Piczomira, królowa Branlomanii. Tragedia w trzech aktach

Aleksander Fredro

Kto się nigdy nie śmieje, od tego zimno wieje. [Aleksander Fredro] Napisana ponad dwa wieki temu "Piczomira" do dziś przede wszystkim bawi, ale też może szokować wulgarnym językiem i rozbuchanym erotyzmem. Jest to dziełko, napisane z fantazją i z rozmachem, a jego akcja toczy się szybko i obfituje w zaskakujące zwroty. Mało poważna treść jest przedstawiona w formie poważnej teatralnej "tragedii w trzech aktach", co wzmacnia jej komiczny efekt. "Piczomira" jest napisana wierszem. I to wierszem, którego rymom i rytmom nie można niczego zarzucić. Lektura "Piczomiry" jest też pouczająca, gdyż pozwala odkryć, że powszechnie dziś używane wulgaryzmy mają wielowiekowy rodowód. Jest to wreszcie utwór dla polskiej literatury ważny, gdyż to właśnie jego powodzenie wśród wojennych towarzyszy Fredry sprawiło, że zainteresował się on na poważnie dramatopisarstwem i obdarzył nas takimi arcydziełami jak "Zemsta", "Damy i huzary" czy "Śluby panieńskie". Jak każdy znaczący utwór literacki można "Piczomirę" interpretować na różne sposoby. Można ją traktować po prostu jako czystą rozrywkę. Można ją też postrzegać jako satyrę na nadmierne zainteresowanie seksem, czy też przeciwnie, jako apoteozę tegoż seksu. Możliwe są też inne interpretacje, które przytaczamy poniżej. Zepsuty, rozwiązły, wyuzdany na maksa Fredro. Jedna z lepszych książek, jakie w życiu czytałam. Osoby dramatu: Piczomira, Brandalezjusz, Jebat, Twardostaj, Klitorys, Onanizm i inni. Koniecznie! [Anna, lubimyczytac.pl] Istnieje w polskiej tradycji utwór przypominający "Dekameron", a jednocześnie przywołujący echa "Monachomachii". Napisana przez Fredrę "Piczomira" jest dyskretnie pomijana jest w jego oficjalnych biografiach. Bo to "nie uchodzi", "nie wypada" by narodowy twórca używał "takich" słów. Ten język wulgarny, te żarty oślizłe i grube. Czy skądś tego nie znamy? [teatr.gniezno.pl] "Piczomirę" czyli "dramat wszeteczny", najbardziej obsceniczny tekst polskiej kultury napisał młody hrabia Fredro dla swoich wojskowych kompanów. Przez lata dramat krążył w nieoficjalnym obiegu. W formie książki wydano go dopiero w 1920 roku. A jeśli dziś przeczytać Fredrowskie obscenum? Czy nadal będzie dla nas tylko - jak chciał Stanisław Pigoń - "potarganym i zaśmieconym zwitkiem koziej sierści"? Oscar Wilde powiedział, że we wszystkim na tym świecie tak naprawdę chodzi o seks. Tylko nie w seksie. W seksie chodzi o władzę. W "Piczomirze" z kolei chodzi o jedno i drugie, a proporcje nie są wcale takie zachwiane, jakby się mogło wydawać na pierwszy rzut oka. [Michał Kmiecik, instytut-teatralny.pl] PRZEDSTAWIENIA TEATRALNE. - W 1987 roku wystawił "Piczomirę" warszawski Teatr Syrena. Reżyseria: Zdzisław Leśniak. Scenografia: Edward Lutczyn. Choreografia: Witold Gruca. Gospodarz wieczoru: Bohdan Łazuka. - W 2014 roku Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, we współpracy z Teatrem Polskim we Wrocławiu, zaprezentował czytanie sceniczne "Piczomiry" przygotowane przez Michała Kmiecika w ramach projektu "Fredro. Nikt mnie nie zna". - W 2020 roku odbyło się czytanie performatywne "Piczomiry" w Teatrze im. A. Fredry w Gnieźnie, jako część projektu "Poznajmy Fredrę", realizowanego w ramach programu "Promocja czytelnictwa" ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Reżyseria: Marcin Liber. Recenzent Przemek Gulda tak komentuje to przedstawienie: "Czytanie bardzo przewrotne: Liber wpadł na znakomity i bezczelny pomysł, żeby śmieszny, wulgarny do cna tekst Fredry przeczytać przez pryzmat Strajku Kobiet z jego wulgarnie wyrażanymi postulatami. Odzyskuje tym sposobem dla języka polskiego wiele głośno obecnych na protestach słów, takich jak jebać, którym Fredro szermuje bez żadnych zahamowań". [e-teatr.pl] Nota: przytoczone powyżej opinie są cytowane we fragmentach i zostały poddane redakcji. Projekt okładki: Pola Augustynowicz

