O dobrym władcy, mędrcach i naturze ludzkiej

Mencjusz, Xunzi

Niniejszy zbiorek nie pretenduje do pełnego przedstawienia myśli dwóch spośród najważniejszych filozofów konfucjańskich. Jest tylko wyborem niektórych ich twierdzeń, spostrzeżeń czy w kilku wypadkach odrobinę dłuższych fragmentów wypowiedzi dotyczących spraw dla konfucjanistów najważniejszych: państwa, rodziny, obowiązków człowieka szlachetnego, wykształcenia, a wreszcie natury ludzkiej.

O sztuce rządzenia według Mozi, Mengzi, Xunzi, Han Feizi

Mozi, Mengzi, Xunzi, Han Feizi

Mozi ( V/IV w. p.n.e. ) – „pierwszy rywal Konfucjusza” i założyciel wpływowej szkoły moistów. Przekonywał o konieczności dopasowania się do woli Nieba (Tianzhi) i propagował potrzebę powszechnej, nieróżnicującej miłości  jako podstawę dobrego funkcjonowania społeczeństwa.  Mengzi, Mencjusz (IV /III w. p.n.e.) -  w tradycyjnych Chinach uznawany za najwybitniejszego myśliciela po Konfucjuszu. Przekonany, że człowiek z natury jest dobry, uważał, że najlepsze rządy to realizacja „Drogi królewskiej” - według której władca, otoczony mądrymi doradcami, stworzy swojemu ludowi warunki umożliwiające życie w zgodzie z wrodzonym dobrem własnej natury. Xunzi (IV/III w. p.n.e.)- wybitny przedstawiciel wczesnego konfucjanizmu. Uważał, że ludzka natura jest zła i powinno ją ujarzmić właściwe wykształcenie. Zgadzał się z Mencjuszem , że dobro państwa zależy ostatecznie od moralnej postawy władcy, lecz większy nacisk kładł na drobiazgowe przestrzegane zasad hierarchii i dyscyplinę społeczną. Han Feizi (III w. p.n.e.) - najwybitniejszy przedstawiciel szkoły „legistów”.  Podzielał przekonanie Xunzi o wrodzonym złu ludzkiej natury i uważał, że najlepszą metodą rządzenia jest wprowadzenie i bezwzględne stosowanie przepisów i procedur, które najskuteczniej uniemożliwią ludziom czynienie zła.