Jubileusz

Michał Bałucki

Młody nauczyciel z galicyjskiej szkółki po pracy oddawał się pracy w ogródku. W krótkim czasie zaczął sadzić drzewka, aż stworzył lasek, który przez wiele lat codziennie pielęgnował. Teraz mija czterdziesta rocznica jego powstania. W szkole wnuczka bohatera trwają przygotowania do majówki. Nauczyciel w trakcie rozmowy ze staruszkiem wspomina o uczczeniu jubileuszu lasku podczas uroczystości. Przed dotychczas skromnym mężczyzną rodzą się nadzieje na docenienie jego pracy. Ubiera odświętne odzienie i wraz z żoną szykuje się do świętowania. Impreza zaczyna się na dobre, lecz nikt nie składa mężczyźnie gratulacji. Czyżby o nim zapomnieli? Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwierciedlają poglądów ani opinii wydawcy. Utwór ma charakter publikacji historycznej, ukazującej postawy i tendencje charakterystyczne dla czasów z których pochodzi. W niniejszej publikacji zachowano oryginalną pisownię.

Karykatury

Michał Bałucki

Satyra na obyczajowość mieszczaństwa. W galicyjskim miasteczku o wymownej nazwie Pipidówka ktoś puszcza plotkę, że niedługo zawita tam sam książę. Mieszkańcy w popłochu zaczynają wielkie przygotowania. Nawzajem prześcigają się w pomysłach, jak przypodobać się księciu i uświetnić jego wizytę. Michał Bałucki wyśmiewa mieszczańską obyczajowość. Drwi ze snobizmu miastowych, oszustów pozujących na arystokratów i panny uganiające się za idealnym kandydatem na męża. Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwierciedlają poglądów ani opinii wydawcy. Utwór ma charakter publikacji historycznej, ukazującej postawy i tendencje charakterystyczne dla czasów z których pochodzi. W niniejszej publikacji zachowano oryginalną pisownię.

Latawica

Michał Bałucki

La­ta­wi­ca Z sa­me­go Kra­ko­wa je­cha­łem do Za­ko­pa­ne­go na jed­nym wóz­ku ze sław­ną li­te­rat­ką. Li­te­rat­kę -- sław­ną, po­dług jej wła­snej opin­ji -- na­zy­wam Gwiaz­dą, gdyż na każ­dym kro­ku, w każ­dem prze­mó­wie­niu, chcia­ła ucho­dzić za cia­ło nie­bie­skie, co świa­tu przy­świe­ca. Gwiaz­da prze­ko­na­ną by­ła, że w cią­gu dni kil­ku po­zna gó­ra­li z ich hi­stor­ją, z oby­cza­ja­mi, ję­zy­kiem i po­ezją -- i to wszyst­ko opi­sze na po­ży­tek po­ko­leń. Mia­ła też z so­bą za­pas róż­no­ko­lo­ro­we­go pa­pie­ru, do wpi­sy­wa­nia spo­strze­żeń, do­my­słów i ba­dań. Tyl­ko na­tchnie­niem -- sie­dząc w cha­cie -- my­śla­ła po­dzie­lić sła­wę i za­słu­gę z Kol­ber­giem, Glo­ge­rem, Łep­kow­skim. [...]Michał BałuckiUr. 29 września 1837 w Krakowie Zm. 17 października 1901 w Krakowie Najważniejsze dzieła: komedie: Radcy pana radcy (1867), Grube ryby (1879), Sąsiedzi: Dom otwarty (1883), Sąsiedzi: Ciężkie czasy (1889), Sąsiedzi: Klub kawalerów (1890), powieści: Typy i sylwetki krakowskie (1881), Pan burmistrz z Pipidówki (1887), pieśń: Dla chleba (1874) Twórca komedii i powieści (pseudonim: Elpidon), związany z Krakowem; studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim matematykę, a następnie literaturę. Należał do grupy tzw. przedburzowców, pisarzy odrzucających romantyczną i mesjanistyczną retorykę zrywów narodowych, ale oczekujących przełomowej zmiany historycznej; większość z nich wzięło następnie udział w powstaniu styczniowym. Sam Bałucki nie walczył z bronią w ręku, ale działał w organizacjach spiskowych w Galicji i redagował wraz z Anczycem pismo "Kosynier"; aresztowany pod koniec 1863, spędził rok w więzieniu. Podobno tam poznał pewnego górala, którego los skłonił go do napisania popularnej pieśni Dla chleba (znanej jako pieśń ,,Góralu, czy ci nie żal" do muzyki Władysława Żeleńskiego). Debiutował utworami poetyckimi drukowanymi w prasie. W latach 60. Bałucki dołączył do grona pozytywistów, propagując w swych utworach bliskie im idee; był dowcipnym krytykiem stosunków społecznych w Galicji, szydził z mody na szlachetczyznę powszechnej wśród mieszczaństwa (m.in. w powieści Pan burmistrz z Pipidówki). Jako znakomity komediopisarz cieszył się wielką popularnością. U schyłku życia stał się obiektem ataków przedstawicieli Młodej Polski; toczył z nimi spór światopoglądowy na kartach swoich utworów, jednak szczególnie napastliwe recenzje Lucjana Rydla na łamach szacownego "Czasu" miały wpływ nie tylko na stan psychiczny, ale również na sytuację materialną. Ostatecznie bojkot przeprowadzili nawet aktorzy podczas premiery jednej z jego sztuk. Bałucki popełnił samobójstwo strzałem z rewolweru na krakowskich Błoniach; został pochowany na Cmentarzu Rakowickim. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Latawica

