Analizy weryfikacyjne - przeszłe i obecne doświadczenia badawcze. Tom XIII

Katarzyna Grzeszkiewicz-Radulska, Aneta Krzewińska

Autorki, uczennice twórców i przedstawicieli łódzkiej szkoły metodologicznej w socjologii, podejmują refleksję nad analizami weryfikacyjnymi, które przez wiele lat stanowiły w tej szkole przedmiot dociekań teoretycznych oraz empirycznych. Szczególnie ważnym punktem odniesienia dla tych rozważań jest unikatowa w metodologii badań sondażowych koncepcja analiz weryfikacji wewnętrznej autorstwa Jana Lutyńskiego. Próbie zmierzenia się z dorobkiem szkoły, jego omówieniu i ocenie, towarzyszą głosy jej przedstawicieli odnoszących się z dzisiejszej perspektywy do ówczesnych koncepcji, przedsięwzięć badawczych i dokonań. Wzbogacenie retrospektywy o ten element było możliwe dzięki przeprowadzeniu wywiadów z większością badaczy tworzących szkołę. W efekcie w zagadnienia natury metodologicznej wplecione są wątki interesujące z punktu widzenia socjologii jako nauki. Kontynuując zainteresowania badawcze swoich nauczycieli, autorki eksplorują też możliwości szeroko rozumianej weryfikacji wewnętrznej i badają technikę winiet zakotwiczających.  

Deliberacja. Idea - metodologia - praktyka

Aneta Krzewińska

To pierwsza w Polsce książka metodologiczna poświęcona deliberacji. Autorka z idei i praktyki demokracji deliberacyjnej wywodzi techniki, które mogą wzbogacić instrumentarium badaczy społecznych. Prezentuje zarówno przykłady zastosowań technik deliberacyjnych zebrane z całego świata, jak i dzieli się efektami własnych praktycznych przedsięwzięć badawczych. Mimo tej wyraźnej metodologicznej orientacji, nie ucieka od dyskusji na temat kondycji systemów demokratycznych. Książka może być przydatna dla poszukiwaczy teoretycznych podstaw deliberacji oraz dla praktyków potrzebujących nowych narzędzi w swojej pracy badawczej, społecznej lub politycznej. 

Komunikacja naukowa w Polsce. Partycypacja. Dialog. Zaufanie

Izabela Warwas, Małgorzata Dzimińska, Aneta Krzewińska

Komunikacja naukowa (science communication), definiowana jako przekazywanie treści naukowych szerokiej grupie odbiorców, przeszła długą drogę - od jednokierunkowego przekazu, polegającego na podawaniu faktów naukowych i informacji w odpowiedzi na deficyt wiedzy, poprzez otwarty dialog ze społeczeństwem, aż do pełnego zaangażowania opartego na wielokierunkowej komunikacji, kokreacji i wszechstronnej współpracy. W tym duchu rozwija się model nauki obywatelskiej, która zakłada włączanie obywateli we współtworzenie wiedzy (citizen science). W przekonaniu autorów publikacji stwarza to szansę na zapobieganie rozprzestrzenianiu się dezinformacji i pseudonauki, a także może odegrać znaczącą rolę zarówno w przeciwdziałaniu wykluczeniu naukowemu, jak i w procesie demokratyzacji nauki. Książka ma dwie unikalne cechy. Po pierwsze, zagadnienie komunikacji naukowej zostało po raz pierwszy na polskim gruncie zaprezentowane tak szeroko, kompleksowo, ujmując nie tylko jej koncepcję, lecz także wyniki badań empirycznych. Po drugie, kwestie dotyczące komunikacji badano, wykorzystując do tego konsultacje społeczne inspirowane metodą World Wide Views (WWV). Zastosowano więc unikatowe, włączające obywateli podejście badawcze, które zostało opracowane i zaimplementowane w projekcie międzynarodowym H2020 CONCISE - Communication role on perception and beliefs of EU Citizens about Science.

Komunikacja naukowa w Polsce. Szczepionki, medycyna alternatywna, zmiany klimatyczne, GMO pod lupą

