250 000

Michał Bałucki

Powieść z późnego okresu twórczości Bałuckiego. Punkt ciężkości przesunął się w niej z promowania programu pozytywistycznego w stronę krytyki rzeczywistości. Autor przedstawia świat jako pełen zbrodni, kapitalistycznego wyzysku, socjalistycznych demagogów. W powieści 250 000 mamy do czynienia z doskonałą analizą rozwoju stosunków typowych dla umacniającego się kapitalizmu w Polsce końca XIX wieku.

Album kandydatek do stanu małżeńskiego. Z notat starego kawalera

Michał Bałucki

Marek Kochliwski, weteran kawalerii tak nas zachęca do lektury niniejszej książki: Na każdego śmiertelnika bez różnicy płci przychodzi chwila, w której, przykrząc sobie samotność, poczyna oglądać się tęsknie za dopełnieniem się drugim rodzajem i zamyśla o małżeństwie. U panien period ten rozpoczyna się już w piętnastym roku i trwa do późnej starości, że nie powiem do deski grobowej; u mężczyzn trwa on nierównie krócej, a rozpoczyna się dopiero w dwudziestym którymś roku. Młodzieniec kocha, aby kochać. Gdy przeciwnie płeć piękna od najwcześniejszej młodości umie już zdawać sobie sprawę z budzących się uczuć, chce wiedzieć, kogo kocha i wie dlaczego. Jemu dość, gdy ją może nazwać: ona! Ona zaś dowiaduje się zaraz kto on, czym on, aby mogła o nim powiedzieć mój! Ale jakkolwiek później o lat kilka, jednak i jemu przychodzi potem pragnienie nazywania jej swoją. Otóż, kiedy ta chwila przyjdzie na ciebie, dostojny młodzianie, i pilnie a bacznie rozglądać się zaczniesz po świecie za towarzyszką życia, weźmij ten Album do ręki, a znajdziesz w nim nie pędzlem wprawdzie, ani aparatem fotograficznym, ale słowami wymalowane niektóre typy i postacie, które ci wielce pomocne być mogą w orientowaniu się wśród tej mnogości kandydatek do stanu małżeńskiego...

Album kandydatek do stanu małżeńskiego. Z notat starego kawalera

Michał Bałucki

Marek Kochliwski, weteran kawalerii i... przygód miłosnych przedstawia podręcznik do szukania małżeństw". Bohater spisał wszystkie zgromadzone doświadczenia sercowe, które mają służyć kolejnym kawalerom szukającym drugiej połówki. W albumie znajdziemy kandydatki z każdego stanu i o różnych cechach charakteru: dworzanki i mieszczki, antyki" i podlotki", piękności i oszustki, które czyhają na majątek przyszłego męża. Album kandydatek do stanu małżeńskiego" to humorystyczny zbiór postaci panien wraz z poradami, jak szczęśliwie ulokować swoje uczucia, a czego się wystrzegać na drodze miłosnych podbojów. Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwierciedlają poglądów ani opinii wydawcy. Utwór ma charakter publikacji historycznej, ukazującej postawy i tendencje charakterystyczne dla czasów z których pochodzi.

Biały murzyn

Michał Bałucki

Antoni, student medycyny, przyjeżdża na wakacje do rodzinnej miejscowości. Ojciec przyjmuje go jednak dość chłodno, stale też strofuje syna. Pewnego dnia Antoni przypadkiem ratuje w lesie hrabiankę Jadwigę. Ta nie okazuje żadnej wdzięczności, traktuje go arogancko i z wyższością. Mimo to Antoni zakochuje się w dziedziczce. Kiedy dowiaduje się, że jest już zaręczona, wpada w apatię. Tymczasem narzeczony Jadzi ginie w wypadku samochodowym. Jadwiga natomiast spodziewa się dziecka. Aby bronić honoru rodziny, hrabia postanawia wydać ją za Antoniego, a po przyjściu na świat dziecka opłacić rozwód. Początkowo Antoni odmawia. Zmienia zdanie, gdy Jadwiga próbuje popełnić samobójstwo. W końcu godzi się na małżeństwo z dziedziczką. Ta jednak przyjmuje jego szlachetność jako upokorzenie i stara się go poniżyć. Antoni zapowiada jej, że nie zgodzi się na rozwód, dopóki nie zrozumie, jak bardzo go skrzywdziła i nie zmieni się. Wkrótce wyjeżdża do Warszawy, gdzie kończy studia z wyróżnieniem. Zostaje wybitnym pediatrą. Pewnego dnia w szpitalu, w którym pracuje, zjawia się Jadwiga z synkiem dotkniętym paraliżem... Biały murzyn to lektura godna polecenia.

