Łańcuchy

Wacław Sieroszewski

Środkiem Warszawy, skuci łańcuchami, kroczą eskortowani więźniowie. Wśród nich wyróżnia się młody patriota, Józef Gawar. Skazani docierają do więzienia w Moskwie. Tu integrują się ze sobą, nawiązując pierwsze nici porozumienia. Utwór opisuje koleje losów zesłańców syberyjskich. Autor starannie odtwarza realia ich codzienności, atutami powieści są wartka akcja i pełnokrwiści bohaterowie. Książka powstała w oparciu o materiały, które autor gromadził w czasach rewolucyjnych (1905-1908) oraz z wykorzystaniem wspomnień wędrówek po Syberii.

Łańcuchy

Wacław Sieroszewski

Powieść wybitnego chociaż dziś skazywanego na zapomnienie polskiego pisarza, tworzącego na pograniczu czterech epok: pozytywizmu, Młodej Polski, dwudziestolecia międzywojennego oraz współczesności, zesłańca na Syberię, podróżnika, badacza, etnografa Syberii i działacza niepodległościowego. Autor tak sam pisze o swojej powieści, opowiadającej o wydarzeniach w Rosji na początku minionego wieku: Powieść ta oparta została na materiałach, zebranych przeze mnie w czasach rewolucji od 1905 do 1908 roku oraz ze wspomnień moich wędrówek etapem po Syberii. Wydać ją mogłem jednak dopiero w 1917 r. Wypuszczam ją w nowym wydaniu bez żadnych zmian taką, jaką napisałem przed przewrotem Kiereńskiego. Czyli przed objęciem władzy przez Lenina i bolszewików. Zachęcamy do lektury, bo naprawdę warto!

Bajka o Żelaznym Wilku

Wacław Sieroszewski

Bajka o Żelaznym Wilku to fantastyczna opowieść o tym, jak zagubiony w głuchym borze, podczas polowania, król wpadł w zasadzkę zastawioną tam przez wilki. Żelazny Wilk, przywódca groźnego stada pokonawszy monarchę w pojedynku wziął go do niewoli. Stało się to przyczyną wojny wyniszczającej obie strony konfliktu wojska wilczego i królewskiej drużyny. Dopiero gorące uczucie do córki króla, jakie rozgorzało w sercu Żelaznego Wilka sprawiło, że po długim okresie zmagań nastał pokój.

Beniowski

Wacław Sieroszewski

Powieść opowiadająca o życiu i przygodach Maurycego Augusta Beniowskiego polskiego podróżnika pochodzenia słowacko-węgierskiego, uczestnika konfederacji barskiej w wyniku czego został zesłany na Kamczatkę, z której zorganizował ucieczkę statkiem. Żołnierz, awanturnik, kosmopolita, autor głośnych pamiętników. Uważał się za Polaka, co podkreślał kilkakrotnie w swych Pamiętnikach. Zachęcamy do lektury ciekawej bez wątpienia opowieści.

Beniowski. Beniowski (#1)

Wacław Sieroszewski

Pierwszy tom opowieści o przygodach Maurycego Beniowskiego, opartej na prawdziwych wydarzeniach. Tytułowym bohaterem jest żołnierz, który za uczestnictwo w Konfederacji Barskiej, jako jeniec trafia na Kamczatkę. W pierwszej części dylogii Sieroszewskiego śledzimy poczynania Maurycego od momentu dotarcia do Bolszeriecka aż do buntu jeńców. Główny bohater staje na czele grupy zesłańców, która przejmuje wrogi statek i wyrusza w podróż do Chin. Opis rejsu jest tematem drugiej części historii o Beniowskim Ocean".