Aneta Krzewińska, Małgorzata Dzimińska, Izabela Warwas, Justyna Wiktorowicz

W monografii zaprezentowano wyniki jakościowego badania przeprowadzonego w projekcie H2020 CONCISE - Communication role on perception and beliefs of EU Citizens about Science, którego celem było zbadanie roli komunikacji naukowej w kształtowaniu wiedzy, opinii i przekonań obywateli Unii Europejskiej na tematy związane z nauką. W Polsce, Hiszpanii, Portugalii, na Słowacji i we Włoszech przeprowadzono jednodniowe konsultacje społeczne, w których brało udział stu odpowiednio dobranych mieszkańców danego kraju. W niniejszej publikacji przedstawione zostały wyniki konsultacji zrealizowanych w Polsce - we wrześniu 2019 roku w Łodzi. W trakcie moderowanej dyskusji uczestnicy konsultacji podzielili się swoimi opiniami na temat komunikacji naukowej, w tym szans i barier upowszechniania informacji naukowej. Publikacja składa się z czterech rozdziałów odpowiadających czterem tematom konsultacji - zmiany klimatyczne, szczepionki, GMO, medycyna alternatywna - oraz z podsumowania. Na podstawie wypowiedzi uczestników konsultacji przeprowadzonych w ramach projektu CONCISE udało się wysnuć wnioski na temat komunikacji naukowej dla omawianych tematów, jednak nie było możliwości znalezienia standardu dla komunikacji naukowej w Polsce, który mógłby stanowić uniwersalny drogowskaz dla naukowców, popularyzatorów nauki czy dziennikarzy. Każdy temat naukowy wymaga właściwej mu strategii komunikacyjnej. Dla każdego z tematów odbiorcy sformułowali odmienne preferencje dotyczące tego, skąd i w jakiej formie chcieliby otrzymywać informacje. Dlatego wydaje się uzasadnioną rekomendacją, aby osoby komunikujące treści naukowe w danym obszarze tematycznym wnikliwie rozpoznały preferencje odbiorców w tym zakresie, zanim przystąpią do komunikacji naukowej.

Metody i techniki prowadzenia konsultacji społecznych

Kamil Brzeziński, Agnieszka Kretek-Kamińska, Aneta Krzewińska, Julia Zając

Trudności, z którymi zmagają się osoby odpowiedzialne za prowadzenie konsultacji społecznych, są dość powszechne. Występują niezależnie od typu instytucji, tematu konsultacji czy miejscowości, która je organizuje. Właśnie te problemy i propozycje ich rozwiązania opisane są w niniejszej publikacji. Jej autorzy są socjologami specjalizującymi się w metodologii badań społecznych, ale posiadają również doświadczenie w planowaniu i prowadzeniu konsultacji oraz opracowywaniu ich wyników we współpracy z samorządami, instytucjami państwowymi, organizacjami pozarządowymi, uczelniami, instytucjami kultury i grupami nieformalnymi. Czytelnik zainteresowany tematyką konsultacji społecznych otrzyma nie tylko praktyczne wskazówki związane z poszczególnymi narzędziami niezbędnymi do konsultacji, lecz także wyjaśnienie, dlaczego pewne działania lepiej wykonywać w określony sposób. Dodatkowym atutem książki jest metaanaliza metod i technik konsultacyjnych oraz przegląd przykładów działań nowatorskich oraz powszechnych. Autorzy nie ograniczają się do prezentacji różnych technik i narzędzi konsultacyjnych, ale zamieszczają też swoją propozycję nowego ich podziału, grupując je ze względu na: sposób zapisu wypowiedzi uczestników konsultacji i charakter otrzymywanych wniosków, standaryzację postępowania, wymagania dotyczące organizatorów i uczestników konsultacji oraz relacje między nimi, procedury konsultacji. Z publikacji mogą skorzystać praktycy konsultacji, mimo że ma ona charakter naukowy. Do omawianych kwestii autorzy podchodzą w sposób systematyczny, metodyczny, krytyczny i kompleksowy, co może być impulsem do dalszych refleksji, pogłębionych studiów czy projektów badawczych.

Wsparcie osób niesamodzielnych. Perspektywa opiekunów i podopiecznych

Agnieszka Kretek-Kamińska, Iwona Kukulak-Dolata, Aneta Krzewińska

Publikacja dotyczy usług opiekuńczych i asystenckich świadczonych starszym osobom niesamodzielnym. W pierwszej części przedstawiono krótką analizę zjawisk starości i samotności osób starszych jako wieloaspektowych wyzwań dla polityk publicznych oraz charakterystykę wybranych modeli opieki nad osobami niesamodzielnymi stosowanych na świecie. Część drugą poświęcono analizie zakresu i sposobu wykonywania usług opiekuńczych skierowanych do starszych osób niesamodzielnych w Polsce. Bazuje ona na badaniach przeprowadzonych w ramach projektu Profesjonalizacja usług asystenckich i opiekuńczych dla osób niesamodzielnych – nowe standardy kształcenia i opieki na terenie pięciu województw: mazowieckiego, warmińsko-mazurskiego, podkarpackiego, wielkopolskiego i śląskiego. W książce zaprezentowano ograniczenia osób zależnych i wynikające z nich potrzeby, czynności realizowane przez opiekunów w celu ich zaspokojenia, a także trudności związane ze świadczeniem usług opiekuńczych. Starano się zidentyfikować źródła tych problemów oraz sformułować praktyczne wskazówki służące ich przezwyciężaniu i odnoszące się do standardów usług opiekuńczych dla osób niesamodzielnych.