Byle wyżej

Michał Bałucki

Jedyna w polskiej literaturze historia w całości poświęcona rzemieślnikom. Tomasz Baryłkiewicz poślubiając żonę, otrzymał posag w wysokości kilkuset guldenów. Dzięki temu udało mu się zdobyć wykształcenie, otrzymać tytuł majstra i otworzyć własny warsztat. Jego kariera w cechu rozwija się w szybkim tempie, lecz wraz z sukcesami Baryłkiewicz coraz chętniej zleca pracę czeladnikom, a sam sięga po kieliszek... Inny rzemieślnik, Jędrzej Dyl marzy o tym, by jego synowie mogli wyrwać się z klasy rzemieślniczej. Jeden z nich jest na dobrej drodze zdobywa wykształcenie adwokackie, za to drugi, wbrew woli ojca, zostaje wierny rzemiosłu. Który z braci wybrał właściwą drogę? Odpowiedź może być zaskakująca. Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwierciedlają poglądów ani opinii wydawcy. Utwór ma charakter publikacji historycznej, ukazującej postawy i tendencje charakterystyczne dla czasów z których pochodzi. W niniejszej publikacji zachowano oryginalną pisownię.

Błyszczące nędze

Michał Bałucki

Akcja powieści toczy się wokół historii trzech przyjaciół i ich spraw sercowych. Józef jest początkującym adwokatem odznaczającym się wieloma cnotami. Jego ojciec był zamożnym chłopem, który wychował go na mężczyznę kierującego się rozumem. Co innego przyjaciele Józefa. Kamil ma duszę artysty. Maluje obrazy i kocha się w aktorce, którą chce wyrwać z niemoralnego półświatka krakowskich teatrzyków. Ludwik natomiast darzy uczuciem hrabiankę Irenę. Młodzi widocznie mają się ku sobie, lecz dziewczyna boi się popełnić mezalians. Jak potoczą się losy młodzieńczych porywów serc?

Ciepła wdówka. Komedia w trzech aktach

Michał Bałucki

Ciepła wdówka to trzyaktowa komedia Michała Bałuckiego, polskiego pisarza i publicysty z okresu pozytywizmu. Zaliczał się on do nurtu tak zwanych przedburzowców, który istniał na przełomie późnego romantyzmu i pozytywizmu. Większość utworów Bałuckiego sytuuje się na granicy farsy oraz komedii, czerpiąc z twórczości Aleksandra Fredry. Akcja najczęściej rozgrywa się wśród średnio zamożnego mieszczaństwa.

