Pamiętniki

Jan Chryzostom Pasek

Przenieś się w czasie do barwnego świata XVII-wiecznej Polski, odkrywając niezwykłe przygody i fascynujące obserwacje życia codziennego w "Pamiętnikach" Jana Chryzostoma Paska. To autentyczny głos swojej epoki, pełen humoru, szczerości i niezwykłej obserwacji rzeczywistości. Pasek prowadzi czytelnika przez labirynty politycznych intryg, bitewnych chaosem, a także intymne momenty życia, ukazując barwne postaci i wydarzenia z epoki. Jego ironiczny ton i żywa narracja sprawiają, że "Pamiętniki" są nie tylko cennym źródłem historycznym, ale także niezwykle wciągającą lekturą, która przemawia do wyobraźni i sentymentów czytelnika, pozostając jednym z najważniejszych dzieł literatury polskiej.

Pamiętniki

Jan Chryzostom Pasek

Pamiętniki [Rok 1656] [Apostrophe] ................................ Nie umiejętność moja to sprawiła,  Ale natura dobrym cię czyniła;  Ta zaś łaskawość i kochanie z tobą  Z tej okazyjej, żeśmy rośli z sobą.    Kiedym wsiadł na cię, tak mi się widziało,  Że na mnie wojska sto tysięcy mało;  Było i męstwo, było serca dosyć,  Nie trzeba było w pierwszy szereg prosić.    Ustaną teraz we mnie te przymioty.  Ubędzie owej, co była, ochoty;  Zawsze od bystrej wody sokół stroni,  Gdy czuje, w skrzydłach że piora wyroni.    Nie takieć nasze miało być rozstanie,  Nie z takim żalem ciężkim pożegnanie;  Tyś mię donosić miał jakiej godności,  A ja też ciebie dochować starości.    Ciężkież to na mnie będą peryjody,  Gdy sobie wspomnę na owe swobody,  Których, na tobie jeżdżąc, zażywałem  I com zamyślił, tego dokazałem.    Gdy wojska staną w zwykłej bataliej,  Ja nie wygodzę swojej fantazyjej.  Więc ciężko westchnąć i zapłakać cale,  Na cię wspomniawszy, moj dereszuVale!.    Druga w tymże roku potrzeba była pod Gnieznem z Szwedami, z wielką wojska szwedzkiego szkodą. Było bo jeszcze naszych Polaków przy królu szwedzkim siła; aryjani, lutrowie chorągwie mieli swoje, pod którymi katolików wiele służyło, jedni per nexum sanguinis drudzy dla wziątku i swywoli. [...]Jan Chryzostom PasekUr. ok. 1636 w woj. rawskim na Mazowszu Zm. 1701 Najważniejsze dzieła: Pamiętniki Pochodził z niezamożnej szlachty nieposiadającej własnych majątków ziemskich, utrzymującej się na dzierżawach. Kształcił się w kolegium jezuitów w Rawie Mazowieckiej. W czasie potopu szwedzkiego zaciągnął się do chorągwi pancernej w wojsku Czarnieckiego, pod którego dowództwem walczył w Danii (1658-1659), biorąc m. in. udział w sławnej przeprawie przez morze na wyspę Als i odbiciu Koldyngi, twierdzy znajdującej się w rękach wojsk Karola Gustawa. Następnie uczestniczył w ważnych epizodach wojny polsko-rosyjskiej w 1660 r. na Litwie i Białorusi: bitwie pod Połonką z oddziałami Iwana Chowańskiego oraz nad rzeką Basią z armią Jurija Dołgorukiego. Do jego zasług publicznych zalicza się także przeprowadzenie posłów rosyjskich do króla do Warszawy. Po dziewięciu latach wycofał się ze służby wojskowej, ożenił (1667) i zajął zwykłymi wówczas zajęciami drobnej szlachty: gospodarowaniem na dzierżawach, spławianiem plonów na sprzedaż do Gdańska, sporami sądowymi, udziałem w sejmikach i elekcjach (Michała Korybuta Wiśniowieckiego w 1669 r., Jana III Sobieskiego w 1674 r.). Wszystkie te wydarzenia ze swadą przedstawił w swoich Pamiętnikach, przytaczając w nich również zebrane przez siebie skrzętnie dokumenty (np. listy Czarneckiego, króla Jana Kazimierza, krążący wśród szlachty paszkwil na prymasa Prażmowskiego, instrukcję sejmikową własnego autorstwa). Pamiętniki nie stanowią źródła historycznego, ponieważ Pasek zaczął je spisywać pod koniec życia (prawdopodobnie w latach 1690-1695) i wiele w nich błędów rzeczowych, są jednak cennym zapisem obyczajowości epoki, nasyconego makaronizmami języka barokowego oraz stylu narracyjnego gawędy szlacheckiej. Za to też zostały natychmiast docenione, kiedy odnaleziono je i wydano w 1836 r. Pamiętniki Paska zafascynowały polskich romantyków jako ważny zabytek kultury narodowej (np. Mickiewicz mówił o nich w prelekcjach paryskich) i wpłynęły na kształt Trylogii Sienkiewicza. Stanowią żywy pomnik sarmatyzmu. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Pamiętniki

