Chmurołap

Zbigniew Masternak

Wydarzenia z Chmurołapa poprzedzają chronologicznie fabułę debiutanckiej powieści Zbigniewa Masternaka Niech żyje wolność. Dwudziestoośmioletni autor wydaje drugą w tym roku dojrzałą i świetnie skonstruowaną powieść o swoim dzieciństwie i wczesnej młodości, spędzonych w świętokrzyskiej wsi. W Chmurołapie rojno od wiedźm, zbójców i diabłów - prawie wszystkie wydarzenia z życia młodego bohatera, Księcia, zostały skonfrontowane z legendami żyjącymi w pamięci wspólnoty, do której przynależy. Ludowe podania wywierają znaczący wpływ na dojrzewanie chłopca. Są jedynym dziedzictwem, jakie przekazuje mu jego ojciec, tytułowy Chmurołap. Masternak przygląda się swoim bohaterom z wrażliwością godną Żeromskiego. Skojarzenie z tym pisarzem nasuwa się również ze względu na opisywany w książce region - Góry Świętokrzyskie. Jednak znacznie bliżej Masternakowi do innego znanego krajana - Gombrowicza, z którym łączą go gry z mitologią narodową, krytyka polskiej religijności czy groteskowy obraz szkoły. Zbigniew Masternak - urodził się w 1978 roku. Pochodzi z Piórkowa (Góry Świętokrzyskie). Studiował prawo na UMCS w Lublinie, następnie filologię polską na Uniwersytecie Wrocławskim. Prozaik, autor scenariuszy filmowych. Debiutował w 2000 roku na łamach "Twórczości". W 2005 roku na podstawie jego opowiadania Stacja Mirsk powstał film, którego Zbigniew Masternak był współproducentem. Etiuda otrzymała Grand Prix na IX Krakowskim Festiwalu Filmowym KRAKFFA. W marcu 2006 ukazała się debiutancka powieść Masternaka Niech żyje wolność, która niebawem zostanie przeniesiona na ekran. Pisarz pracuje nad autobiograficznym cyklem powieściowym "Księstwo".