Ciężkie czasy

Michał Bałucki

Cięż­kie cza­sySa­ty­ra sce­nicz­na w 3 ak­tach OSO­BY:  LE­CHIC­KI, oby­wa­tel ziem­ski.   JU­LIUSZ, je­go syn.   BRO­NIA, cór­ka.   KWA­SKIE­WICZ.   PE­TRO­NE­LA, je­go żo­na.   LE­ONI­DAS, syn.   ŻU­RY­ŁO.   KA­ROL, je­go syn.   BAJ­KOW­SKI.   GIĘT­KOW­SKI.   AU­RO­RA, je­go żo­na.   IDA­LIA, cór­ka.   NA­TAL­KA.   MA­TLA­CHOW­SKI, eko­nom.   SŁU­ŻĄ­CY.   LO­KAJ.   Rzecz dzie­je się na wsi w do­mu Le­chic­kich. AKT I. Po­kój przy­zwo­icie, lecz skrom­nie ume­blo­wa­ny, jak w szla­chec­kich za­moż­niej­szych do­mach. [...]Michał BałuckiUr. 29 września 1837 w Krakowie Zm. 17 października 1901 w Krakowie Najważniejsze dzieła: komedie: Radcy pana radcy (1867), Grube ryby (1879), Sąsiedzi: Dom otwarty (1883), Sąsiedzi: Ciężkie czasy (1889), Sąsiedzi: Klub kawalerów (1890), powieści: Typy i sylwetki krakowskie (1881), Pan burmistrz z Pipidówki (1887), pieśń: Dla chleba (1874) Twórca komedii i powieści (pseudonim: Elpidon), związany z Krakowem; studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim matematykę, a następnie literaturę. Należał do grupy tzw. przedburzowców, pisarzy odrzucających romantyczną i mesjanistyczną retorykę zrywów narodowych, ale oczekujących przełomowej zmiany historycznej; większość z nich wzięło następnie udział w powstaniu styczniowym. Sam Bałucki nie walczył z bronią w ręku, ale działał w organizacjach spiskowych w Galicji i redagował wraz z Anczycem pismo "Kosynier"; aresztowany pod koniec 1863, spędził rok w więzieniu. Podobno tam poznał pewnego górala, którego los skłonił go do napisania popularnej pieśni Dla chleba (znanej jako pieśń ,,Góralu, czy ci nie żal" do muzyki Władysława Żeleńskiego). Debiutował utworami poetyckimi drukowanymi w prasie. W latach 60. Bałucki dołączył do grona pozytywistów, propagując w swych utworach bliskie im idee; był dowcipnym krytykiem stosunków społecznych w Galicji, szydził z mody na szlachetczyznę powszechnej wśród mieszczaństwa (m.in. w powieści Pan burmistrz z Pipidówki). Jako znakomity komediopisarz cieszył się wielką popularnością. U schyłku życia stał się obiektem ataków przedstawicieli Młodej Polski; toczył z nimi spór światopoglądowy na kartach swoich utworów, jednak szczególnie napastliwe recenzje Lucjana Rydla na łamach szacownego "Czasu" miały wpływ nie tylko na stan psychiczny, ale również na sytuację materialną. Ostatecznie bojkot przeprowadzili nawet aktorzy podczas premiery jednej z jego sztuk. Bałucki popełnił samobójstwo strzałem z rewolweru na krakowskich Błoniach; został pochowany na Cmentarzu Rakowickim. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Do kraju

Michał Bałucki

Nowela z 1882 roku. Polska rodzina po prawie dwudziestu latach przymusowej emigracji wraca z wygnania. Pełni nostalgii wciąż zdają się żyć wydarzeniami powstania styczniowego. Tymczasem w kraju stykają się z obojętnością, a nawet wrogością rodaków. Nikt nie przejmuje się ich losem i nie chce zaoferować pomocy. Bałucki przedstawia gorzką satyrę na ówczesnych mieszkańców Galicji, bezdusznych i egoistycznych. Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwierciedlają poglądów ani opinii wydawcy. Utwór ma charakter publikacji historycznej, ukazującej postawy i tendencje charakterystyczne dla czasów z których pochodzi. W niniejszej publikacji zachowano oryginalną pisownię.

Dom otwarty. Komedia w trzech aktach

Michał Bałucki

Dom otwarty to trzyaktowa komedia Michała Bałuckiego, polskiego pisarza i publicysty z okresu pozytywizmu. Zaliczał się on do nurtu tak zwanych przedburzowców przełomu romantyzmu i pozytywizmu. Sztuka opowiada o średnio zamożnej rodzinie mieszczańskiej, która żyje ponad stan i naśladuje styl życia bogaczy. Rodzina postanawia wydać bal, który okazuje się być nieco problematyczny i przysparza wiele komplikacji towarzyskich oraz rodzinnych.

