Zachowuj się. Jak biologia wydobywa z nas to, co najgorsze, i to, co najlepsze

Robert M. Sapolsky

Zachowuj się znakomita, kompleksowa publikacja amerykańskiego biologa i neurologa, Roberta Sapolskyego, o motywach ludzkiego zachowania. Kolejny tytuł pośród uznanych propozycji popularno-naukowych Media Rodziny, takich jak Inteligencja emocjonalna Golemana, Factfulness Hansa Roslinga czy Pułapki myślenia Kahnemana. Autor zabiera czytelnika w zdumiewającą podróż, przedstawiając interdyscyplinarne spojrzenie na ludzkie postępowanie z perspektywy naukowej. W fascynujący sposób tłumaczy nasze codzienne doświadczenia. Zarazem jednak maluje najpełniejszy jak dotąd obraz gleby, z której wyrastają plemienne waśnie i ksenofobia, wojna i pokój. Książka ma pomysłowy układ: poczynając od chwili, w której zachowaliśmy się tak, a nie inaczej, cofamy się w czasie, aby warstwa po warstwie ukazać kolejne przyczyny naszego postępowania. Od reakcji w ułamku sekundy zachodzących w mózgu i układzie nerwowym, przez interakcje hormonalne, doświadczenia dorastania, dzieciństwa czy rozwoju płodowego. W każdym rozdziale pojawia się najważniejsze z pytań: co sprawia, że popełniamy najgorsze potworności, i zarazem co nas popycha do najwspanialszych zachowań? Autor uwzględnia też wpływ genetycznego dziedzictwa i kulturowego kontekstu aż do ewolucyjnych początków istnienia naszego gatunku. Po połączeniu wszystkich tych warstw uzyskujemy bezprecedensowy, zdumiewający wgląd w ludzką naturę. Rzuca nowe światło na takie zjawiska, jak rasizm, traumatyczne dzieciństwo, moralność czy wolna wola. Pokazuje także, jak skuteczniej dążyć do pojednania i trwałego pokoju. Zachowuj się to niespotykane osiągnięcie: książka mądra, głęboko ludzka, często bardzo zabawna, która nas uczy człowieczeństwa. Przez wiele lat nie znajdzie sobie równej. Niewątpliwą zaletą tej książki jest wspaniała narracja, zabarwiona dowcipem i humorem, a także znakomity przekład autorstwa Piotra Szymczaka, które ułatwiają przyswajanie pełnej erudycji treści.

Zdeterminowany. Jak nauka tłumaczy brak wolnej woli

Robert M. Sapolsky

Robert Sapolsky jeden z wielkich naukowców behawioralnych przedstawia druzgocący argument przeciwko istnieniu wolnej woli w zakresie podejmowanych przez nas wyborów. Co więcej w swoich rozważaniach stawia tezę, że nie istnieje żadna odrębna jaźń mówiąca naszym czynnikom biologicznym, co mają robić. Wspaniała synteza tego, co wiemy o funkcjonowaniu naszej świadomości, o ścisłym związku między rozumem a emocjami oraz między bodźcem a reakcją, która ma miejsce w danej chwili lub też przez całe nasze życie. Sapolsky po kolei rozprawia się ze wszystkimi głównymi argumentami sugerującymi istnienie wolnej woli i obala je, przedzierając się ścieżką przez gąszcze nauki o chaosie i złożoności oraz fizyki kwantowej, a także dotykając niektórych dzikich wybrzeży filozofii.