Książę bez ziemi

Zbigniew Masternak

Z autorem Księcia bez ziemi znamy się od 2010 roku, kiedy to kręcony był film Księstwo na podstawie jego debiutanckiej powieści Niech żyje wolność, w którym zagrałem główną rolę, czyli... Zbyszka Masternaka. W filmie był to... Pasternak. Od tego czasu uważnie śledzę literacki rozwój Zbyszka i każda jego następna książka to dla mnie fascynujące doświadczenie. Życiopisanie Masternaka jest zjawiskiem bez precedensu. Bohater tej autobiograficznej prozy ciągle się zmienia, a jednocześnie - nadal pozostaje sobą, świętokrzyskim sowizdrzałem, który odważnie bierze się z życiem za bary. Rafał Zawierucha, aktor, odtwórca ról m.in. w filmach Księstwo, Bogowie, Pewnego razu... w Hollywood Za siedmioma górami, za siedmioma morzami, w biednej podkieleckiej wsi, u podnóża Łysej Góry zwanej także Świętym Krzyżem, żyje chłopiec, z głową pełną świętokrzyskich klechd i podań, opowieści o demonach, strzygach, czarownicach i tajemnych pogańskich obrzędach, w świat których od najmłodszych lat wprowadza chłopca matka. Bo na biednej podkieleckiej wsi, z której równie daleko do Paryża, jak i do Radomia czy Warszawy, gdzie ludzie żyją swoim własnym rytmem, zanurzeni w swoim własnym świecie, ucieczka w baśń, mit i opowieść to czasami jedyny ratunek przed szaleństwem. Razu pewnego nadchodzi ten dzień, gdy chłopcu opowieść przestaje wystarczać i postanawia sprawdzić, co jest po drugiej stronie góry gór i czy prawdą jest, że ziemia to płaski kamień, ustawiony na czterech ogromnych żółwiach... Wyrusza więc w podróż, w jaką każdy z nas wyrusza, wyrwany ze świata dziecięcych klechd i marzeń, lecz nie każdemu z nas dane jest po drodze spotkać i miłość życia, i mafiosów, i Chrystusa kandydującego na urząd prezydenta Polski... I o tym właśnie jest ta powieść... O zmyśleniu i prawdzie, i życiu między nimi, o jawie i śnie i codziennym zmaganiu się z losem... Co jest jawą, a co snem, co prawdą, co zmyśleniem? Ja nie wiem... I dlatego powieść Zbigniewa Masternaka tak mnie urzeka i wciąga... Jest w tym pisaniu coś magicznego, co przykuwa uwagę od pierwszych do ostatnich zdań, jakiś rys bezpretensjonalności, nieudawania i szczerości, tak niezwykły w świecie gier, masek i póz... Może chodzi o to, że bohater powieści Masternaka - w świecie, w którym wszyscy powinni sobie radzić - najzwyczajniej sobie w nim nie radzi? A jednak jego życie nie polega na ucieczce, lecz na codziennym łataniu dziur w łajbie i oddalaniu momentu katastrofy... Może to właśnie o to chodzi? Bo może siebie po prostu widzimy? Możemy na chwilę zdjąć facebookowe maski i przejrzeć się w prozie Masternaka jak w lustrze, a jednocześnie schować się i powiedzieć: nie... To nie ja... To świętokrzyska klechda i bajanie... Piotr Brysacz, dziennikarz, dyrektor artystyczny festiwalu literackiego Patrząc na Wschód O AUTORZE: ZBIGNIEW MASTERNAK (ur. 1978 r.) - prozaik, autor scenariuszy filmowych, reportażysta, piłkarz. W 2009 r. ukończył scenariopisarstwo w Krakowskiej Szkole Scenariuszowej. Debiutował na łamach "Twórczości" w 2000 r. Pracuje nad autobiograficznym cyklem powieściowym Księstwo, w którego ramach do tej pory ukazały się: Chmurołap, Niech żyje wolność, Scyzoryk, Nędzole. Na podstawie trzech pierwszych książek Andrzej Barański nakręcił film Księstwo (2011). Prawa do ekranizacji powieści Nędzole nabył Krzysztof Zanussi. Autor noweli filmowej Jezus na prezydenta! (2010), szkiców filmowych Master shot. Kino jako autoportret (2019) oraz współautor scenariusza filmowego Transfer (wydanie książkowe 2020). Stypendysta "Homines Urbani" (Willa Decjusza, Kraków, 2007). Laureat Świętokrzyskiej Nagrody Kultury (2011). W 2012 roku został uhonorowany Nagrodą im. Władysława Orkana za wybitną twórczość literacką. Jego książki i opowiadania tłumaczono na język arabski, niemiecki, włoski, serbski, bułgarski, białoruski, ukraiński, macedoński i wietnamski. Czterokrotny mistrz Polski w piłce błotnej (2011, 2012, 2016, 2018), pięciokrotny zdobywca Pucharu Polski w piłce błotnej (2012, 2014, 2016, 2017, 2018). Kapitan Reprezentacji Polskich Pisarzy w piłce nożnej. Swoje przygody piłkarskie opisał w książce Nie mylcie mnie z Maradoną. Marginesy futbolu (2020).