Dorożkarz nr 13

Michał Bałucki

Do­róż­karz nr 13 I Ta trzy­nast­ka by­ła dla nie­go fa­tal­ną. Każ­dy omi­jał do­róż­kę, na któ­rej tle czar­nem, po­ły­skli­wem, wy­pi­sa­ny był bia­łą far­bą ów nie­szczę­sny nu­mer. Nie­je­den za­pę­dził się do do­róź­ki -- już miał wsia­dać, gdy na­raz wy­czy­taw­szy nu­mer, cof­nął się jak­by go coś ode­pchnę­ło i po­szedł da­lej szu­kać in­nej. Na­wet lu­dzie wol­ni od prze­są­dów, gdy im wy­pa­dło je­chać w ja­kim in­te­re­sie, o któ­re­go po­wo­dze­nie cho­dzi­ło, al­bo w ja­kiej waż­niej­szej chwi­li ży­cia, wo­le­li za­wsze wsiąść w każ­dą in­ną do­róż­kę, niż w trzy­nast­kę. [...]Michał BałuckiUr. 29 września 1837 w Krakowie Zm. 17 października 1901 w Krakowie Najważniejsze dzieła: komedie: Radcy pana radcy (1867), Grube ryby (1879), Sąsiedzi: Dom otwarty (1883), Sąsiedzi: Ciężkie czasy (1889), Sąsiedzi: Klub kawalerów (1890), powieści: Typy i sylwetki krakowskie (1881), Pan burmistrz z Pipidówki (1887), pieśń: Dla chleba (1874) Twórca komedii i powieści (pseudonim: Elpidon), związany z Krakowem; studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim matematykę, a następnie literaturę. Należał do grupy tzw. przedburzowców, pisarzy odrzucających romantyczną i mesjanistyczną retorykę zrywów narodowych, ale oczekujących przełomowej zmiany historycznej; większość z nich wzięło następnie udział w powstaniu styczniowym. Sam Bałucki nie walczył z bronią w ręku, ale działał w organizacjach spiskowych w Galicji i redagował wraz z Anczycem pismo "Kosynier"; aresztowany pod koniec 1863, spędził rok w więzieniu. Podobno tam poznał pewnego górala, którego los skłonił go do napisania popularnej pieśni Dla chleba (znanej jako pieśń ,,Góralu, czy ci nie żal" do muzyki Władysława Żeleńskiego). Debiutował utworami poetyckimi drukowanymi w prasie. W latach 60. Bałucki dołączył do grona pozytywistów, propagując w swych utworach bliskie im idee; był dowcipnym krytykiem stosunków społecznych w Galicji, szydził z mody na szlachetczyznę powszechnej wśród mieszczaństwa (m.in. w powieści Pan burmistrz z Pipidówki). Jako znakomity komediopisarz cieszył się wielką popularnością. U schyłku życia stał się obiektem ataków przedstawicieli Młodej Polski; toczył z nimi spór światopoglądowy na kartach swoich utworów, jednak szczególnie napastliwe recenzje Lucjana Rydla na łamach szacownego "Czasu" miały wpływ nie tylko na stan psychiczny, ale również na sytuację materialną. Ostatecznie bojkot przeprowadzili nawet aktorzy podczas premiery jednej z jego sztuk. Bałucki popełnił samobójstwo strzałem z rewolweru na krakowskich Błoniach; został pochowany na Cmentarzu Rakowickim. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Dorożkarz nr. 13

Michał Bałucki

Przezabawna opowieść o dorożkarzu, któremu magistrat przydzielił nr 13, co sprawiło, że potencjalni klienci przeważnie go omijali, a z jego usług korzystali tylko wtedy, gdy już nie mieli innego wyjścia. Ale przyszedł dzień, że to się zmieniło i dorożka nr 13 stała się najbardziej rozchwytywaną w mieście a jak do tego doszło, dowiesz się, miły czytelniku, po przeczytaniu tej książki. Lecz nie wszystko potem wyglądało już tak wspaniale, jak z pierwszych zdań można by wnioskować. Losy zarówno dorożkarza, jak i innych bohaterów opowieści były bardziej skomplikowane i mniej usłane różami niż byśmy im życzyli.

Dorożkarz nr 13

Michał Bałucki

Wiara w zabobony może wyrządzić wiele szkód. Boleśnie przekonał się o tym Tomasz, właściciel dorożki o numerze 13. Przez wzgląd na pechowość" swojego pojazdu nieustannie boryka się z brakiem klientów. Mimo że jego dorożka w niczym nie ustępuje pozostałym w mieście, ludzie boją się korzystać z jego usług, by nie ściągnąć na siebie nieszczęścia. Zrozpaczony mężczyzna próbuje nawet zmienić kłopotliwy numer w urzędzie, ale spotyka się z odmową. Niespodziewanie trafia na zamożnego klienta, który wkrótce odmieni jego los o 180 stopni... Michał Bałucki w zabawny sposób ukazuje mechanizmy kreowania przesądów. Wystarczy tylko odpowiednie nastawienie, a pech można przekuć w szczęście. Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwierciedlają poglądów ani opinii wydawcy. Utwór ma charakter publikacji historycznej, ukazującej postawy i tendencje charakterystyczne dla czasów z których pochodzi.