Pierwsza lepsza, czyli Nauka zbawienna. Komedia w jednym akcie wierszem

Aleksander Fredro

Alfred pragnie się ożenić, a jego wybranką jest piękna Julia, z którą jest już po słowie. Nie jest jednak pewien tego ożenku, ponieważ Julia jest wdową. Postanawia więc poślubić pierwszą lepszą kobiete, jaką zobaczy w ogrodzie, a tam napotyka się na budzącego grozę babsztyla.

Satyry i epigramaty

Aleksander Fredro

„Satyry i epigramaty” autorstwa Aleksandra Fredry to zbiór prawie czterdziestu wspaniałych, zabawnych oraz mądrych utworów poetyckich tego wybitnego autora.

Sztuka obłapiania

Aleksander Fredro

„Sztuka obłapiania” to Poemat  erotyczny autorstwa Aleksandra Fredry, w IV pieśniach - wierszem z roku 1817. Utwór ten jest przeznaczony dla dorosłych ze względu na zabawny acz wulgarny język oraz obrazowe opisy erotyczne.

Trzy po trzy

Aleksander Fredro

„Trzy po trzy” to pamiętnik Aleksandra Fredry. Jest to lektura przepełniona zachwycającymi anegdotami oraz wspaniałymi żartami.

Trzy po trzy. Pamiętniki z epoki napoleońskiej

Aleksander Fredro

Pamiętnik Fredry, w którym poeta opisuje swoje życie w typowym dla niego języku pełnym żartów i ciekawych anegdot. Fredro spisał wspomnienia m.in. z okresu swojego dzieciństwa, służby wojskowej oraz niewoli rosyjskiej.

Świeczka zgasła

Aleksander Fredro

„Świeczka zgasła" to komediowa sztuka teatralna autorstwa Aleksandra Fredry. Główni bohaterowie sztuki opisani są w tekście po prostu jako „Pani” i „Pan”, jednak w toku akcji okazują się mieć na imię Władysław i Jadwiga. Pewnej deszczowej nocy przypadkowo podróżują wspólnie pocztowym dyliżansem, a po jego niegroźnym wypadku są zmuszeni spędzić razem trochę czasu w bardzo skromnej, zimnej i ciemnej izbie, będącej przypadkowo napotkanym schronieniem. Humor sztuki polega na skontrastowaniu dwóch zupełnie odmiennych etapów ich relacji. Początkowo, gdy nie widzą swoich twarzy i mają o sobie zdecydowanie niekorzystne wyobrażenia, traktują się bardzo obcesowo. Sytuacja zmienia się diametralnie, gdy zauważają, że są dla siebie nawzajem bardzo atrakcyjni.

Wielki człowiek do małych interesów

Aleksander Fredro

„Wielki człowiek do małych interesów” to komedia autorstwa Aleksandra Fredry. Główny bohater to Ambroży Jenialkiewicz, właściciel ziemski. Ma głowę pełną wspaniałych pomysłów, które zapisuje, a potem nie może odczytać. Inwestuje, zarządza majątkami młodych krewnych, planuje ich małżeństwa, knuje intrygi. Nic z jego planów jednak nie wychodzi, lecz on, zadowolony,  twierdzi, że wszystko poszło po jego myśli, z nieznacznymi tylko modyfikacjami, i nie zaprzestaje pozornych działań i pustej aktywności.

Wielki człowiek do małych interesów. Komedia w pięciu aktach

Aleksander Fredro

Ambroży Jenialkiewicz to człowiek, który ma wielkie plany, zawsze z powodzeniem realizuje świetne pomysły, knuje wyśmienite intrygi i zarządza wielkimi majątkami. A przynajmniej tak mu się wydaje.

Wiersze

Aleksander Fredro

„Wiersze” autorstwa Aleksandra Fredry to zbiór pond sześćdziesięciu wspaniałych, zabawnych i mądrych wierszy.