Księstwo. Trylogia młodzieńcza

Zbigniew Masternak

Bohater powieści Księstwo. Trylogia młodzieńcza , wywodzący się ze wsi pod Świętym Krzyżem, środowiska, w którym obowiązuje prawo pięści i sztachety, czyni wszystko, aby wyrwać się w szeroki świat. Po ciężkiej kontuzji kolana nie może grać w piłkę, nie zostanie drugim Maradoną, więc postanawia... pisać wiersze, w czym patronuje mu Goethe. Rezygnuje ze studiów prawniczych w Lublinie i trafia do Wrocławia, by studiować polonistykę. Z powodu trudnej sytuacji materialnej, choroby matki oraz marzenia o sfilmowaniu jednego ze swych opowiadań, wikła się w szemrane interesy. Matka umiera, a filmu nie udaje się skończyć. Pozostaje jednak świetna groteskowa powieść o polskiej współczesności. Masternak to jeden z nielicznych pisarzy młodego pokolenia, który z konsekwencją portretuje Polskę i Polaków.         Na podstawie książki Andrzej Barański nakręcił film pod tym samym tytułem. "Masternak jest takim amerykańskim chłopakiem, który bez żadnego ubezpieczenia odważnie rusza w świat. Jak na razie ze wszystkich wypraw wrócił na tarczy, ale życiowe porażki przezwyciężył, pisząc kolejne świetne książki. W porównaniu z Amerykanami brak mu liryzmu. Jest bardzo ostrym obserwatorem. Twarda walka, którą toczy o utrzymanie się na powierzchni, pozbawiła go sentymentalizmu. Współczucie dla pokrzywdzonych i poniżonych zostawia czytelnikom. I osiąga to, jest bardzo skuteczny - twarda, męska proza Masternaka jest bardzo ludzka. Trzeba jeszcze wspomnieć o obezwładniającym poczuciu humoru tego pisarza. Nawet trudno mi przywołać tutaj kogoś ze współczesnych, kto byłby podobny do Masternaka. Myślę raczej o Gogolu, Szczedrinie. To są uderzenia jak młotkiem". Andrzej Barański w "Barański. Przewodnik Krytyki Politycznej", 2009 O Niech żyje wolność "Książkę się czyta i coś po niej zostaje: barwny, sugestywny, soczysty (i przerażający, gdy trzeba) obraz życia, o którym media, podsuwające codzienną papkę, nie wiedzą zbyt wiele". Karol Maliszewski, "Odra"  "Masternakowi udało się odświeżyć wyblakłe klisze, przede wszystkim dzięki ciekawej kreacji głównego bohatera, a zarazem narratora powieści". Robert Ostaszewski, "Gazeta Wyborcza" "Czytelnik traci pewność i zaczyna się zastanawiać, czy nierówność młodego pisarstwa Masternaka jest cechą rodzącego się geniuszu czy raczej literackiego drygu, co nigdy nie wyćwiczy się w umiarze". Tadeusz Dąbrowski, "Dziennik"   O Chmurołapie "Znać od razu dobrze ułożoną rękę pisarską, która potrafi rozplanować efekty fabularne, przygotować niespodziewane zmiany prezentacji postaci, odsłonić nieoczekiwane okoliczności wcześniej opowiedzianych wypadków". Tomasz Mizerkiewicz, "FA-art" "Masternak bardzo pięknie opowiada, tu dodaje ciut ironii, tam humoru, buduje zgrabne puenty - tak, że całość jest świetnie skonstruowana". Justyna Sobolewska, "Przekrój" "Zbigniew Masternak uwiódł wielu krytyków nietuzinkowym talentem i przewrotną prostolinijnością". Marcin Wilk, "Dziennik Polski" O Scyzoryku "W tej powieści Machiavelli podał Małemu Księciu dłoń, umożliwiając mu przeskok z dzieciństwa filozoficznej przypowiastki w podstępny bildungsroman". Łukasz Plata, "Cegła"   Zbigniew Masternak (ur. w 1978 r.) - prozaik, autor scenariuszy filmowych, dramaturg. Pochodzi z Piórkowa, obecnie mieszka w Puławach. Studiował prawo na UMCS w Lublinie, następnie filologię polską na Uniwersytecie Wrocławskim. W 2009 r. ukończył Scenariopisarstwo w Krakowskiej Szkole Filmu i Komunikacji Audiowizualnej. Debiutował prozą w 2000 r. na łamach "Twórczości". Pracuje nad autobiograficznym cyklem powieściowym pt. "Księstwo", pomyślanym jako współczesna polska epopeja. Dotychczas ukazały się trzy księgi z tego cyklu: Chmurołap (2006), Niech żyje wolność (2006), Scyzoryk (2008), na podstawie których reżyser Andrzej Barański nakręcił w Górach Świętokrzyskich film Księstwo (2011).  Masternak jest także współautorem książki Kino polskie 1989-2009. Historia krytyczna , oraz noweli filmowej Jezus na prezydenta! Twórczość Masternaka jest tłumaczona na języki obce, m.in. wietnamski i mongolski, macedoński, słoweński oraz ukraiński. W 2007 r. przebywał na stypendium literackim Homines Urabni w Krakowie. Laureat Świętokrzyskiej Nagrody Kultury (2011). W 2003 r. zagrał siebie w filmie Wiązanka (reż. Cezary Fila). W 2005 r. na podstawie opowiadania Stacja Mirsk (z powieści Scyzoryk ) powstał film, którego Zbigniew Masternak był współproducentem. Obraz ten otrzymał Grand Prix na IX Krakowskim Festiwalu Filmowym KRAKFFA. W 2010 r. Zbigniew Masternak wystąpił wraz z żoną Renatą w teledysku "Ogród półcieni" grupy Closterkeller. Reżyser Jacek Raginis przygotowuje film o tematyce piłkarskiej Transfer według scenariusza Zbigniewa Masternaka. Masternak jest piłkarzem MSKS Puławiak Puławy. W latach 2010-2011 zdobył 20 bramek w 24 meczach.

