Inny zapis. "Sekretny dziennik" pisarza jako przedmiot badań socjologicznych. Na przykładzie "Dzienników" Stefana Kisielewskiego

Krzysztof Łęcki

Socjologia literatury – jakie możliwości poznawcze stwarza? Co się dzieje, kiedy nie sprowadza się ona do badań recepcji dzieła literackiego czy do analizy powieściowych treści? By nie wspomnieć o bardziej standardowych tematach socjologicznych. Czy dziennik, wreszcie jedna z form literatury dokumentu osobistego, zmienia swoje znaczenie, kiedy jest to dziennik pisarza, czyli w efekcie coś pomiędzy dziennikowym zapisem a literaturą? Jeśli zaś się zmienia to jak, w jakim stopniu? Czy sekretny dziennik pisarza może/powinien stać się przedmiotem refleksji socjologicznej? Czy interpretacje tego typu tekstu, który ze swej natury nie pretenduje przecież do reprezentatywności, wystarczają do tego, by istotnie korygować widzenie i ocenę zjawisk społecznych ważnych, intrygujących badaczy? Problemowa monografia Krzysztofa Łęckiego Inny zapis. "Sekretny dziennik" pisarza jako przedmiot badań socjologicznych. Na przykładzie „Dzienników” Stefana Kisielewskiego podejmuje zasygnalizowane tu ledwie kwestie. Autor stara się także pokazać, co wynika z nich dla praktyki badawczej socjologa.

Stadiony świata (pomiędzy Gemeinschaft i Gesellschaft)

Krzysztof Łęcki

Studium „Stadiony świata. Pomiędzy Gemenischaft i Gesellschaft” stara się pokazać wielowymiarowy obraz przemian społecznych i kulturowych jakie charakteryzują mikrokosmos współczesnego futbolu jako cząstkę ponowoczesnego świata. Odwołując metaforycznie do klasycznych kategorii Ferdinanda Tönniesa (Gemeinschaft – wspólnota, tradycja, lojalność osobista versus Gesellschaft – spółka akcyjna, kontrakt, korzyści materialne) autor stara się zarysować paradygmatyczne ramy (w rozumieniu S. Huntingtona) pozwalające w nieco bardziej pogłębiony sposób analizować zdarzenia i zjawiska piłkarskiego uniwersum. Przyjęta w pracy metodologia nawiązuje w zasadniczej części do koncepcji Ervinga Goffmana, co umożliwiło niekonwencjonalne uzasadnienie doboru analizowanych materiałów i próby badawczej.

Wariant Gombrowicza (repetycje, marginesy, dygresje)

Krzysztof Łęcki

Studium stanowi próbę przedstawienia mozaiki socjologicznych problemów z pogranicza socjologii i literatury pięknej. W grę wchodzi specyficzny wariant "gry z Gombrowiczem", z zaproponowaną przez niego hermeneutyką i ramami metodologicznymi autorstwa Waltera Benjamina. Stanowią one podstawę do przedyskutowania tak zróżnicowanych kwestii, jak interpretacja tekstu, kompozycja/konstrukcja studium, kwestie świata przedstawionego dzieła literackiego, społeczne ramy interpretacji literatury, sposoby portretowania socjologii na kartach powieści uniwersyteckiej czy specyfika zapisu prowadzonych z pisarzem (i publikowanych) rozmów, a także - last but not least - związków pisarstwa socjologicznego i literatury pięknej.

Według Tukidydesa. Rozważania socjologa literatury nad Wojną peloponeską

Krzysztof Łęcki

Prezentowana praca jest próbą spojrzenia na „Wojnę peloponeską” Tukidydesa z bardzo szczególnego punktu widzenia – z perspektywy socjologa literatury. Monografię taką wyobrazić można sobie na kilka sposobów. W wariancie tu zaproponowanym  stara się być ona jednocześnie socjologiczną (nie militarną, a właśnie – socjologiczną) rekonstrukcją modelu skonfliktowanego wewnętrznie i zewnętrznie świata greckich polis, tak jak przedstawia jego problemy ateński historyk, i – z drugiej strony - bardzo osobistym studium  lektury dzieła Tukidydesa. Połączenie jednego i drugiego zadania narzucało jego formę to połączenie analizy, interpretacji, quasi-przewodnika po „Wojnie peloponeskiej” i eseju (jednak w sensie akademickim, nie – literackim). Praca ta ma także w zamierzeniu autora wskazać konteksty umożliwiające bogatszą interpretację działa Tukidydesa – dla socjologa literatury nieco odmienne od tych, jakie ma do zaproponowania historyk, politolog, filozof polityki czy specjalista od teorii międzynarodowych stosunków politycznych. Adresatem pracy są przede wszystkim środowiska akademickie (pracownicy naukowi i studenci wydziałów nauk społecznych i humanistycznych) – biorąc jednak pod uwagę (omówioną szczegółowo w książce) sporą popularność dyskusji z udziałem autora poświęconych dziełu Tukidydesa autora na kanale YouTube, można domniemywać, że pozycja ta byłaby atrakcyjna także dla szerszej publiczności czytelniczej, w tym szczególnie osób zainteresowanych współczesnymi, socjologicznymi  kontekstami dzieła ateńskiego historyka