Beniowski. Ocean (#2)

Wacław Sieroszewski

Drugi tom historii Maurycego Beniowskiego, opartej na prawdziwych wydarzeniach. Bohatera dylogii Sieroszewskiego poznajemy w powieści Beniowski". Jest nim żołnierz uczestniczący w Konferedacji Barskiej, który jako rosyjski jeniec trafił na Kamczatkę. Tam stanął na czele grupy zesłańców, którzy przejęli statek wroga i wyruszyli w podróż do Chin. To właśnie rejs przez ocean jest głównym tematem drugiej części opowieści. Pełna niebezpieczeństw podróż wyzwala w jej uczestnikach pierwotne instynkty.

Brzask

Wacław Sieroszewski

Zbiór opowiadań wybitnego chociaż dziś skazywanego na zapomnienie polskiego pisarza, tworzącego na pograniczu czterech epok: pozytywizmu, Młodej Polski, dwudziestolecia międzywojennego oraz współczesności, zesłańca na Syberię, podróżnika, badacza, etnografa Syberii i działacza niepodległościowego. Zbiór zawiera utwory: Brzask, Puszcza Białowieska, Grecka szczelina, Dno nędzy. Zachęcamy do ciekawej lektury. Fragment opowiadania Brzask: Z duszą zmąconą do głębi spieszyłem od oceanu w tę stronę, o której nawykłem marzyć w długie noce zimowe. Nie wiedziałem, czy kiedy kresu dosięgnę. Rozpaczliwie dowodziłem sobie, że to pewnie nigdy nie nastąpi. Wyliczałem przeszkody niezwalczone, gdyż kapryśne jak podmuchy wiatru wiejącego w stepie pod niebem przyćmionym lotnymi chmurami. Dowodzenia nie działały jednak na mnie, nie wsiąkały w głąb a niby o mur rozbijały się o dziwną, stalową, na niczym nieopartą pewność. Ogarniało mnie uczucie ogromnej swobody, uczucie ptaka, co skrzydła, długo bezczynne rozwinąwszy, mknie bez troski w dal. Pragnienie życia rozpierało mi piersi, żądza czynu drżała w piersiach, a pieśń tryumfu towarzyszyła mi, w trop biegły za mną wszystkie moje marzenia dźwięcząc chórem słodkim a potężnym: Osiągniesz... I spełni się wszystko, co kochasz i ziści się więcej, niż śmiesz pomyśleć... tylko żyj, dąż, pragnij!... Bajeczna cisza i bezludność miejsc, które tak długo zamieszkiwałem, wyrugowały z serca mego nienawiść. Pojąłem nie tylko myślą, lecz całym sobą to, co mi twierdzono z dawien dawna, od dzieciństwa, że ból z jednakowym okrucieństwom przeszywa każdą istotę, ludzką, każdą istotę żywą i wszystkie serca, drżące od zmian życia, stały się mi jednakowo zrozumiałe, jednakowo pożałowania godne, choć nie jednakowo... bliskie.

Dalaj-Lama

Wacław Sieroszewski

Powieść wybitnego chociaż dziś skazywanego na zapomnienie polskiego pisarza, tworzącego na pograniczu czterech epok: pozytywizmu, Młodej Polski, dwudziestolecia międzywojennego oraz współczesności, zesłańca na Syberię, podróżnika, badacza, etnografa Syberii i działacza niepodległościowego. Powieść wyraźnie nawiązuje do podobieństw pomiędzy dwoma państwami Polską i Mongolią, które w pierwszej ćwierci XX wieku wybiły się na niepodległość. Polska uwolniła się od zależności od Rosji, Mongolia zaś od Chin. Sieroszewski w swojej powieści wyraźnie przestrzega przed niełatwą sytuacją w jakiej te dwa kraje się znalazły, wkładając w usta dalajlamy te oto słowa: Jeżeli chcemy spełnić przeznaczenie, jeżeli chcemy iść drogą przodków naszych, jeżeli nie chcemy stać się znowu niewolnikami sąsiadów, musimy mieć ptaki żelazne i śmiałych na nich jeźdźców... Między potężnymi Chinami i drapieżną, krwawą Rosją, które znacie dobrze, nie ostoi się mała Mongolia, gdyby nawet każdy jej syn stał się nieulękłym bohaterem, samym Gesser-chanem... W krwawym odmęcie, jaki ogarnął świat, nikt nie może liczyć na trwały spokój... Jeżeli nie będziecie służyć sobie, będziecie musieli dla innych pracować, albo, jak cudzy żołnierz, dla innych umierać i zdobywać... Pomyślcie więc Czarnogłowi, dzieci Wielkiego Dżingisa, jaką wybrać wam dolę?... Jakże aktualne są te słowa i dziś...