Mistrz świata we wszystkim

Zbigniew Masternak

Bohater książki Mistrz świata we wszystkim, karmiony od dzieciństwa opowieściami o wielkich czynach swoich przodków i zderzony z jeszcze większymi oczekiwaniami ojca, wyrasta w przekonaniu, że jest stworzony do czegoś więcej niż życie w świętokrzyskiej wsi, gdzie szczytem osiągnięć jest nie popadnięcie w alkoholizm. Nie jest to jednak historia porażki, a nakreślona mocnymi, niepoprawnymi politycznie słowami opowieść o sukcesie wyszarpywanym z błota zaściankowego świata. Droga wiedzie go poza granice rodzimego kraju i mimo że splot wydarzeń zmusza go czasem do wykonywania najbardziej parszywych profesji, ma w sobie niegasnącą iskrę wolności i pęd do wiedzy, dzięki którym może zaserwować wykład na temat ulic Paryża, cyganerii i napływających mas emigracyjnych. Bohater, by nie zapomnieć przeżytych historii, zaczyna je spisywać, tkając gorzką krytykę społeczną. Staje się ważnym głosem swojego pokolenia, doświadczającego przemiany siermiężnego komunizmu w galopujący kapitalizm, a pisana przez niego powieść świetnie ten czas dokumentuje.