Michał Bałucki

Wzruszająca i jednocześnie napawająca zadumą opowieść o biednej góralskiej dziewczynie zakochanej w kimś, kto nie potrafił odwzajemnić jej uczucia. Opowieść to smutna, ale jednocześnie niezwykle pouczająca, pokazująca, że życie nie jest takie, jakie byśmy je sobie wymarzyli, a uczucie nie musi być odwzajemnione. Zachęcamy do lektury.

Młodzi i starzy

Michał Bałucki

Młodzi i starzy" to powieść zaliczana do wczesnej twórczości Michała Bałuckiego. Jej fabułę autor wykreował na podstawie wydarzeń z powstania styczniowego. Bohaterowie pochodzą z kręgu radykałów demokratycznych. W swoich działaniach dążą do jak najszybszego podjęcia otwartej walki z zaborcą. Wierzą, że wywołanie powstania pomoże im wprowadzić szereg reform społecznych, które na zawsze odmienią oblicze kraju. Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwierciedlają poglądów ani opinii wydawcy. Utwór ma charakter publikacji historycznej, ukazującej postawy i tendencje charakterystyczne dla czasów z których pochodzi.

Młodzi i starzy

Michał Bałucki

Młodzi i starzy to jedna z pierwszych powieści Bałuckiego, inspirowana wypadkami powstańczymi 1863 r. Pisana jest z pozycji radykalnych działaczy demokratycznych, którzy zmierzali do szybkiego wywołania powstania i przeprowadzenia radykalnych reform społecznych. Opowiadali się za wciągnięciem do walki z zaborcą chłopów.

O kawał ziemi

Michał Bałucki

Młody Adolf Schmidt wraca właśnie z kilkuletnich studiów za granicą. Pochodzi z niemieckiej rodziny osiadłej i zasymilowanej w Polsce. Jego dziadek pracował w dworskiej kuźni, a ojciec po kilku perturbacjach został kapitalistą, z sukcesem rozwijającym fabrykę. Adolf ma w sobie niezmierzone pokłady energii, posiada wszechstronne wykształcenie oraz rozsądne podejście do polityki. Chce rozwijać fabrykę ojca. Na drodze do realizacji jego zamierzeń staje baron. Konserwatywny dworzanin nie zgadza się na dobrowolne oddanie kawałka swojej ziemi. Nie jest zwolennikiem nowej cywilizacji i ma wrogie nastawienie do starego Schmidta. Przed Adolfem trudne wyzwanie. Czy uda mu się pogodzić dwóch zwaśnionych mężczyzn z przeciwległych światów? Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwierciedlają poglądów ani opinii wydawcy. Utwór ma charakter publikacji historycznej, ukazującej postawy i tendencje charakterystyczne dla czasów z których pochodzi.

Pamiętnik Munia

Michał Bałucki

Jeden z ostatnich utworów Michała Bałuckiego. W powieści autor obwinia miasto za źródło moralnej zgnilizny świata. Przykładem miejskiej degeneracji i snobizmu są dekadenci, spotykający się w salonie prowadzonym przez ciocię Dorcię. W artystycznym świecie króluje rozpusta i nonsens. Bałucki pod koniec życia jednostronnie krytykuje ideę nowej sztuki. Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwierciedlają poglądów ani opinii wydawcy. Utwór ma charakter publikacji historycznej, ukazującej postawy i tendencje charakterystyczne dla czasów z których pochodzi. W niniejszej publikacji zachowano oryginalną pisownię.

