Rodzice osób pijących alkohol problemowo. O ambiwalencji pomocy

Renata Szczepanik

Książka dotyczy matek i ojców dorosłych dzieci, które nadużywają alkoholu. Rodzice ci stanowią zróżnicowaną grupę ze względu na to, jakie znaczenie nadają posiadanym zasobom w sposobie radzenia sobie z nałogowym piciem dziecka i jego trudnościami życiowymi oraz jak nimi zarządzają. Jedni opierają swoje działania na zasobach instytucji. Bywa jednak, że specyficzny konflikt oczekiwań i interesów powoduje, że rodzice (zwykle matki) nie wracają do instytucji po raz kolejny. Inną grupą rodziców są ci, którzy źródeł siły poszukują w obrębie rodziny. Jest to najbardziej optymistyczny fragment publikacji, bowiem rezygnując z kategorii współuzależnienia jako tradycyjnej optyki interpretowania tego, co się dzieje w takiej rodzinie i z taką rodziną, spoglądam na nią przez pryzmat siły, jaka w niej drzemie i jaka uruchamia się w momencie kryzysu jednego z jej członków. W szczególnie niekorzystnej sytuacji pozostają natomiast rodzice ukazani w ostatnim rozdziale książki. Koncentrowanie się ich życia na problemie alkoholowym dorosłego dziecka nie zespala, a wręcz przeciwnie – osłabia ich jako małżeństwo czy rodzinę w ogóle. Są to rodzice osamotnieni. Zasadniczym celem publikacji jest próba zidentyfikowania warunków rodzicielskich strategii radzenia sobie ze szkodliwym piciem alkoholu przez dorosłego syna czy córkę, a także opisanie doświadczeń tych rodzin inaczej niż przez pryzmat dominujących, terapeutycznych czy medycznych sposobów definiowania problemów uzależnienia. Renata Szczepanik

Stawanie się recydywistą. Kariery instytucjonalne osób powracających do przestępczości

Renata Szczepanik

W książce zawarto zagadnienia z obszaru pedagogiki resocjalizacyjnej (więziennej) i podjęto próbę odpowiedzi na pytanie o to, czy w karierze instytucjonalnej recydywisty istnieją „punkty”, które pozwalają (jemu, społeczeństwu, systemowi) zapobiegać powrotowi do przestępczości. Przedmiotem analiz jest odkrywanie sposobów, w jaki recydywiści interpretują własne doświadczenia i w jaki przenoszą te interpretacje na swoją aktywność życiową (głównie w obrębie rzeczywistości izolacji więziennej). Gromadzenie oraz podążanie za danymi empirycznymi (metodologia teorii ugruntowanej) spowodowało wyłonienie się obrazu doświadczeń i działań, które składają się na wieloletni proces stawania się recydywistą, tj. bycia beneficjentem specyficznej kariery instytucjonalnej prawno-społecznego systemu zapobiegania przestępczości. I to właśnie proces ten stanowi zasadniczy przedmiot analiz i rozważań niniejszego opracowania. Przyjęta w nim perspektywa interakcyjna ułatwia spojrzenie na warunki, które rzutują na dynamikę „pięcia się” przestępcy po kolejnych szczeblach instytucjonalnego systemu zapobiegania przestępczości i dokonujący się w jego obrębie proces kształtowania społecznej tożsamości recydywisty. Zgodnie z ideą symbolicznego interakcjonizmu, zamierzeniem autorki nie jest jednakże wyjaśnienie procesu stawania się recydywistą, ile próba jego zrozumienia. 

Techniki soscjoterapeutyczne w pracy z dzieckiem agresywnym

Agnieszka Jaros, Renata Szczepanik

W pierwszej części opracowania zamieszczono opis najważniejszych sposobów postępowania diagnostycznego, uwzględniającego indywidualne konteksty życia dziecka i jego problemy. Natomiast w części drugiej znajdują się scenariusze zajęć socjoterapeutycznych do pracy z dziećmi agresywnymi, przeznaczone dla dwóch grup wiekowych uczniów (6–9-letnich oraz 10–12-latków). Przedstawione scenariusze stanowią jedynie przykład możliwego przebiegu zajęć i mają być inspiracją dla prowadzącego. Po uprzednio dokonanej diagnozie – uczestników zajęć i całej grupy (jej specyficznej osobowości, właściwości socjodynamicznych) – sam powinien ocenić „podatność” dzieci na niektóre zajęcia. Ponadto, planując zajęcia, należy uwzględniać możliwości organizacyjne (miejsce, czas, rytm pracy), dobór i frekwencję uczestników zajęć, posiadane umiejętności oraz specyficzne cele (sformułowane w oparciu o diagnozę). W proponowanych blokach zajęć wykorzystano wieloletnie doświadczenia dydaktyczne i terapeutyczne w pracy z dziećmi i młodzieżą. Publikacja powstała z myślą o potrzebach tych pedagogów (nauczycieli, wychowawców, opiekunów), którzy borykają się z rozmaitymi trudnościami w relacjach z podopiecznymi i w socjoterapii szukają inspiracji do swojej pracy wychowawczej. Książka zawiera propozycje pracy z dzieckiem, jednak należy pamiętać, że podstawowym warunkiem projektowania zajęć socjoterapeutycznych jest diagnoza dziecka oraz wnikliwa analiza warunków jego życia (tj. kontekstu zaburzonych zachowań).