Dary Wiatru Północnego

Wacław Sieroszewski

Tomek mieszka z chorą matką w ubogiej chacie. Złośliwy wiatr północny wydmuchuje mu z miski mąkę, której chłopiec chciał użyć do przygotowania jedzenia. Tomek postanawia spotkać się z wiatrem i uświadomić mu, jak duże zło uczynił. Droga jest długa i pełna niebezpieczeństw. Tomek ratuje dwóch ludzi przed wilkami, po czym przeprawia się przez strome góry. Tam spotyka zbójników, którzy siłą zatrzymują go w swojej pieczarze. Chłopiec wykonuje dla nich niewolniczą pracę. Pewnego dnia zdobywa się na odwagę i ucieka. W innej części pieczary spotyka śliczną dziewczynę, która również została porwana przez zbójców. To córka wiatru północnego. Tomek ucieka, ale nie udaje mu się uratować królewny. Obiecuje jej, że powróci. Niedługo potem spotyka się ze srogim wiatrem. Droga do szczęścia będzie jeszcze długa i wiele zdąży się wydarzyć. Tomek uczy się, popełnia błędy, ale także potrafi wyciągnąć z nich wnioski. Historia, która uczy, że dobro i uczciwość popłacają.

Kulisi

Wacław Sieroszewski

Powieść wybitnego chociaż dziś skazywanego na zapomnienie polskiego pisarza, tworzącego na pograniczu czterech epok: pozytywizmu, Młodej Polski, dwudziestolecia międzywojennego oraz współczesności, zesłańca na Syberię, podróżnika, badacza, etnografa Syberii i działacza niepodległościowego. Kulisi to wstrząsająca opowieść o wędrówce dwóch chińskich nędzarzy, braci Ja-lań i Szan-si, którzy bezskutecznie poszukują jakiejkolwiek pracy, która pozwoliłaby im przeżyć. Niestety zewsząd są przepędzani niczym sparszywiałe bezdomne psy i traktowani są jako potencjalni złodzieje i złoczyńcy. Powieść niestety wciąż jest aktualna... nadal bowiem na świecie nieliczni opływają w dostatki, a większość albo ledwie wiąże koniec z końcem, albo przymiera głodem...

Małżeństwo

Wacław Sieroszewski

Zbiór opowiadań wybitnego chociaż dziś skazywanego na zapomnienie polskiego pisarza, tworzącego na pograniczu czterech epok: pozytywizmu, Młodej Polski, dwudziestolecia międzywojennego oraz współczesności, zesłańca na Syberię, podróżnika, badacza, etnografa Syberii i działacza niepodległościowego. Zbiór zawiera utwory opowiadające o życiu, katordze, dalekim Sybirze, tęsknocie, cierpieniu, niesprawiedliwości, nadziei i... śmierci. Są to: Małżeństwo, Być albo nie być, Tułacze. A oto fragment opowiadania Tułacze: Miał dosyć obczyzny, ale nie miał wcale pieniędzy. Musiał więc czekać, aż zginą śniegi, stopnieją lody, i ogrzana ziemia otworzy na wsze strony swoje drogi i swoje kryjówki. Wtedy pójdzie piechotą... Czekał spokojnie, cierpliwie, nikomu nie zwierzając się, przed nikim się nie skarżąc.... Parów zaśnieżonej rzeki uciekał, niknąc w bledniejących przegubach złotośniadych cieni. Cichość grobowca, białość ciała, nieskalanego żadnym dotknięciem... Na nim legł, przywarł doń w dławiącym bezruchu błękitny wiszar wietrznego oceanu. A ponad tym mroźnym zlewem powietrza i zastygłej ziemi słońce rozpościerało swój cudny wachlarz złotych, przetykanych tęczą promieni....Samotnik chłonął mary dźwięków, przywidzenia drgnięć duszą, łaknącą wolności... Aż mierzchnął dzień, umierały blaski, stygły westchnienia... Na widnokręgu rozlewała się struga krwi, kąpiąc w swej pożodze obłoki i góry....