Pan Burmistrz z Pipidówki

Michał Bałucki

Początkowy okres samodzielnego funkcjonowania Galicji. W prowincjonalnym miasteczku o wdzięcznej nazwie Pipidówka rządy obejmuje burmistrz Pocięgiel-Pocięglewicz. Wzorowo zarządza małą miejscowością, podejmuje rozsądne ekonomicznie decyzje, lecz wszystko zmienia się wraz z jego podróżą do Krakowa. Pod wpływem wielkomiejskiego blichtru Pocięglewicz postanawia wprowadzić zmiany w Pipidówce. Zamroczony snobizmem burmistrz na dalszy plan spycha prawdziwe potrzeby mieszkańców, a zamiast tego trwoni budżet na zbyteczne modernizacje. Powieść Bałuckiego w satyryczny sposób odnosi się do krakowskiego mieszczaństwa i wytyka klasowe nierówności społeczne. Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwierciedlają poglądów ani opinii wydawcy. Utwór ma charakter publikacji historycznej, ukazującej postawy i tendencje charakterystyczne dla czasów z których pochodzi. W niniejszej publikacji zachowano oryginalną pisownię.

Pan burmistrz z Pipidówki. Powieść z życia autonomicznego Galicji

Michał Bałucki

Doskonała satyra opisująca codzienne życie w XIX-wiecznym galicyjskim miasteczku. Autor obnażył w niej między innymi to, jak nieumiejętnie podchodzono wtedy do wywalczonej wolności. W żartobliwy sposób przedstawia też przyczyny zacofania w Galicji krakowskiej.

Pańskie dziady

Michał Bałucki

Rodzina Linowskich należy do grupy zubożałej szlachty. Mimo że nie posiadają majątku i ledwo wiążą koniec z końcem wciąż uważają się za przedstawicieli wyższych sfer. Ani myślą kalać się zarobkową pracą. W takim duchu wychowują też swoje dzieci: syna i dwie córki. Młodsza z sióstr Antosia nie podziela poglądów rodziców i lokuje swoje uczucia w pewnym rzemieślniku. Jednak na drodze do wspólnego życia stają Linowscy. Nie mogą pozwolić na taki mezalians! Bałucki w mistrzowski sposób wytyka obłudę i hipokryzję arystokracji. Jednocześnie składa hołd rzemieślnikom ludziom uczciwej pracy. Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwierciedlają poglądów ani opinii wydawcy. Utwór ma charakter publikacji historycznej, ukazującej postawy i tendencje charakterystyczne dla czasów z których pochodzi. W niniejszej publikacji zachowano oryginalną pisownię.

Polowanie na żonę

Michał Bałucki

Po­lo­wa­nie na żo­nę I. Wiel­ki wie­czór po­że­gnal­ny u pań­stwa Rzep­skich By­ło to w pięk­nym mie­sią­cu Ma­ju, a mia­no­wi­cie w dzień świę­téj Zo­fii, pa­tron­ki pa­ni Rzep­ski­éj, któ­ra by­ła mał­żon­ką pa­na Rzep­skie­go, rad­cy są­do­we­go, od lat dzie­się­ciu. Dzie­sięć lat te­mu -- wła­śnie w ten sam dzień, -- pa­ni Zo­fi­ja od­da­ła z peł­ném za­ufa­niem w rę­ce nie­let­nie­go już pa­na rad­cy wzgar­dzo­ne przez in­nych pa­nień­stwo swo­je i od tam­téj chwi­li aż do­tąd do­cho­wy­wa­ła mu z nie­po­szla­ko­wa­ną czy­sto­ścią wia­ry mał­żeń­ski­éj, do cze­go bar­dzo jéj po­ma­ga­ło nie zbyt po­wab­ne jéj ob­li­cze i wszel­ki brak po­kus ze stro­ny płci męz­ki­éj. [...]Michał BałuckiUr. 29 września 1837 w Krakowie Zm. 17 października 1901 w Krakowie Najważniejsze dzieła: komedie: Radcy pana radcy (1867), Grube ryby (1879), Sąsiedzi: Dom otwarty (1883), Sąsiedzi: Ciężkie czasy (1889), Sąsiedzi: Klub kawalerów (1890), powieści: Typy i sylwetki krakowskie (1881), Pan burmistrz z Pipidówki (1887), pieśń: Dla chleba (1874) Twórca komedii i powieści (pseudonim: Elpidon), związany z Krakowem; studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim matematykę, a następnie literaturę. Należał do grupy tzw. przedburzowców, pisarzy odrzucających romantyczną i mesjanistyczną retorykę zrywów narodowych, ale oczekujących przełomowej zmiany historycznej; większość z nich wzięło następnie udział w powstaniu styczniowym. Sam Bałucki nie walczył z bronią w ręku, ale działał w organizacjach spiskowych w Galicji i redagował wraz z Anczycem pismo "Kosynier"; aresztowany pod koniec 1863, spędził rok w więzieniu. Podobno tam poznał pewnego górala, którego los skłonił go do napisania popularnej pieśni Dla chleba (znanej jako pieśń ,,Góralu, czy ci nie żal" do muzyki Władysława Żeleńskiego). Debiutował utworami poetyckimi drukowanymi w prasie. W latach 60. Bałucki dołączył do grona pozytywistów, propagując w swych utworach bliskie im idee; był dowcipnym krytykiem stosunków społecznych w Galicji, szydził z mody na szlachetczyznę powszechnej wśród mieszczaństwa (m.in. w powieści Pan burmistrz z Pipidówki). Jako znakomity komediopisarz cieszył się wielką popularnością. U schyłku życia stał się obiektem ataków przedstawicieli Młodej Polski; toczył z nimi spór światopoglądowy na kartach swoich utworów, jednak szczególnie napastliwe recenzje Lucjana Rydla na łamach szacownego "Czasu" miały wpływ nie tylko na stan psychiczny, ale również na sytuację materialną. Ostatecznie bojkot przeprowadzili nawet aktorzy podczas premiery jednej z jego sztuk. Bałucki popełnił samobójstwo strzałem z rewolweru na krakowskich Błoniach; został pochowany na Cmentarzu Rakowickim. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Polowanie na żonę

