Dekada ołowiu na ekranie. Polityczny terroryzm lat 70. we włoskim filmie fabularnym

Anna Miller-Klejsa

Filmy o tematyce historycznej uruchamiają specyficzny tryb analizy, którą można by nazwać „analizą faktograficzną”. Polega ona na weryfikacji danych zawartych w tekście filmu w celu sprawdzenia wiarygodności komunikatu. Mimo wszystko film nigdy nie stanie się dokładną repliką tego co się zdarzyło. Przekonanie to wyraża się w prowokacyjnym paradoksie: „Na ekranie historia musi być fikcyjna po to, by była prawdziwa”. Włochy w latach 70. były areną wielu aktów terroru, najczęściej motywowanych lewacką ideologią. Już wtedy kino stało się portrecistą i komentatorem tych wydarzeń, niekiedy krytycznie oceniającym reakcje władz. W niniejszej książce autorka opisuje i analizuje ten wycinek niedawnej historii włoskiego filmu. Oprócz teoretycznych rozważań na temat kina politycznego oraz obszernych omówień fabuł o „dekadzie ołowiu”, książka zawiera dwa rozdziały analityczne, dotyczące śmierci anarchisty Giuseppe Pinellego oraz zabójstwa Alda Moro – lidera chadecji i byłego premiera Włoch. Autorka widzi kino przede wszystkim w perspektywie historycznej i kulturowej, pamiętając, że opisywane wydarzenia miały duże znaczenie dla włoskiej tożsamości i pamięci zbiorowej. „Dekada ołowiu…” jest w związku z tym publikacją nie tylko o kinie Włoch, ale i o ich kulturze i historii. 

Kino włoskie po 1980 roku

Anna Miller-Klejsa, Diana Dąbrowska

W publikacji podjęto zagadnienia związane z kulturą filmową Włoch po 1980 roku. Poszczególne artykuły dotyczą: włoskiego kina gatunkowego (commedia all'italiana); społecznych i politycznych kontekstów włoskiego kina współczesnego oraz jego realiów produkcyjnych; schyłku kina mistrzów (takich jak Federico Fellini); twórczości zarówno reżyserów starszego pokolenia (m.in. Bernarda Bertolucciego), jak i tzw. nowych autorów (np. Gianniego Amelio, Paolo Sorrentino). Autorzy łączą refleksję naukową z refleksją krytyczną. Oprócz tekstów przekrojowych na temat ogólnych zjawisk we włoskiej kinematografii po roku 1980, w książce znalazły się także artykuły poświęcone poszczególnym twórcom oraz analizy pojedynczych filmów. Czytelnik może zapoznać się z różnymi przejawami twórczości filmowej -od popularnego kina gatunków, przez wybitne osobowości kina włoskiego, aż po refleksję na temat kina dokumentalnego.

Resistenza we włoskim filmie fabularnym

Anna Miller-Klejsa

Książka traktuje o filmowych reprezentacjach włoskiego ruchu oporu w czasie II wojny światowej, interpretowanych jako ważne świadectwo pamięci kulturowej Italii. W części teoretycznej autorka prezentuje rozmaite koncepcje dotyczące związków filmu i historii, przedstawiając własną propozycję kategoryzacji tego istotnego problemu .W kolejnych rozdziałach szczegółowo analizowane są: Rzym, miasto otwarte i Generał Della Rovere Roberta Rosselliniego, Strategia pająka, Bernarda Bertolucciego, Noc świętego Wawrzyńca Paola i Vittoria Tavianich oraz Człowiek, który nadejdzie Giorgio Dirittiego.