Ego praedicator. Zarys biografii Jana Falkenberga OP

Tomasz Kalisz OP

Jan Falkenberg OP (ur. ok. 1364 r., zm. ok. 1435) to średniowieczny człowiek orkiestra: regens zakonnego studium generalnego w Krakowie, wykładowca i kaznodzieja na uniwersytecie praskim, uczestnik soborów w Pizie, Konstancji i Bazylei, inkwizytor papieski i przeor. Ponadto, przeciwnik i krytyk polskiego króla Władysława Jagiełły i Polaków. W polskiej, ale i dominikańskiej historiografii, Falkenberg zapisał się zdecydowanie negatywnie. Jego sławna Satyra wymierzona we Władysława Jagiełłę, Witolda i ich poddanych położyła się cieniem na całej jego biografii. Jan Długosz opisał go jako kłótnika, paszkwilanta i oszczercę. Kolejne pokolenia badaczy starają się zrozumieć dokładniej kim był Jan Falkenberg także jako zakonnik i intelektualista. Prezentowana książka młodego dominikańskiego historyka i sekretarza Dominikańskiego Instytutu Historycznego Tomasza Kalisza OP jest odważnym i nowatorskim głosem w długiej i burzliwej dyskusji nad jedną z najbardziej kontrowersyjnych postaci w 800-letniej historii polskich dominikanów. Autor przedstawia brata Jana nie tylko jako polemistę i polityka, ale przede wszystkim jako dominikańskiego zakonnika, określającego samego siebie jako głosiciela, kaznodzieję skąd tytułowe ego praedicator. Książka składa się z dwóch części. Taki podział wynika z bardzo charakterystycznych i całkowicie odrębnych etapów życia Jana Falkenberga. Dominikanin był bowiem w sporach o wzajemne relacje papieża i soboru powszechnego przez ponad połowę swego życia zwolennikiem wyższości tego pierwszego, a następnie diametralnie zmienił zdanie i z zawziętego papalisty stał się równie zagorzałym koncyliarystą. Nie ulega wątpliwości, o czym przekona się każdy czytelnik, że Jan Falkenberg był zakonnikiem o niezwykle złożonej i tajemniczej osobowości.

Z ziemi niemieckiej do Polski Geneza przybycia i pobyt Jana Tetzla OP ( 1519) w Polskiej Prowincji Dominikanów w latach 15011510

Tomasz Kalisz OP

Tekst z pracy zbiorowej Dominikanie o Polsce i Polakach od XIII do XX wieku. W 2018 roku minęła setna rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości. Pamiętając o tym wydarzeniu, Dominikański Instytut Historyczny w Krakowie przygotował prezentowany tom Dominikanie o Polsce i Polakach. Od XIII do XX wieku. Grupa kilkunastu historyków postanowiła odpowiedzieć na pytania: Czy polskich dominikanów w ogóle interesowała Polska? Czy bracia kaznodzieje, należący do międzynarodowej wspólnoty, zachowywali dystans wobec lokalnych wydarzeń, smutków i radości, czy wręcz przeciwnie byli w nie zaangażowani? Prezentowany tom jest oryginalną próbą odpowiedzi na te kwestie. Czytelnik otrzymuje panoramę poglądów, opinii i wielobarwnych postaci poczynając od św. Jacka Odrowąża, który dla średniowiecznych braci był wręcz drugim królem Bolesławem Chrobrym, przez Jana Falkenberga, który nawoływał do surowego potraktowania króla Władysława Jagiełły, a kończąc na dwudziestowiecznych dominikanach, realizujących misję kaznodziejską w niepodległej Polsce, a następnie pogrążonej w zawierusze wojennej i zniewolonej komunizmem.