Wiersze ulotne

Aleksander Fredro

„Wiersze ulotne” autorstwa Aleksandra Fredry to zbiór pond dwudziestu pięciu wspaniałych, zabawnych i mądrych wierszy.

Zapiski starucha

Aleksander Fredro

„Zapiski starucha” to zbiór przysłów, sentencji i przypowieści autorstwa Aleksandra Fredry. W tym zbiorze, autor przedstawia swoje poglądy na społeczeństwo i naturę ludzką.

Zemsta

Aleksander Fredro

Doskonała komedia Aleksandra Fredry w czterech aktach, która powstała na początku lat 30. XIX wieku. Akcja Zemsty rozgrywa się w kilku planach. Cześnik Raptusiewcz pragnie ożenić się z owdowiałą Podstoliną, która bawi u niego z wizytą. Cześnik jest łasy na majątek Podstoliny, nie wie jednak, że ona sama szuka męża, bo jest bez grosza. Raptusiewicz jest człowiekiem nieobytym i nieśmiałym. Zdając sobie sprawę ze swoich braków, wzywa na pomoc Papkina, który podaje się za pożeracza serc niewieścich i wielkiego bohatera, a w rzeczywistości jest tchórzem i pyszałkiem. Raptusiewicz prosi także Papkina, by utrzymywał w jego imieniu kontakty z sąsiadem Rejentem Milczkiem, z którym Cześnik jest skłócony. Nagle okazuje się, że Rejent zlecił murarzom naprawę muru rozgraniczającego część zamku należącą do niego od części należącej do Cześnika. Raptusiewicz każe Papkinowi rozpędzić murarzy. Sytuację dodatkowo komplikuje to, że dziura w murze pozwala na schadzki w ogrodzie Klary (bratanicy Cześnika) i Wacława (syna Milczka). Wacław jest gotów porwać Klarę, by się z nią ożenić. Tymczasem na bratanicę Cześnika ostrzy sobie zęby Papkin...

Zemsta

Aleksander Fredro

Komedia powstała w 1833 roku. Inspirowana była dokumentem znalezionym przez Fredrę na zamku Kamieniec w Odrzykoniu, który otrzymał w posagu żony. W dokumencie tym znajduje się historia poprzednich właścicieli. Budowla była własnością dwóch skłóconych ze sobą rodów: Firlejów (dolna część zamku) i Skotnickich (górna część). Piotr Firlej – daleki pierwowzór Cześnika dokuczał Janowi Skotnickiemu – pierwowzorowi Rejenta, za co ten skierował rynny na jego zabudowania. Wtedy Firlej napadł na jego robotników naprawiających mury górnego zamku i zniszczył przy okazji rynny. Skotnicki pozwał go przed sąd i wygrał sprawę, ale kres ich długoletnim zatargom położył dopiero ślub zawarty w 1630 roku przez wojewodzica Mikołaja Firleja z kasztelanką Zofią Skotnicką. W pierwszej wersji rękopisu Fredro umieścił akcję w XVII wieku (wskazuje na to data 4 czerwca 1664 roku umieszczona w testamencie Papkina), a głównymi bohaterami byli: sfrancuziały Baron (późniejszy Cześnik), Kiełbik (Rejent), Pani Rublowa (Podstolina), Papkiewicz (Papkin). Dopiero w kolejnej wersji rękopisu pojawiły się ostateczne nazwiska postaci, a akcję przesunięto o sto kilkadziesiąt lat. (Za Wikipedią).

Zemsta

Aleksander Fredro

"Zemsta" to komedia Aleksandra Fredry w czterech aktach, która powstała w 1833 roku. Inspirowana była dokumentem znalezionym przez Fredrę na zamku Kamieniec w Odrzykoniu, który otrzymał w posagu żony. W dokumencie tym znajduje się historia poprzednich właścicieli. Budowla była własnością dwóch skłóconych ze sobą rodów: Firlejów (dolna część zamku) i Skotnickich (górna część). Piotr Firlej – daleki pierwowzór Cześnika dokuczał Janowi Skotnickiemu – pierwowzorowi Rejenta, za co ten skierował rynny na jego zabudowania. Wtedy Firlej napadł na jego robotników naprawiających mury górnego zamku i zniszczył przy okazji rynny. Skotnicki pozwał go przed sąd i wygrał sprawę, ale kres ich długoletnim zatargom położył dopiero ślub zawarty w 1630 roku przez wojewodzica Mikołaja Firleja z kasztelanką Zofią Skotnicką.