Miłość samuraja

Wacław Sieroszewski

Powieść została zainspirowana osiemnastowieczną japońską legendą. To historia romansu wyklętego samuraja i córki kupca. Podczas samotnej wędrówki bohater dociera do zajazdu, w którym spotyka zbójców. Pokonuje ich, w czym pomaga mu Komurazaki, którą ci wcześniej porwali. Bohater wraca z dziewczyną do jej rodziców. Szczęśliwi i wdzięczni, chcą ożenić go z córką i przekazać mu wszystkie swe dobra. Młodzi zakochują się w sobie, wszystko wskazuje więc na to, że czeka ich już tylko szczęście. Samuraj jednak nie potrafi zapomnieć o swojej przeszłości. Znów wyrusza w świat, wierząc, że uda mu się odzyskać dobre imię. Utwór stanowi jedną z opowieści wschodnich autora, powstał inspirowany jego podróżą na Daleki Wschód. Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwierciedlają poglądów ani opinii wydawcy. Utwór ma charakter publikacji historycznej, ukazującej postawy i tendencje charakterystyczne dla czasów z których pochodzi. W niniejszej publikacji zachowano też oryginalną pisownię.

Na Daleki Wschód. Na wulkanach Japonii

Wacław Sieroszewski

Opowiadania wybitnego chociaż dziś skazywanego na zapomnienie polskiego pisarza, tworzącego na pograniczu czterech epok: pozytywizmu, Młodej Polski, dwudziestolecia międzywojennego oraz współczesności, zesłańca na Syberię, podróżnika, badacza, etnografa Syberii i działacza niepodległościowego. Zbiór zawiera utwory opowiadające o Syberii, Mandżurii, Sachalinie, rosyjskim Dalekim Wschodzie, Korei i Japonii. Mimo upływu ponad stulecia nadal czyta się je z zainteresowaniem, przybliżają nam bowiem świat egzotyczny dla przeciętnego Polaka, ale uświadamiają także, że świat ten bezpowrotnie przeminął, którego już nie ma...

Na kresach lasów

Wacław Sieroszewski

Wacław Sieroszewski kolejny raz sięga po swoje doświadczenia z syberyjskiego zesłania. Tym razem opisuje mieszkańców Jakucji, w północnej części Rosji. Polski zesłaniec trafia do małej miejscowości, w której nikt nie rozpoznaje jego pochodzenia. Jako Rosjanin poznaje codzienne rytuały i jakucką kulturę, która wydaje mu się tak odmienna od tej, w której dotychczas funkcjonował. Opisom ludzkich obyczajów towarzyszą liczne pejzaże żywiołowej natury Syberii.