Michał Bałucki

Radczyni Rzepska wybiera się na urlop zdrowotny. Z tej okazji wraz z mężem zapraszają wielu znamienitych gości na przyjęcie pożegnalne. Wśród nich znajduje się hrabia Rumpell, słynący ze swych porażek w relacjach damsko-męskich. Podczas przyjęcia kawaler czyni zaloty do jedynej kobiety, która nie korzysta z uroków zabawy. Jest nią kuzynka Rzepskiego Pelagia. Rumpell wyczuwa w starej pannie szansę na zaślubiny, a jego ochotę dodatkowo pobudza pogłoska, że Pelagia posiada spory posag. Jak zachowa się hrabia, gdy prawda wyjdzie na jaw? Zapraszamy do lektury noweli autorstwa Michała Bałuckiego mistrza komedii omyłek! Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwierciedlają poglądów ani opinii wydawcy. Utwór ma charakter publikacji historycznej, ukazującej postawy i tendencje charakterystyczne dla czasów z których pochodzi.

Profesorka

Michał Bałucki

Jedna z nowel Michała Bałuckiego pesymistycznie nawiązująca do kwestii oświaty. Bohaterką utworu jest panna Anielka z Obierzynki tytułowa profesorka. Jej historia przedstawia tragiczne losy panny z dobrego domu, pełnej ideałów. Dziewczyna z pełnym zaangażowaniem i wytrwałością oddaje się pracy wiejskiej nauczycielki. Jej poświęcenie nie spotyka się jednak z uznaniem, na jaki zasługuje. Opowieść o życiu Anielki może przywoływać na myśl późniejszą i równie przejmującą nowelę Siłaczka" pióra Stefana Żeromskiego. Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwierciedlają poglądów ani opinii wydawcy. Utwór ma charakter publikacji historycznej, ukazującej postawy i tendencje charakterystyczne dla czasów z których pochodzi. W niniejszej publikacji zachowano oryginalną pisownię.

