszą. Dla przybliżenia dzisiejszemu Czytelnikowi obszernego, różnorodnego, a tym samym interesującego materiału, analiza postanowień testamentów oraz przepisów prawa została poparta cytatami z zachowaniem ich oryginalnego brzmienia. Autorka kompleksowo omawia konstrukcję instytucji testamentu od strony prawnej, a przy tym łączy materię prawa spadkowego z innymi działami prawa cywilnego, szczególnie osobowego i rodzinnego, dokonuje prawidłowej egzegezy licznych norm ustawowych, jak też, co istotne, konfrontuje je z prawem współczesnym oraz nie waha się przedstawiać własnych trafnych ocen. Książka stanowi wartościową pozycję nie tylko dla historyków prawa, lecz i szerszego kręgu odbiorców. Jest oryginalnym, ważnym poznawczo przejawem erudycji i znajomości epoki.