Na kresach lasów

Wacław Sieroszewski

Powieść wybitnego chociaż dziś skazywanego na zapomnienie polskiego pisarza, tworzącego na pograniczu czterech epok: pozytywizmu, Młodej Polski, dwudziestolecia międzywojennego oraz współczesności, zesłańca na Syberię, podróżnika, badacza, etnografa Syberii i działacza niepodległościowego. Smutna to opowieść o losach młodego polskiego zesłańca z rodziny ziemiańskiej, szlachcica mającego gorzką świadomość tak jak i Sieroszewski zresztą że nadchodzące lata i przyszłe pokolenia dostarczą tej dalekiej i srogiej ziemi nowe zastępy męczenników. Fragment pierwszego rozdziału: Dziwny widok przedstawia las podbiegunowy! Cmentarz to raczej, gdyż zaprawdę więcej tu leży pni zwalonych, niż żywych korony wznosi ku niebu. A i te ostatnie stoją niskie, cherlawe, na wpół uschłe, skrzypią żałośnie w pałąk zgięte, rzadkim liściem odziane szkielety, zdając się za najmniejszym wiatru podmuchem żebrać o zgon rychły. Na ziemi leżą kłody tu stare, zmurszałe, zgnilizną tchnące, warstwą mchów i liszai pokryte, owdzie świeże jeszcze, żywicę z ran swoich sączące leżą, rozpostarłszy szeroko gałęzie, potraciwszy w upadku kruche wierzchołki, pojedynczo lub kupami, gwałtownie z ziemi wyrwane, ze szmatami torfu i darni. Korzenie ich sterczą do góry niby konwulsyjnym konaniem wykręcone stopy nieboszczyków. Tak to pobojowisko! Tu się toczy walka zajadła, nieubłagana, między wichrami, jałowością gleby a lasem. Poległo już wielu bojowników, ale bój nie skończył się jeszcze...

Na kresach lasów. Powieść

Wacław Sieroszewski

Na kresach lasów to powieść Wacława Sieroszewskiego prezentująca obraz życia mieszkańców Jakucji krainy w północnej Rosji na tle syberyjskiej przyrody. Do małej wioski dociera polski zesłaniec, którego tubylcy biorą na Rosjanina. Wraz z nim poznajemy obyczaje Jakutów i przekonujemy się, jak hermetyczna jest to społeczność, jak bardzo odmienna i jak trudno czasem znaleźć zrozumienie.

Ocean

Wacław Sieroszewski

Powieść opowiadająca o życiu i przygodach Maurycego Augusta Beniowskiego polskiego podróżnika pochodzenia słowacko-węgierskiego, uczestnika konfederacji barskiej w wyniku czego został zesłany na Kamczatkę, z której zorganizował ucieczkę statkiem. Żołnierz, awanturnik, kosmopolita, autor głośnych pamiętników. Uważał się za Polaka, co podkreślał kilkakrotnie w swych Pamiętnikach. Powieść Ocean opowiada o tym, jak uciekinierzy z Kamczatki pod przywództwem Beniowskiego wydostali się z zesłania i jak wyglądał ich podróż przez bezkresne wody ku wolności. Ocean jest zatem kontynuacją powieści Beniowski.

Ol-soni kisań

Wacław Sieroszewski

Powieść wybitnego chociaż dziś skazywanego na zapomnienie polskiego pisarza, tworzącego na pograniczu czterech epok: pozytywizmu, Młodej Polski, dwudziestolecia międzywojennego oraz współczesności, zesłańca na Syberię, podróżnika, badacza, etnografa Syberii i działacza niepodległościowego. Niniejszą powieść napisał po odbyciu podróży etnograficznej przez Chiny, Mandżurię, Koreę, Sachalin, Japonię do obszarów zamieszkiwanych przez tajemnicze plemię Ajnów. Oprócz tytułowej powieści Ol-soni kisań tom zawiera jeszcze dwa drobniejsze utwory - Przepowiednia Wernyhory oraz Sclavus Saltans.

Risztau. Pustelnia w górach Czukcze

Wacław Sieroszewski

Trzy niewielkie tworzące jednakowoż pewna całość powieści wybitnego chociaż dziś skazywanego na zapomnienie polskiego pisarza, tworzącego na pograniczu czterech epok: pozytywizmu, Młodej Polski, dwudziestolecia międzywojennego oraz współczesności, zesłańca na Syberię, podróżnika, badacza, etnografa Syberii i działacza niepodległościowego. Niniejsze powieści napisał po odbyciu podróży na Kaukaz, a przedstawił w nich żyjącą tam polską rodzinę Strasiewiczów: wdowę po powstańcu styczniowym, zesłanym na Sybir, jej synów Szymona i Jurka oraz przygarniętą sierotę Helenę. Odnajdujemy tu nie tylko wspaniale odmalowane portrety ludzkie i opisy kaukaskiej przyrody, ale i wątek miłosny, a także rozliczne niekiedy wręcz dramatyczne przygody bohaterów.

