Ryszard Kilvington. Nieskończoność i geometria

Robert Podkoński

Już autorzy średniowiecznych tekstów zapoczątkowali proces, który zwykło się nazywać rewolucją naukową. Czy siedemnastowieczna rewolucja naukowa zaistniałaby bez poprzedzających ją scholastycznych dysput, których niektórzy uczestnicy doszukiwali się w pomysłach średniowiecznych przyrodników antycypacji idei nowożytnych fizyków. Inni natomiast stwierdzali, że nauka siedemnastowieczna w najmniejszym stopniu nie była kontynuacją filozofii przyrody wieków średnich, nawet pomimo tego, iż wiele jej elementów uderzająco przypominało koncepcje uznane przez fizykę nowożytną. Należy tutaj podkreślić, że zwolennicy zarówno jednej, jak i drugiej opcji za kryterium nowoczesności uznawali głównie wykorzystanie matematyki do opisu i rozwiązywania problemów fizycznych. Wysiłki historyków nauki próbujących rozwiązać tę kwestię ujawniły jednakże wiele zaskakujących i ciekawych aspektów średniowiecznej filozofii przyrody. Dzięki ich pracy wypełnionych zostało przynajmniej kilka pustych miejsc w skomplikowanej i wielopoziomowej układance, jaką jest obraz historii ludzkiego geniuszu. Celem niniejszej pracy jest zapełnienie kolejnej luki w tym obrazie. 

Suisetica Inania. Ryszarda Swinesheada spekulatywna nauka o ruchu lokalnym

Robert Podkoński

Książka ta powstała wskutek zdziwienia. Publikacje na temat historii i rozwoju nauki nowożytnej ciągle utwierdzają czytelników w przekonaniu. że jedną z podstawowych różnic między średniowieczną i siedemnastowieczną filozofią przyrody jest zaakceptowanie przez tę ostatnią matematyki jako uprzywilejowanego narzędzia służącego do odkrywania tajemnic natury. Stąd niewątpliwie bierze się powszechne mniemanie, że fizyka nowożytna miała charakter ilościowy, a średniowieczne scholastyczne przyrodoznawstwo – jakościowy. Wywołało to zdziwienie autora książki, ponieważ historycy myśli wieków średnich już od dawna wiedzą, że wielu spośród filozofów tworzących w tej epoce, a szczególnie myśliciele zaliczani do grona tzw. szkoły oksfordzkich kalkulatorów, postrzegało matematykę jako doskonałą metodę do ustalania praw rządzących światem przyrody. Dzieło będące zwieńczeniem tradycji matematycznej filozofii w czternastowiecznym Oksfordzie. czyli Księga kalkulacji Ryszarda Swinesheada, stanowi zaś najdoskonalsze zaprzeczenie wyżej wspomnianego mniemania. Ze względu na ogrom problematyki ujętej w tym dziele niemożliwe byłoby przedstawienie szczegółowej analizy całości jego tekstu w ramach jednej monografii, dlatego w publikacji tej został ukazany temat najważniejszy i jednocześnie najbardziej reprezentatywny dla matematycznej filozofii przyrody oksfordzkich kalkulatorów – zjawisko ruchu lokalnego. Księga kalkulacji nadal nie jest dostępna dla szerszej publiczności, więc do monografii została dołączona edycja krytyczna źródłowego tekstu traktatu O ruchu lokalnym, stanowiącego integralną część najważniejszego dzieła Ryszarda Swinesheada. Prezentując autentyczne świadectwo dokonań ostatniego przedstawiciela szkoły oksfordzkich kalkulatorów, autor książki daje czytelnikom sposobność zweryfikowania obecnej w historii nauki tezy o wpływie średniowiecznych koncepcji ruchu lokalnego na narodziny i rozwój fizyki nowożytnej.

Towards the Modern Theory of Motion. Oxford Calculators and the new interpretation of Aristotle

Elżbieta Jung, Robert Podkoński

The problem of the continuity of science from the medieval to the modern times of the 17th century, when Galileo and Newton developed the correct theory of mechanics, occupied historians of science from the beginning of the 20th century. Some believe that the fourteenth-century English scholars who created the School of Oxford Calculators and their French and Italian followers. with their solutions, laid the foundations for the development of modern physics. Others believe that medieval natural philosophy made no contribution to the development of modern science. The presented book is a voice in this discussion and an attempt to answer the question about the continuity of science. Considering how much has been discovered, edited and written about the Oxford Calculators, the book reviews and compares the results of our research with works of the other historians' research into the intellectual heritage of these 14th century English thinkers in order to enrich and update the views on the Oxford Calculators' natural philosophy in perhaps its most fundamental aspect - at least from the point of view of Aristotle's philosophy - namely the subject of "science of local motion." The discussion are mostly focused on topics that were important to medieval thinkers and not those that could be most interesting from the modern point of view, and the research are directed on the Oxford Calculators' tradition in science toward a prospecting of the innovative character of their teaching, and here first of all against the background of Aristotelian theories, and then the subsequent search for possible innovations which could have inspired early modern scientists. As the conclusions of the research on the theories of Oxford calculators are still formulated mainly on the basis of analyzes of incomplete printed texts, the critical editions of Latin texts are offered. These are not only the most famous Calculators' works, such as William Heytesbury's De tribus praedicamentis: de motu locali or John Dumbleton's Part III of the Summa logicae et philosophiae naturalis, but also of a hither to unknown work by Richard Kilvington, i.e., his question on local motion and the question on local motion written by the anonymous author of the treatise De sex inconvenientibus.