Dolinami rzek

Zygmunt Gloger

Powiśle miasta przedstawia się biednie. Można mieć dopiero nadzieję, że w przyszłości wielki gród pozyska bulwary, które mu się należą. Gdzie indziej w miastach nadbrzeżnych ruch publiczny ześrodkowuje się nad wodą. U nas przeciwnie, jak u prawdziwych Polan, nawet zgiełk mieszczański uciekł od Wisły w pola. Za to malowniczy sprawia widok miasto na wyżynie, owe wychylające się z zieleni stoków płaskowzgórza warszawskiego gmachy: Trynitarzy, Foksalu, konserwatorium na podstawie starego kasztelu, Denasów, Sewerynowa, Uniwersytetu, Wizytek, pałacu Koniecpolskich i Radziwiłłów, czyli namiestnikowski, kościoły: karmelitów i bernardynów (fundowany przez dwie Anny: mazowiecką i Jagiellonkę) wreszcie b. zamek królewski, z przytulonym do stóp jego pałacykiem Pod blachą. Do b. zamku przytyka bezpośrednio Stare Miasto, jak mrowisko wąskich, wysokich kamienic, które tak się zacisnęły i skupiły tu dlatego, że się nie mogły rozszerzyć w ciasnym pierścieniu murów i baszt obwodowych grodu będącego jak każde dawne miasto twierdzą obronną. (Fragment)

Dolinami rzek

Zygmunt Gloger

Dolinami rzekOpisy podróży wzdłuż Niemna, Wisły, Bugu i Biebrzy I pełnemi piersiami w swojszczyźnie dalekiej  Napiję się powietrza wód i każdej rzeki.   Syrokomla Niemen Niemnie, domowa rzeko moja! gdzie są wody,  Które niegdyś czerpałem w niemowlęce dłonie,  Na których potem w dzikie pływałem ustronie,  Sercu niespokojnemu szukając ochłody?  . . . . . . . . . . . . . . . .  Niemnie, domowa rzeko, gdzież są tamte zdroje,  A z nimi tyle szczęścia, nadziei tak wiele?  Kędy jest miłe latek dziecinnych wesele?    Adam Mickiewicz [...]Zygmunt GlogerUr. 3 listopada 1845 w Kamionce w Augustowskiem Zm. 16 sierpnia 1910 w Warszawie Najważniejsze dzieła: Dolinami rzek, Geografia historyczna dawnej Polski, Encyklopedia staropolska, Pieśni ludu, Skarbiec strzechy naszej, Rok polski w życiu tradycji i pieśni (1900), Księga rzeczy polskich Etnograf-folklorysta, krajoznawca, historyk i archeolog, pierwszy prezes Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Wychowanek warszawskiej Szkoły Głównej i krakowskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na kierunek jego zainteresowań wpłynęły niewątpliwie kontakty z Józefem Ignacym Kraszewskim i historykiem Julianem Bartoszewiczem, przyjaciółmi jego rodziców i częstymi gośćmi rodzinnego domu. Później, na studiach nawiązał także ważne i trwałe kontakty z Wincentym Polem i Oskarem Kolbergiem. Uprawiana przez niego archeologia i etnografia miała dać materiał badawczy dla studiów historycznych; ogromny zbiór swoich znalezisk przekazał instytucjom muzealnym w Krakowie i Warszawie (m.in. Akademii Umiejętności, Muzeum Narodowemu i warsz. Bibliotece Publicznej). Gromadził również źródła kultury niematerialnej, wydając studia na temat obrzędów i zwyczajów ludowych (np. Obchody weselne 1869) czy teksty ludowych pieśni i opowieści: Starodawne dumy i pieśni (1877), 573 krakowiaki (1877), Kujawiaki mazurki wyrwasy i dumki pomniejsze (1879), Baśnie i powieści (1879), uzupełniając pracę Oskara Kolberga i in. Prowadząc indywidualną pracę badawczą, utrzymywał rozległe kontakty z uczonymi i pasjonatami we wszystkich zaborach i zagranicą. Jego relacje z podróży odbywanych po ziemiach polskich stanowią zaczątek reportażu w literaturze polskiej i ten ich walor pozostaje niezmiennie cenny dla dzisiejszych czytelników i badaczy. Książka Białowieża upamiętnia wyprawę krajoznawczą podjętą przez Glogera wspólnie z Henrykiem Sienkiewiczem w 1882 roku. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Dolinami rzek. Opisy podróży wzdłuż Niemna, Wisły, Bugu i Biebrzy

Zygmunt Gloger

Zygmunt Gloger to wybitny archeolog, etnograf oraz historyk. Zasłynął on przede wszystkim badaniami nad obyczajowością i kulturą ludową. Dolinami rzek stanowi reportaż z podróży po Niemnie, Wiśle, Bugu i Biebrzy. Autor opisuje piękne krajobrazy oraz ludność zamieszkującą te urokliwe rejony Polski, którą poznał podczas licznych rozmów. Utwór wyróżnia się umiejętnym połączeniem relacji z podróży opartej na faktach z poetyckim opisem realiów.