Topiel

Wacław Sieroszewski

Przez zaśnieżony las jedzie troje podróżnych. W ich rozmowie mieszają się języki polski i rosyjski. Para siedząca z tyłu to małżeństwo, a powozi ich piętnastoletni syn, Tadeusz. Marzy o wstąpieniu do wojska, co kojarzy mu się z możliwością poznania świata. Wreszcie docierają do dostatniej zagrody. Przyjezdni i goście rozmawiają o codziennych obowiązkach, wzmiankują o starszych synach, którzy zostali zawezwani do wojska. Pojawia się także wątek młodego Polaka, który miał pomagać gospodarzom w ich zajęciach. Nieznajomy ciężko zachorował, prawdopodobnie umrze. Pozostawił niewielką książkę Regulamin musztry" datowaną na 1912 rok. Wojna jeszcze powróci na karty powieści... Realistyczna opowieść o życiu polskiej rodziny, która zamieszkuje w głębi Rosji. Galeria wyczerpująco oddanych bohaterów, malarskie opisy przyrody, drobiazgowe odtworzenie realiów życia codziennego. Na szczególną uwagę zasługuje epizod wojenny, w którym dwaj bracia toczą walkę po przeciwnych stronach. Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwierciedlają poglądów ani opinii wydawcy. Utwór ma charakter publikacji historycznej, ukazującej postawy i tendencje charakterystyczne dla czasów z których pochodzi. W niniejszej publikacji zachowano oryginalną pisownię.

Ucieczka

Wacław Sieroszewski

W drugiej połowie XIX wieku wielu Polaków przez swoją patriotyczną postawę trafiło na Syberię. Zesłańcy, mimo niezwykle trudnych warunków życia, starali się, na tyle, na ile było to możliwe, normalnie funkcjonować. Sieroszewski, który sam był wygnańcem politycznym z doskonałą wiernością oddaje obraz życia Sybiraków. Główną osią powieści jest planowanie ucieczki. Przygotowania jednoczą zesłańców, którzy narażają własne życie, by wydostać się z rosyjskiej krainy. Nie zdają sobie sprawy, że wśród nich czai się zdrajca. Książka została napisana na podstawie prawdziwych wydarzeń. Sieroszewski dwukrotnie bez powodzenia próbował uciec z Syberii.

Ukochana i nieśmiertelna. Przepowiednia Wernyhory, Sclavus saltans wspomnienie z Syberii

Wacław Sieroszewski

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu Ludwik Bruner tak napisał o twórczości Sieroszewskiego, zesłania na Sybir, naukowca, badacza, ale także i literata: Wśród pisarzy naszego pokolenia dusza to najprostsza, najpogodniejsza, stokroć bardziej od innych spokojna, a więc może i najszczęśliwsza. I zarazem najpierwotniejsza, a więc może i najbardziej poetyczna w tym znaczeniu, że stosunek jego do przyrody i otoczenia jest niesłychanie bezpośredni i bliski, że w nikim ta nieświadoma, panteistyczna nuta, która każe się czuć cząstką niezupełnie jeszcze oddartą od wszechogarniającej całości, nie dźwięczy tak silnie, jak u niego właśnie. Czując swój związek z resztą świata czy to będzie chłodna przyroda północy, czy ułus jakucki, czy ludzie bliżsi mu krwią i rasą Sieroszewski nie przeciwstawia mu się nigdy, nie wyodrębnia się w tragicznym oporze: duch jego ma ów charakterystyczny spokój i majestat natury, którego nie brak nawet w rozszalałym wichrze, lub spienionych falach rzeki. W twórczości Sieroszewskiego nie ma zupełnie pierwiastków dramatycznych, nie ma konfliktów: opowieść jego płynie zawsze spokojnym, epickim tokiem. Wyobraźnia jego, niezatruta bólem jest czysta, potężna, i, jak wszystko, co potężne jasna, uśmiechnięta, do optymizmu skłonna. Nikt z nowszych autorów naszych nie ma w sobie tak dziwnie kojącej świeżości duchowej, u nikogo nie przebija się tak silnie dziecinne prawie umiłowanie życia tego cudnego wieńca, przez miliony istot, przez lat miliony splatanego z łez i uśmiechów. Uwielbienie samego fizycznego faktu istnienia sprawia, że Sieroszewski żyje przeważnie życiem zewnętrznym, niezwykle intensywnym, a zarazem dziecinnie tkliwym. Niniejsza książka zawiera kilka znakomitych opowiadań tego twórcy, które właśnie takimi słowami, jakie zacytowano wyżej, można by je scharakteryzować.

