Katastrofy naturalne

Sławomir Kobojek

Natury nie da się ujarzmić. Mimo że od wieków człowiek próbuje okiełznać przyrodę, ona od czasu do czasu demonstruje swoją siłę. Wybuchy wulkanów, trzęsienia ziemi, lawiny, huragany, tornada, sztormy, burze to tylko niektóre z przejawów drzemiącej w naturze potęgi. Książka omawia naturalne katastrofy w wodzie i na lądzie, a także te, które nadchodzą z powietrza. Zgromadzone fotografie dają obraz siły, jaką dysponuje matka natura.

Wydmy śródlądowe - środowisko przyrodnicze i działalność człowieka na przykładzie województwa łódzkiego

Elżbieta Kobojek, Sławomir Kobojek

W obrębie Niżu Europejskiego występuje szeroki pas piaszczysty, w skład którego wchodzą eoliczne piaski pokrywowe i wydmy śródlądowe. Wydmy są formami wypukłymi o różnych kształtach i znacznych wysokościach względnych, maksymalne do 30 m, dlatego są ważnymi elementami w krajobrazie równinnej części Europy, szczególnie Polski. Europejskie wydmy śródlądowe zostały ukształtowane przez wiatr w zimnych, peryglacjalnych warunkach klimatycznych późnego vistulianu. W holocenie, w warunkach klimatu umiarkowanego, zostały ustabilizowane przez lasy iglaste. Dopiero wycięcie lasów, głównie w czasach historycznych, spowodowało ponowne ożywienie procesów eolicznych, rozwiewanie, a nawet kształtowanie nowych form wydmowych. Jeszcze w połowie XX wieku aktywne były procesy eoliczne w środkowej Polsce. W obrębie pól wydmowych ukształtował się wyjątkowy ekosystem, o charakterze którego decydują znaczne miąższości piasków kwarcowych, ich duża przepuszczalność, nisko położony poziom wód gruntowych i ubogie gleby. Celem publikacji jest ukazanie specyfiki ekosystemu wydm śródlądowych oraz obecnego użytkowania i zagospodarowania pól wydmowych na przykładzie badań w regionie łódzkim. Przeanalizowano charakter i funkcje lasów na wydmach, przydatność piasków eolicznych dla przemysłu i skutki eksploatacji, przyczyny i skalę rolniczego użytkowania powierzchni wydmowych, lokalizację zabudowy wsi względem wydm oraz pola wydmowe w systemie obszarów chronionych. Szczególną uwagę zwrócono na walory pól wydmowych i ich wykorzystanie w turystyce i rekreacji. Przedstawiono też przyczyny ożywienia procesów eolicznych w czasach historycznych. Podjęto próbę oceny stabilności i wrażliwości ekosystemów wydmowych, a także wskazano zagrożenia wynikające z ocieplenia oraz antropopresji.