Głowa swoje a serce swoje

Michał Bałucki

Przystojny a dodatek interesujący młodzieniec, niezbyt interesująca płeć brzydką panna Jadwinia, ale też inne miłe stworzonka, no i oczywiście drugi jeszcze kawaler, ba! a nawet mowa o pojedynku! Zda się banalny romans, ale jednak nie do końca A oto początkowy fragment opowiadania: Siedziało ich dwoje w grabowej altanie. Wypadek to tak często powtarzający się w powieściach, romansach i w poezji, że nie ośmieliłbym się nudzić nim, jak pan Jowialski pięknych czytelniczek, gdyby nie to, że para moich kochanków, zamiast gruchać miłośnie, jak każe regulamin romansowy, czytała Stuarta Milla: o poddaństwie kobiet, to jest właściwie on czytał, a ona, siedząc naprzeciw niego, słuchała go z powagą i uwagą tak wielką, że od natężenia myśli, smagława jej twarzyczka rozpaliła się gorączkowym rumieńcem i drobne perełki potu zarosiły czółko, do czego niemało przyczynił się także upał południowy, którego gorące tchnienie nawet w cienistej altanie czuć się dawało. Panienka była w ciemnej sukience, opiętej lakierowanym paskiem, włosy miała gładko uczesane, haftowany maleńki kołnierzyk i takież mankietki, żadnego kwiatka we włosach, żadnego świecidełka w ubraniu nic, coby zdradzało chęć podobania się, zalotność tak właściwą i tak zwyczajną w jej wieku.

Grześ niepiśmienny

Michał Bałucki

Grześ nie­pi­śmien­ny Roz­dział pierw­szy. Kto był Grześ i co umiał Oj­ciec Grze­sia nie był od te­go, że­by je­go chło­pak umiał czy­tać i pi­sać i miał naj­szczer­sze chę­ci po­sy­łać go do szko­ły; ale za­wsze się tak nie­szczę­śli­wie skła­da­ło, że ni­g­dy na to cza­su nie by­ło. Zi­my jed­na po dru­giej by­ły ta­kie cięż­kie, mroź­ne, z za­spa­mi śnież­ny­mi i za­dym­ka­mi, że Woj­cie­cho­wa -- mat­ka Grze­sia, nie mia­ła ser­ca na ta­ki czas gnać chłop­ca o pół mi­li bli­sko na po­cie­jow­skie grun­ta do szko­ły; a przy­szła wio­sna, to za­wdy chło­pak był po­trzeb­ny w do­mu: to gę­si przy­pil­no­wać na pa­stwi­sku, że­by w szko­dę nie po­szły, to po wód­kę do karcz­my, to ma­łą Pe­try­się po­ko­ły­sać, al­bo sta­rej Gier­tru­dzie po­ma­gać przy by­dle. W żni­wa jesz­cze bar­dziej był przy­dat­ny: gdy wszy­scy wy­szli w po­le do ro­bo­ty, to gdy­by nie on, nie by­ło­by przy kim zo­sta­wić cha­łu­py i ma­łej Pe­try­si. Za­graj i on by­li wte­dy je­dy­ny­mi stró­ża­mi; Za­graj od­pę­dzał dzia­dów i zło­dziei gło­śnem szcze­ka­niem, a Grześ nie­tyl­ko, że Pe­try­się ba­wił, huś­tał, uśpił śpie­wa­niem, ale i ga­łą­zek chru­stu na­ła­mał i ogień roz­nie­cił na ko­mi­nie i pil­no­wał, że­by się kot nie do­stał do garn­ków z mle­kiem i dro­bił za­cier­ki na niec­kach. [...]Michał BałuckiUr. 29 września 1837 w Krakowie Zm. 17 października 1901 w Krakowie Najważniejsze dzieła: komedie: Radcy pana radcy (1867), Grube ryby (1879), Sąsiedzi: Dom otwarty (1883), Sąsiedzi: Ciężkie czasy (1889), Sąsiedzi: Klub kawalerów (1890), powieści: Typy i sylwetki krakowskie (1881), Pan burmistrz z Pipidówki (1887), pieśń: Dla chleba (1874) Twórca komedii i powieści (pseudonim: Elpidon), związany z Krakowem; studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim matematykę, a następnie literaturę. Należał do grupy tzw. przedburzowców, pisarzy odrzucających romantyczną i mesjanistyczną retorykę zrywów narodowych, ale oczekujących przełomowej zmiany historycznej; większość z nich wzięło następnie udział w powstaniu styczniowym. Sam Bałucki nie walczył z bronią w ręku, ale działał w organizacjach spiskowych w Galicji i redagował wraz z Anczycem pismo "Kosynier"; aresztowany pod koniec 1863, spędził rok w więzieniu. Podobno tam poznał pewnego górala, którego los skłonił go do napisania popularnej pieśni Dla chleba (znanej jako pieśń ,,Góralu, czy ci nie żal" do muzyki Władysława Żeleńskiego). Debiutował utworami poetyckimi drukowanymi w prasie. W latach 60. Bałucki dołączył do grona pozytywistów, propagując w swych utworach bliskie im idee; był dowcipnym krytykiem stosunków społecznych w Galicji, szydził z mody na szlachetczyznę powszechnej wśród mieszczaństwa (m.in. w powieści Pan burmistrz z Pipidówki). Jako znakomity komediopisarz cieszył się wielką popularnością. U schyłku życia stał się obiektem ataków przedstawicieli Młodej Polski; toczył z nimi spór światopoglądowy na kartach swoich utworów, jednak szczególnie napastliwe recenzje Lucjana Rydla na łamach szacownego "Czasu" miały wpływ nie tylko na stan psychiczny, ale również na sytuację materialną. Ostatecznie bojkot przeprowadzili nawet aktorzy podczas premiery jednej z jego sztuk. Bałucki popełnił samobójstwo strzałem z rewolweru na krakowskich Błoniach; został pochowany na Cmentarzu Rakowickim. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Grześ niepiśmienny. Powiastka