W matni

Wacław Sieroszewski

Zbiór opowiadań wybitnego chociaż dziś skazywanego na zapomnienie polskiego pisarza, tworzącego na pograniczu czterech epok: pozytywizmu, Młodej Polski, dwudziestolecia międzywojennego oraz współczesności, zesłańca na Syberię, podróżnika, badacza, etnografa Syberii i działacza niepodległościowego. Zbiór zawiera utwory, w których autor opisuje ludzi i miejsca nadzwyczaj odległe od Polski. Są to opowieści noszące tytuły: Jesienią. Obrazek z życia północno-wschodnich krańców Syberii, Skradziony chłopak, Chajłach, W ofierze bogom, W matni. A oto fragment Jesieni: Deszcze i słoty, trwające bez przerwy od dni kilku, trzymały w chacie mieszkańców jurty Tałaki, skazując ich na bezczynność. Wychodzili często z izby i długo a żałośnie spoglądali na zapłakane niebo, bo siano gniło, porzucone na łąkach. Niestety, szara siatka dżdżu spoczywała na okolicy, nad nią nisko kłębiły się ciężkie czarne chmury, wśród których spragnione oko na próżno szukało najmniejszej szparki błękitu. Na domiar złego ulewa nie zadowoliła się zostawionymi jej z lat przeszłych dziurami w dachu i zrobiła sobie wiele innych; lało się więc w izbie zewsząd na głowy i ramiona, a pod nogami na glinianej podłodze utworzyła się dość głęboka i wciąż wzrastająca kałuża wody. Różne nieczystości, pozostałości jadła, resztki ryb i zwierzyny, nawóz trzymanych w kącie cieląt, wdeptane w ziemię i wysuszone podczas lata, odmokły i napełniły wnętrze jurty nieznośną wonią. Było więc w niej duszno, wilgotno i zimno. Ogień na kominku palił się jakoś leniwie, zdławiony kłębami sinej pary, krążącej po izbie. A izba była maluczka: wzięła ona z otaczającej ją pustyni nie więcej nad cztery kwadratowe sążnie przestrzeni; ukośne ściany, ułożone z postawionych prostopadle, a z kory oczyszczonych pni modrzewiowych zmniejszały jeszcze jej objętość, zwężając u góry. Płaski, zbudowany z takichże belek dach zawisł nisko nad głowami mieszkańców...

W szponach

Wacław Sieroszewski

Akcja powieści toczy się w Warszawie. Nastoletni Józef Gawar chciałby studiować, wierzy, że dzięki temu polepszy swój los. Chłopak jest patriotą, członkiem nielegalnego związku, do którego przystąpił, chcąc walczyć przeciwko Rosjanom o polskość. Gawar przewodniczy posiedzeniu kilkunastu chłopców. Podczas spotkania Józef dowiaduje się, że jest poszukiwany przez rosyjskich policjantów. Zanim odchodzi, przyrzeka kolegom, że nie zdradzi ich wspólnej sprawy.