Dylematy zarządzania publicznego w działalności Zakładów Gospodarki Mieszkaniowej w obszarze mieszkalnictwa

Bogusława Ziółkowska, Paweł Bogdał

Mieszkalnictwo jest zagadnieniem niezwykle ważnym w życiu indywidualnym i państwowym, gdyż sektor ten silnie oddziałuje na poziom życia obywateli i potencjał rozwoju gospodarczego kraju. Znaczenie mieszkalnictwa w życiu gospodarczym i społecznym wywołuje potrzebę, a nawet konieczność aktywnego zajmowania się tą problematyką zarówno na poziomie lokalnym i krajowym, jak i ponadnarodowym. Problemy mieszkalnictwa pojawiają się w treści dokumentów prawa międzynarodowego, które wskazują na obowiązek moralny państw względem swoich obywateli w zakresie podejmowania kroków dla zapewnienia odpowiednich warunków mieszkaniowych, jednak rozwiązywanie problemów mieszkalnictwa następuje poprzez kształtowanie polityki mieszkaniowej w poszczególnych państwach. W Polsce założenia polityki mieszkaniowej są wpisane w ogólne założenia zarządzania państwem. Po wprowadzeniu w 1990 roku ustawy o samorządzie gminnym gminy realizują część swoich zadań w obszarze zarządzania zasobami gminnymi poprzez jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego, którymi są m.in. Zakłady Gospodarki Mieszkaniowej. Gminy posiadają instrumenty polityki mieszkaniowej, do których należą: tworzenie i utrzymywanie gminnego zasobu mieszkaniowego, rozwój budownictwa społecznego (TBS), prowadzenie inwestycji i różnego rodzaju działań pozainwestycyjnych, prywatyzacja gminnego zasobu mieszkaniowego, wyposażenie terenów w infrastrukturę techniczną, prowadzenie remontów, termomodernizacje itp. Wszystkie te zadania zostały przekazane jednostkom samorządu terytorialnego, czyli Zakładom Gospodarki Mieszkaniowej. Celem prezentowanej monografii było dokonanie przeglądu proponowanych w literaturze przedmiotu podejść możliwych do wykorzystania w zarządzaniu instytucjami w administracji publicznej i samorządowej, a następnie przeprowadzenie analizy stopnia zaawansowania koncepcji Zarządzania Publicznego w wybranych do badań podmiotach administracji samorządowej – Zakładach Gospodarki Mieszkaniowej w województwie śląskim. W książce omówiono: cechy instytucji funkcjonujących w sektorze publicznym, z podziałem ich na podsektor administracji publicznej i samorządowej; koncepcje nowoczesnego zarządzania publicznego pod kątem potrzeb oraz możliwości ich zastosowania i wdrożenia w Zakładach Gospodarki Mieszkaniowej (w celu osiągnięcia większej sprawności i skuteczności, a w konsekwencji również poprawy efektywności ekonomicznej zarządzania komunalnymi budynkami mieszkalnym);. dobra i usługi publiczne w kontekście dokonywania oceny ich jakości, a także możliwości osiągania wyższego poziomu ich świadczenia; kwestie związane z mieszkalnictwem oraz znaczeniem mieszkania w życiu poszczególnych osób i społeczeństwa jako całości; rolę państwa i gmin w zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych obywateli, a także na ograniczenia występujące w tym zakresie; rodzaje mieszkań wchodzących w skład zasobów mieszkaniowych, dane statystyczne, z których wynika, że sytuacja w mieszkalnictwie jest trudna, lecz stopniowo, choć bardzo powoli ulega poprawie zarówno pod względem ilości, jak i jakości mieszkań; zadania Zakładów Gospodarki Mieszkaniowej w zakresie rozwiązywania problemów mieszkaniowych oraz w obszarze zarządzania nieruchomościami komunalnymi; ZGM-y w strukturze administracyjnej państwa oraz procedury dotyczące ich tworzenia, przekształcania i likwidacji, z uwzględnieniem form organizacyjno-prawnych; trudności w zarządzaniu Zakładami Gospodarki Mieszkaniowej; raport z badania przeprowadzonego w 65 ZGM zlokalizowanych na terenie gmin województwa śląskiego.