Michał Bałucki

Opowieść o losach wiejskiego chłopaka, który żył na przełomie XIX i XX wieku. Fragment wprowadzenia: Ojciec Grzesia nie był od tego, żeby jego chłopak umiał czytać i pisać i miał najszczersze chęci posyłać go do szkoły; ale zawsze się tak nieszczęśliwie składało, że nigdy na to czasu nie było. Zimy jedna po drugiej były takie ciężkie, mroźne, z zaspami śnieżnymi i zadymkami, że Wojciechowa matka Grzesia, nie miała serca na taki czas gnać chłopca o pół mili blisko na pociejowskie grunta do szkoły; a przyszła wiosna, to zawdy chłopak był potrzebny w domu: to gęsi przypilnować na pastwisku, żeby w szkodę nie poszły, to po wódkę do karczmy, to małą Petrysię pokołysać, albo starej Gertrudzie pomagać przy bydle. W żniwa jeszcze bardziej był przydatny: gdy wszyscy wyszli w pole do roboty, to gdyby nie on, nie byłoby przy kim zostawić chałupy i małej Petrysi. Zagraj i on byli wtedy jedynymi stróżami; Zagraj odpędzał dziadów i złodziei głośnym szczekaniem, a Grześ nie tylko, że Petrysię bawił, huśtał, uśpił śpiewaniem, ale i gałązek chrustu nałamał i ogień rozniecił na kominie i pilnował, żeby się kot nie dostał do garnków z mlekiem i drobił zacierki na nieckach. Autor w znakomity sposób kreśli obraz polskiej wsi i jej mieszkańców z tamtego okresu. Zachęcamy do lektury!

Jubileusz

Michał Bałucki

Młody nauczyciel z galicyjskiej szkółki po pracy oddawał się pracy w ogródku. W krótkim czasie zaczął sadzić drzewka, aż stworzył lasek, który przez wiele lat codziennie pielęgnował. Teraz mija czterdziesta rocznica jego powstania. W szkole wnuczka bohatera trwają przygotowania do majówki. Nauczyciel w trakcie rozmowy ze staruszkiem wspomina o uczczeniu jubileuszu lasku podczas uroczystości. Przed dotychczas skromnym mężczyzną rodzą się nadzieje na docenienie jego pracy. Ubiera odświętne odzienie i wraz z żoną szykuje się do świętowania. Impreza zaczyna się na dobre, lecz nikt nie składa mężczyźnie gratulacji. Czyżby o nim zapomnieli? Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwierciedlają poglądów ani opinii wydawcy. Utwór ma charakter publikacji historycznej, ukazującej postawy i tendencje charakterystyczne dla czasów z których pochodzi. W niniejszej publikacji zachowano oryginalną pisownię.