Jan Chryzostom Pasek

Roku pańskiego 1658 król z jednym wojskiem pod Toruniem, drugie wojsko w Ukrainie, nasza zaś dywizyja z panem Czarnieckim: pod Drahimem staliśmy przez miesięcy trzy. (Fragment)

Pamiętniki

Jan Chryzostom Pasek

Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska to zbiór wspomnień spisanych pod koniec życia przez polskiego szlachcica. Pierwsza część barwnie opisuje wojenne doświadczenia autora wojnę ze Szwecją, Siedmiogrodem, Moskwą oraz wyprawę wojskową do Danii. Pełno tam ciekawych spostrzeżeń, odkrywających światopogląd Sarmaty i jego ocenę innych kultur. Druga część opisuje sarmackie życie ziemiańskie. Wszystko podane soczyście, z humorem i werwą.

Pamiętniki

Jan Chryzostom Pasek

Pamiętniki - zbiór pamiętników Jana Chryzostoma Paska. Pasek spisywał swoje wspomnienia pod koniec życia, prawdopodobnie w latach 1690-1695. Rękopis drukiem wydany zostały dopiero w 1836 roku przez hrabiego Edwarda Raczyńskiego. Pamiętniki dzielą się na dwie części. Część pierwsza obejmuje lata 1655-1666. Jej treścią są przygody Paska w czasie wojen ze Szwecją (1656), Siedmiogrodem (1657), Moskwą (1660) oraz rokoszem Lubomirskiego. Opisana w nim jest także słynna wyprawa wojsk polskich do Danii (1658-1659). Ponieważ w części pierwszej brakuje pierwszych stron, trudno ustalić, od kiedy Pasek snuje swe wspomnienia. Ponieważ autor spisywał swoje pamiętniki pod koniec życia zdarza mu się mylić fakty historyczne lub przesuwać w czasie. Druga część pamiętników obejmuje lata 1667-1688 i opisuje żywot ziemianina, gospodarza i obywatela, jakie prowadził Pasek na wsi w Krakowskiem. Pasek pomija w tej części bardziej kompromitujące fakty ze swojej biografii, m. in. skazanie na banicje i infamię. W swej narracji wspomnieniowej autor umieścił m. in. wiersz liryczny (np. pożegnanie ukochanego konia Deresza), panegiryki opiewające wiktorie nad rzeką Basią czy pod Wiedniem, listy Jana II Kazimierza i Stefana Czarnieckiego, uroczyste mowy, fragmenty popularnych piosenek, przyśpiewek, kąśliwych paszkwilów na Litwinów. Pasek przyjął w swej relacji konwencję narracji gawędziarskiej z elementami języka potocznego, obrazowego, wplótł humor, dowcipy, rubaszne słownictwo. (http://pl.wikipedia.org/wiki/Pamiętniki)