Functioning of the Local Production Systems in Central and Eastern European Countries and Siberia. Case Studies and Comparative Studies

Mariusz E. Sokołowicz

Interest in local production systems (LPS) seems to be today at its peak. Many studies, which consider this phenomenon, are conducted by different research teams and cover various, often economically and culturally distant areas, which results in a variety of ideas. Thus, what can contribute significantly to the stock of knowledge about local production systems, are regional and local case studies. The latter were elaborated within the framework of the project FOLPSEC, financed by the European Union’s 7th Framework Programme and concentrated primarily on identifying both common features and territorial specificities of local production systems’ functioning in Bulgaria, Poland, Russia, Slovakia and Ukraine. This book is a collection of the most empirical part of the studies conducted during this project and consists of two parts. First is devoted to the case studies of local production systems functioning in Bulgaria, Russia, and Slovakia, while the other presents the results of valuable comparative studies made in chosen cities and regions in Bulgaria, Poland, Russia, Slovakia and Ukraine. With no doubt, identifying them can contribute significantly to deepening the knowledge about local production systems functioning in this part of the world. We współczesnych naukach ekonomicznych rośnie zainteresowanie lokalnymi systemami produkcyjnymi (LSP). Badania poświęcone temu zjawisku prowadzone są z udziałem wielu grup naukowców oraz dotyczą dużej liczby obszarów na świecie, niejednokrotnie bardzo od siebie odległych w sensie ekonomicznym i kulturowym. To z kolei rodzi różnorodność spojrzeń na fenomen lokalnych systemów produkcyjnych, w literaturze ekonomicznej nazywanych także klastrami. W związku z tym, istotne znaczenie dla rozwoju wiedzy na ten temat przypisuje się studiom przypadków prowadzonych w układach lokalnych i regionalnych. Studia takie prowadzono m.in. w ramach projektu FOLPSEC finansowanego ze środków 7. Programu Ramowego Unii Europejskiej, koncentrując się na poszukiwaniu specyficznych uwarunkowań terytorialnych funkcjonowania lokalnych systemów produkcyjnych w Bułgarii, Polsce, Rosji, Słowacji oraz Ukrainie. Niniejsza monografia składa się z dwóch części. Pierwsza poświęcona jest wprost studiom przypadków lokalnych systemów produkcyjnych funkcjonujących w Bułgarii, Rosji oraz Słowacji, natomiast na część drugą składają się studia porównawcze uwarunkowań funkcjonowania LSP w wybranych miastach i regionach Bułgarii, Polski, Rosji, Słowacji oraz Ukrainy. Materiał zgromadzony w wyniku badań i zaprezentowany w niniejszej monografii ma szanse istotnie przyczynić się do rozwoju wiedzy na temat lokalnych systemów produkcyjnych w tej części świata.  

Pochwała złotego środka, czyli o rozwiązaniach pośrednich w gospodarce przestrzennej

Mariusz E. Sokołowicz

Współcześnie w społeczeństwach i gospodarkach nie docenia się wystarczająco dobrodziejstw płynących z rozwiązań pośrednich. Gdy wymaga się od nas bycia najlepszymi, a każde miasto czy region mają ambicje, by stać się największymi, rośnie ryzyko przekroczenia i tak już mocno naruszonych granic wzrostu i frustracji, co znajduje ujście w napięciach politycznych. Odpowiedzią na te zjawiska może być powrót do kultury umiaru - ,,złotego środka" i rozwiązań pośrednich - między doskonałością a bylejakością, bogactwem a biedą, centralizacją a rozproszeniem, władzą a wolnością. Jest to antidotum na skrajności prowadzące do napięć i kryzysów. Laboratoriami tych zmian mogą być samorządy lokalne oparte na wspólnotach działających na rzecz dóbr wspólnych i dyskutujących o wspólnej przyszłości. Autor monografii przekonuje, że przeciętni ludzie są kluczem do współczesnego rozwoju, w tym dalszego rozwoju samorządności terytorialnej. Tytułowa pochwała złotego środka to w gruncie rzeczy pochwała: potencjału wiedzy zwykłych obywateli w zarządzaniu terytorialnym, umiaru w zaspokajaniu potrzeb i korzystaniu z zasobów, klasy średniej jako stabilizatora procesów społecznych, miast plasujących się w środku hierarchii osadniczej jako dobrych miejsc do życia oraz wspólnot lokalnych w gospodarowaniu najbliższą im przestrzenią.

Rozwój terytorialny w świetle dorobku ekonomii instytucjonalnej. Przestrzeń - bliskość - instytucje

Mariusz E. Sokołowicz

Współczesne spojrzenie na procesy rozwoju terytorialnego coraz silniej eksponuje sprawność otoczenia instytucjonalnego dla prowadzenia działalności gospodarczej oraz organizowania życia społeczności miejskich i regionalnych. W perspektywie tej upatruje się podstaw procesów ekonomicznych zarówno w instytucjach formalnych (np. przejrzystość i efektywność prawa, sprawność działania przedsiębiorstw i organizacji sektora publicznego), jak i pozaformalnych (takich jak czynniki kulturowe, poziom zaufania społecznego, sposób zorganizowania społeczności i społeczeństw). Pozwala to dostrzec, że w warunkach rosnącej mobilności kapitału, ludności, towarów i informacji pewne czynniki odpowiedzialne za rozwój gospodarczy wciąż pozostają „zlokalizowane”, choć ich charakter bywa trudno uchwytny. Zjawisko terytorialnego zróżnicowania instytucjonalnych czynników rozwoju społeczno-gospodarczego skłania do sięgnięcia po dorobek intelektualny ekonomii instytucjonalnej, w której podejmowane są liczne próby wyjaśniania przyczyn tych rozbieżności. Celem publikacji jest wskazanie możliwości zastosowań ekonomii instytucjonalnej – jako dynamicznie rozwijającej się gałęzi nauk ekonomicznych – w analizowaniu procesów rozwoju terytorialnego, przede wszystkim w kontekście relacji między instytucjami, bliskości i obecnym rozumieniem pojęcia „przestrzeń”.