Karykatury

Michał Bałucki

Satyra na obyczajowość mieszczaństwa. W galicyjskim miasteczku o wymownej nazwie Pipidówka ktoś puszcza plotkę, że niedługo zawita tam sam książę. Mieszkańcy w popłochu zaczynają wielkie przygotowania. Nawzajem prześcigają się w pomysłach, jak przypodobać się księciu i uświetnić jego wizytę. Michał Bałucki wyśmiewa mieszczańską obyczajowość. Drwi ze snobizmu miastowych, oszustów pozujących na arystokratów i panny uganiające się za idealnym kandydatem na męża. Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwierciedlają poglądów ani opinii wydawcy. Utwór ma charakter publikacji historycznej, ukazującej postawy i tendencje charakterystyczne dla czasów z których pochodzi. W niniejszej publikacji zachowano oryginalną pisownię.

Latawica

Michał Bałucki

La­ta­wi­ca Z sa­me­go Kra­ko­wa je­cha­łem do Za­ko­pa­ne­go na jed­nym wóz­ku ze sław­ną li­te­rat­ką. Li­te­rat­kę -- sław­ną, po­dług jej wła­snej opin­ji -- na­zy­wam Gwiaz­dą, gdyż na każ­dym kro­ku, w każ­dem prze­mó­wie­niu, chcia­ła ucho­dzić za cia­ło nie­bie­skie, co świa­tu przy­świe­ca. Gwiaz­da prze­ko­na­ną by­ła, że w cią­gu dni kil­ku po­zna gó­ra­li z ich hi­stor­ją, z oby­cza­ja­mi, ję­zy­kiem i po­ezją -- i to wszyst­ko opi­sze na po­ży­tek po­ko­leń. Mia­ła też z so­bą za­pas róż­no­ko­lo­ro­we­go pa­pie­ru, do wpi­sy­wa­nia spo­strze­żeń, do­my­słów i ba­dań. Tyl­ko na­tchnie­niem -- sie­dząc w cha­cie -- my­śla­ła po­dzie­lić sła­wę i za­słu­gę z Kol­ber­giem, Glo­ge­rem, Łep­kow­skim. [...]Michał BałuckiUr. 29 września 1837 w Krakowie Zm. 17 października 1901 w Krakowie Najważniejsze dzieła: komedie: Radcy pana radcy (1867), Grube ryby (1879), Sąsiedzi: Dom otwarty (1883), Sąsiedzi: Ciężkie czasy (1889), Sąsiedzi: Klub kawalerów (1890), powieści: Typy i sylwetki krakowskie (1881), Pan burmistrz z Pipidówki (1887), pieśń: Dla chleba (1874) Twórca komedii i powieści (pseudonim: Elpidon), związany z Krakowem; studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim matematykę, a następnie literaturę. Należał do grupy tzw. przedburzowców, pisarzy odrzucających romantyczną i mesjanistyczną retorykę zrywów narodowych, ale oczekujących przełomowej zmiany historycznej; większość z nich wzięło następnie udział w powstaniu styczniowym. Sam Bałucki nie walczył z bronią w ręku, ale działał w organizacjach spiskowych w Galicji i redagował wraz z Anczycem pismo "Kosynier"; aresztowany pod koniec 1863, spędził rok w więzieniu. Podobno tam poznał pewnego górala, którego los skłonił go do napisania popularnej pieśni Dla chleba (znanej jako pieśń ,,Góralu, czy ci nie żal" do muzyki Władysława Żeleńskiego). Debiutował utworami poetyckimi drukowanymi w prasie. W latach 60. Bałucki dołączył do grona pozytywistów, propagując w swych utworach bliskie im idee; był dowcipnym krytykiem stosunków społecznych w Galicji, szydził z mody na szlachetczyznę powszechnej wśród mieszczaństwa (m.in. w powieści Pan burmistrz z Pipidówki). Jako znakomity komediopisarz cieszył się wielką popularnością. U schyłku życia stał się obiektem ataków przedstawicieli Młodej Polski; toczył z nimi spór światopoglądowy na kartach swoich utworów, jednak szczególnie napastliwe recenzje Lucjana Rydla na łamach szacownego "Czasu" miały wpływ nie tylko na stan psychiczny, ale również na sytuację materialną. Ostatecznie bojkot przeprowadzili nawet aktorzy podczas premiery jednej z jego sztuk. Bałucki popełnił samobójstwo strzałem z rewolweru na krakowskich Błoniach; został pochowany na Cmentarzu Rakowickim. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Latawica

