Więzienia stalinowskie w Polsce. System, codzienność, represje

Tadeusz Wolsza

Książka profesora Tadeusza Wolszy to pierwsza w kraju udana próba pełnego spojrzenia na życie codzienne więźniów politycznych w różnego rodzaju miejscach odosobnienia – więzieniach, obozach, ośrodkach pracy więźniów – w Polsce, w latach stalinowskiego terroru (1945–1956).    Korzystając z niedostępnej jeszcze do niedawna dokumentacji Departamentu Więziennictwa i Obozów MBP oraz obficie czerpiąc z memuarystyki, Autor przedstawił codzienność w więziennej celi i w obozowym baraku, metody represji, niewolniczą pracę w kopalniach, kamieniołomach czy gospodarstwach rolnych. Odtworzył pobyt skazanych i ostatnie chwile życia w celi śmierci, między innymi Hieronima Dekutowskiego „Zapory” i Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”. W pasjonujący sposób opisał też ucieczki więźniów z konwojów i zakładów karnych, na przykład z Krakowa, Sieradza, Strzelec Opolskich i więzienia mokotowskiego w Warszawie. W końcu imiennie wskazał na najbardziej brutalnych funkcjonariuszy straży więziennej – odpowiadających za skrytobójcze mordy popełnione na żołnierzach wyklętych.   Ta znakomita praca historyczna to niezwykle interesująca i poruszająca lektura dla wszystkich zainteresowanych powojenną historią Polski XX wieku.