Niech żyje wolność

Zbigniew Masternak

Niech żyje wolność przywołuje jednocześnie kilka konwencji literackich - gombrowiczowskie przejaskrawienie, schulzowską rozlewność słowa, tradycję chłopskiego realizmu spod znaku Redlińskiego, nad wszystkim zaś góruje koncepcja twórczości opartej na doświadczeniu autobiograficznym. Bohater powieści, wywodzący się ze wsi pod Świętym Krzyżem, środowiska, w którym obowiazuje prawo pięści i sztachety, czyni wszystko, by wyrwać się w szeroki świat. Po ciężkiej kontuzji kolana nie gra już w piłkę, nie zostanie drugim Maradoną, więc postanawia pisać wiersze, w czym z kolei patronuje mu Goethe. Futbol i poezja, wzajemnie się przenikając, stanowią jakby dwa motywy wiodące dzieła. Porównując literaturę z ukochanym sportem, Masternak tworzy satyryczne  obrazy środowisk literackich - o ile na boisku sukces odnieśc można dzięki sprecyzowanym regułom gry, sprawności fizycznej i tężyźnie, o tyle antyczny duch współzawodnictwa i współracy zupełnie zanika wśród osób zajmujących się "sztuką słowa". Pierwsza część cyklu "Księstwo". "Świetny debiut. Groteska, humor, drwina, ale też miłość i wspólczucie dla tych z talentem narysowanych, nieszczęsnych mieszkanców  świetokrzyskich wiosek -bohaterów prozy Masternaka. Te opowieści wciągają,  wzruszają, albo po prostu bawią do rozpuku. Nie zdziwię sie, jeśli rzucą się na nie scenarzyści i filmowcy." Grzegorz Musiał "Bez udziału powagi narracji ( z epizodami okrucieństwa i heroizmu chłopskiego losu ) sowizdrzalstwo Masternaka mogłoby narzucić poczucie przesytu czymś, co trąci trywialnością. Miarą umiejętności pisarskich w powieści jest to, że granic zabawowej niedopuszczalności się nie przekracza." Henryk Bereza Zbigniew Masternak (1978) pochodzi z Piórkowa w Górach Świętokrzyskich, a obecnie mieszka w  Lublinie, gdzie studiował prawo na UMCS. Studiował także polonistykę na Uniwersytecie Wrocławskim; prozaik, autor scenariuszy filmowych. Debiutował w roku 2000 na łamach "Twórczości", od tamtej pory publikuje w najważniejszych tytułach prasy literackiej. Pracuje nad autobiograficznym cyklem "Księstwo", który zamierza kontynuować. Niech żyje wolność to debiut książkowy autora. W 2005 na podstawie opowiadania Stacja Mirsk powstał film, którego Zbigniew Masternak był współproducentem. Etiuda otrzymała Grand Prix na IX Krakowskim Festiwalu Filmowym "KRAKFFA". Adaptację filmową Niech żyje wolność przygotowuje dla TVP reżyser Andrzej Barański. "Księstwo" - bo tak nazywa się cykl - jest obliczone na pięć powieści, a każda to na poły autobiograficzna historia innego okresu życia autora: są dwie części o rodzinnych stronach Masternaka (właśnie Niech żyje wolność i jeszcze jedna, bardziej baśniowa, nawiązująca do świętokrzyskich legend i baśni) jest część o jego rocznym pobycie na Ukrainie (skąd wrócił... khm... khmm... w butach i majtkach, ale za to zarobił na film, którego jest współproducentem), jest o życiu studenta w Wielkim Mieście,  jest i raptularz Masternaka - mnicha, który wybrał się w habicie w podróż po Europie, jak sam mówi "podpatrzeć jak Polacy radzą sobie na obczyźnie" (sprawę tę szeroko opisywano w lokalnej, świętokrzyskiej prasie).

Scyzoryk

Zbigniew Masternak

Scyzoryk to kontynuacja głośnych powieści Zbigniewa Masternaka Niech żyje wolność i Chmurołap. Opowiada dalsze losy chłopaka, który za wszelką cenę próbuje się wyrwać spod Świętego Krzyża w wielki świat. Po nieudanych studiach prawniczych w Lublinie trafia do Wrocławia, by studiować  polonistykę. Z powodu trudnej sytuacji materialnej, choroby matki oraz marzenia o sfilmowaniu jednego ze swych opowiadań wikła się w szemrane interesy. Matka umiera, a filmu nie udaje się skończyć. Jedyne, co z tego pozostaje, to świetna groteskowa opowieść o polskiej współczesności - Masternak to jeden z nielicznych pisarzy młodego pokolenia, który z konsekwencją portretuje Polskę i Polaków.