Zemsta

Aleksander Fredro

-- Bardzo proszę... mocium panie... / Mocium panie... me wezwanie... / Mocium panie, wziąć w sposobie, / Mocium panie... wziąć w sposobie, / Jako ufność ku osobie... / Mocium panie, waszmość pana; / Która, lubo mało znana... / Która, lubo mało znana... / (...) Niech cię czarci chwycą / Z taką pustą mózgownicą! / Mocium panie - cymbał pisze! (Fragment)

Zemsta

Aleksander Fredro

Komedia w czterech aktach, wierszem. Komedia powstała w 1833 roku. Inspirowana była dokumentem znalezionym przez Fredrę na zamku Kamieniec w Odrzykoniu, który otrzymał w posagu żony. W dokumencie tym znajduje się historia poprzednich właścicieli. Budowla była własnością dwóch skłóconych ze sobą rodów: Firlejów (dolna część zamku) i Skotnickich (górna część). Piotr Firlej daleki pierwowzór Cześnika dokuczał Janowi Skotnickiemu pierwowzorowi Rejenta, za co ten skierował rynny na jego zabudowania. Wtedy Firlej napadł na jego robotników naprawiających mury górnego zamku i zniszczył przy okazji rynny. Skotnicki pozwał go przed sąd i wygrał sprawę, ale kres ich długoletnim zatargom położył dopiero ślub zawarty w 1630 roku przez wojewodzica Mikołaja Firleja z kasztelanką Zofią Skotnicką. (za Wikipedią).

Zemsta

Aleksander Fredro

Zemsta Nie masz nic tak złego, żeby się na dobre nie przydało. Bywa z węża dryjakiew, złe często dobremu okazyją daje. And. Maks. Fredro OSOBY: Cześnik Raptusiewicz  Klara — jego synowica  Rejent Milczek  Wacław — syn Rejenta  Podstolina  Papkin  Dyndalski — marszałek Cześnika  Śmigalski — dworzanin Cześnika  Perełka — kuchmistrz Cześnika  Mularze, hajduki, pachołki etc.  Scena na wsi. [...]Aleksander FredroUr. 20 czerwca 1793 r. w Surochowie k. Przemyśla Zm. 15 lipca 1876 r. we Lwowie Najważniejsze dzieła: Śluby panieńskie czyli Magnetyzm serca, Zemsta, Pan Jowialski; utwory przypisywane Fredrze: Baśń o trzech braciach i królewnie, XIII Księga Pana Tadeusza Polski komediopisarz i poeta żyjący i tworzący w okresie romantyzmu, lecz niezależny od stylu epoki; uczestnik kampanii Napoleona I w Rosji (1812), hrabia (od 1822). Pisał komedie obyczajowe z życia zaściankowej szlachty, tworząc barwne, wyraziste postacie mówiące soczystym, dowcipnym językiem. Nie stronił od wykorzystywania elementów farsowych. Jest też autorem wierszy (np. Małpa w kąpieli, Paweł i Gaweł), poematów, aforyzmów oraz pamiętnika z czasów napoleońskich (Trzy po trzy). autor: Anna Ślusarczyk Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Zemsta. Lektura z opracowaniem

Aleksander Fredro

Nowe wydanie Zemsty Aleksandra Fredro, przygotowane z myślą o uczniach szkół podstawowych i średnich: kompletne, bez cięć w treści, z zastosowaniem czcionki ułatwiającej czytanie oraz wygodnych marginesów, uzupełnione o przypisy, wyjaśniające trudne lub archaiczne zwroty. Wydanie zawiera opracowanie, składające się z biogramu autora, streszczenia, omówienia kluczowej problematyki utworu oraz najważniejszych pojęć literaturoznawczych, które dotyczą Zemsty oraz epoki, w której powstała. Opracowanie będzie przydatne nie tylko na lekcjach języka polskiego, ale także w trakcie przygotowań do egzaminu ósmoklasisty. Seria Lektury wydawnictwa Pumilio powstaje pod opieką merytoryczną redaktorki prowadzącej, dr Agnieszki Wójtowicz-Zając, literaturoznawczyni, która dba o wysoki poziom opracowania tekstu, zgodny z podstawą programową.