Prosto z pensyi

Michał Bałucki

Pro­sto z pen­syiNo­wel­ka I Po ogro­dzie spa­ce­ro­wa­ło kil­ka­na­ście pa­nie­nek. Wszyst­kie pra­wie ubra­ne by­ły jed­na­ko­wo w czar­ne su­kien­ki, bia­łe, sztyw­ne koł­nie­rzy­ki i ta­kież man­kie­ty. Choć by­ły mło­de, bar­dzo mło­de, bo naj­star­sza z nich nie skoń­czy­ła jesz­cze osiem­na­stej wio­sny, w ru­chach ich pa­no­wa­ła po­wa­ga, a roz­mo­wy ci­che i ca­le za­cho­wa­nie się po­zba­wio­ne by­ły swo­bo­dy i ży­cia, tak wła­ści­wych mło­do­ści. Przy­czy­na te­go nie­na­tu­ral­ne­go uspo­so­bie­nia znaj­do­wa­ła się na koń­cu głów­nej alei, w po­sta­ci za­kon­ni­cy, któ­ra w czar­nym ha­bi­cie i bia­łym we­lo­nie, ota­cza­ją­cym jej per­ga­mi­no­wą twarz i zwię­dłe ry­sy, sie­dzia­ła na ław­ce w cie­niu kasz­ta­na, z bre­wia­rzy­kiem w rę­ku, od któ­re­go kie­dy nie­kie­dy od­ry­wa­ła oczy, aby rzu­cić je w po­goń za pa­nien­ka­mi, roz­sy­pa­ne­mi wśród zie­lo­no­ści ogro­du. [...]Michał BałuckiUr. 29 września 1837 w Krakowie Zm. 17 października 1901 w Krakowie Najważniejsze dzieła: komedie: Radcy pana radcy (1867), Grube ryby (1879), Sąsiedzi: Dom otwarty (1883), Sąsiedzi: Ciężkie czasy (1889), Sąsiedzi: Klub kawalerów (1890), powieści: Typy i sylwetki krakowskie (1881), Pan burmistrz z Pipidówki (1887), pieśń: Dla chleba (1874) Twórca komedii i powieści (pseudonim: Elpidon), związany z Krakowem; studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim matematykę, a następnie literaturę. Należał do grupy tzw. przedburzowców, pisarzy odrzucających romantyczną i mesjanistyczną retorykę zrywów narodowych, ale oczekujących przełomowej zmiany historycznej; większość z nich wzięło następnie udział w powstaniu styczniowym. Sam Bałucki nie walczył z bronią w ręku, ale działał w organizacjach spiskowych w Galicji i redagował wraz z Anczycem pismo "Kosynier"; aresztowany pod koniec 1863, spędził rok w więzieniu. Podobno tam poznał pewnego górala, którego los skłonił go do napisania popularnej pieśni Dla chleba (znanej jako pieśń ,,Góralu, czy ci nie żal" do muzyki Władysława Żeleńskiego). Debiutował utworami poetyckimi drukowanymi w prasie. W latach 60. Bałucki dołączył do grona pozytywistów, propagując w swych utworach bliskie im idee; był dowcipnym krytykiem stosunków społecznych w Galicji, szydził z mody na szlachetczyznę powszechnej wśród mieszczaństwa (m.in. w powieści Pan burmistrz z Pipidówki). Jako znakomity komediopisarz cieszył się wielką popularnością. U schyłku życia stał się obiektem ataków przedstawicieli Młodej Polski; toczył z nimi spór światopoglądowy na kartach swoich utworów, jednak szczególnie napastliwe recenzje Lucjana Rydla na łamach szacownego "Czasu" miały wpływ nie tylko na stan psychiczny, ale również na sytuację materialną. Ostatecznie bojkot przeprowadzili nawet aktorzy podczas premiery jednej z jego sztuk. Bałucki popełnił samobójstwo strzałem z rewolweru na krakowskich Błoniach; został pochowany na Cmentarzu Rakowickim. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Prosto z pensyi. Nowelka

Michał Bałucki

Nowela Bałuckiego przenosi nas w czasy i do świata, który już dawno minął. Jest to piękna, można by chyba nazwać ja uroczą, opowieść o życiu, problemach, marzeniach, pierwszych miłościach pensjonarek. Oto fragment wprowadzenia: Po ogrodzie spacerowało kilkanaście panienek. Wszystkie prawie ubrane były jednakowo w czarne sukienki, białe, sztywne kołnierzyki i takież mankiety. Choć były młode, bardzo młode, bo najstarsza z nich nie skończyła jeszcze osiemnastej wiosny, w ruchach ich panowała powaga, a rozmowy ciche i cale zachowanie się pozbawione były swobody i życia, tak właściwych młodości. Przyczyna tego nienaturalnego usposobienia znajdowała się na końcu głównej alei, w postaci zakonnicy, która w czarnym habicie i białym welonie, otaczającym jej pergaminową twarz i zwiędłe rysy, siedziała na ławce w cieniu kasztana, z brewiarzykiem w ręku, od którego kiedy niekiedy odrywała oczy, aby rzucić je w pogoń za panienkami, rozsypanymi wśród zieloności ogrodu. Spojrzenie tej ochmistrzyni i wysokie mury, którymi otoczony był ogród, trzymały w karbach młodzieńczą żywość pensjonarek. Chodziły po dwie, po trzy najwyżej po ścieżkach wysypanych żółtym piaskiem, jedne rozmawiały, drugie zrywały róże, które właśnie w tym czasie rozkwitały w całej pełni, i robiły z nich wieńce i bukiety na ołtarz; inne pomagały siostrze kołowej była to służąca klasztorna, ale chodziła w habicie i wolno jej było wychodzić za furtkę, za koło, dla załatwiania sprawunków klasztoru, pleć i podlewać w inspektach. Zachęcamy do lektury. Warto bowiem zajrzeć za zasłonę minionego...