Michał Bałucki

Wzruszająca i jednocześnie napawająca zadumą opowieść o biednej góralskiej dziewczynie zakochanej w kimś, kto nie potrafił odwzajemnić jej uczucia. Opowieść to smutna, ale jednocześnie niezwykle pouczająca, pokazująca, że życie nie jest takie, jakie byśmy je sobie wymarzyli, a uczucie nie musi być odwzajemnione. Zachęcamy do lektury.

Młodzi i starzy

Michał Bałucki

Młodzi i starzy" to powieść zaliczana do wczesnej twórczości Michała Bałuckiego. Jej fabułę autor wykreował na podstawie wydarzeń z powstania styczniowego. Bohaterowie pochodzą z kręgu radykałów demokratycznych. W swoich działaniach dążą do jak najszybszego podjęcia otwartej walki z zaborcą. Wierzą, że wywołanie powstania pomoże im wprowadzić szereg reform społecznych, które na zawsze odmienią oblicze kraju. Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwierciedlają poglądów ani opinii wydawcy. Utwór ma charakter publikacji historycznej, ukazującej postawy i tendencje charakterystyczne dla czasów z których pochodzi.

Młodzi i starzy

Michał Bałucki

Młodzi i starzy to jedna z pierwszych powieści Bałuckiego, inspirowana wypadkami powstańczymi 1863 r. Pisana jest z pozycji radykalnych działaczy demokratycznych, którzy zmierzali do szybkiego wywołania powstania i przeprowadzenia radykalnych reform społecznych. Opowiadali się za wciągnięciem do walki z zaborcą chłopów.

O kawał ziemi

Michał Bałucki

Młody Adolf Schmidt wraca właśnie z kilkuletnich studiów za granicą. Pochodzi z niemieckiej rodziny osiadłej i zasymilowanej w Polsce. Jego dziadek pracował w dworskiej kuźni, a ojciec po kilku perturbacjach został kapitalistą, z sukcesem rozwijającym fabrykę. Adolf ma w sobie niezmierzone pokłady energii, posiada wszechstronne wykształcenie oraz rozsądne podejście do polityki. Chce rozwijać fabrykę ojca. Na drodze do realizacji jego zamierzeń staje baron. Konserwatywny dworzanin nie zgadza się na dobrowolne oddanie kawałka swojej ziemi. Nie jest zwolennikiem nowej cywilizacji i ma wrogie nastawienie do starego Schmidta. Przed Adolfem trudne wyzwanie. Czy uda mu się pogodzić dwóch zwaśnionych mężczyzn z przeciwległych światów? Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwierciedlają poglądów ani opinii wydawcy. Utwór ma charakter publikacji historycznej, ukazującej postawy i tendencje charakterystyczne dla czasów z których pochodzi.

Pamiętnik Munia

Michał Bałucki

Jeden z ostatnich utworów Michała Bałuckiego. W powieści autor obwinia miasto za źródło moralnej zgnilizny świata. Przykładem miejskiej degeneracji i snobizmu są dekadenci, spotykający się w salonie prowadzonym przez ciocię Dorcię. W artystycznym świecie króluje rozpusta i nonsens. Bałucki pod koniec życia jednostronnie krytykuje ideę nowej sztuki. Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwierciedlają poglądów ani opinii wydawcy. Utwór ma charakter publikacji historycznej, ukazującej postawy i tendencje charakterystyczne dla czasów z których pochodzi. W niniejszej publikacji zachowano oryginalną pisownię.