Król Nowego Izraela. Karta z dziejów mistyki wieku oświeconego

Józef Ujejski

Pasjonująca opowieść o życiu i dziełach hrabiego Tadeusza Grabianki - starostego liwskiego i króla Nowego Izraela mistyka i awanturnika, żyjącego i działającego w drugiej połowie XVIII wieku, a zmarłego w ciężkim rosyjskim więzieniu twierdzy pietropawłowskiej w roku 1807. Postać Grabianki dziś prawie nieznana, bo zapomniana, bezwzględnie zasługuje na przypomnienie. Ów król Nowego Izraela jak Grabianka się tytułował, jego tzw. sekta awiniońska, jego świątyni i doktryna filozoficzno-mistyczno-religijna, budziła w tamtej epoce żywe niechętne zainteresowanie nie tylko członków sekt mistycznych, jak np. swedenborgianie, ale również św. Inkwizycji i władców świeckich Francji i Rosji. Jednakże nie brakowało Grabiance także zwolenników i gorących wielbicieli takich jak np. książę Ferdynand Wirtemberski, jego syn Ludwik z żoną Marią z Czartoryskich, książę Karol Sudermański późniejszy król Szwedzki Karol XIII oraz książę Mikołaj Repnin.