Автор: Władysław Syrokomla
Ur.
29 września 1823 w Smolhowie na Białorusi
Zm.
15 września 1862 w Wilnie
Najważniejsze dzieła
Margier, Urodzony Jan Dęboróg, Kasper Kaliński (Obrona Olsztyna), Janko Cmentarnik, Wielki Czwartek, Żywot poczciwego człowieka, Nagrobek obywatelowi; Chatka w lesie; Melodie z domu obłąkanych (zbiór poezji); Wycieczki po Litwie w promieniach od Wilna; Podróż swojaka po swojszczyźnie.

Właśc. Ludwik Władysław Kondratowicz, pseudonim artystyczny utworzył z drugiego imienia i nazwy herbu rodzinnego. Poeta, pisarz i tłumacz doby romantyzmu. Był piewcą swojskości (przeciwny emigracji), idei demokratycznych (lecz nie rewolucyjnych), ludowości i rdzennej kultury litewskiej. Nazywał siebie ,,lirnikiem wioskowym" (tytuł jednego z wierszy), piszącym dla ,,braci w siermiędze i braci w kapocie". Jego styl cechuje programowa prostota języka, humor, niekiedy ironia (np. w nawiązaniach do sielankowych opisów życia na wsi). Solidaryzował się z egzystencją chłopów i drobnej szlachty, krytykował egoizm ziemiaństwa. Jego poglądy na współczesne mu tematy społeczne wyrażają m.in. wiersze Hulaj dusza! i Wyzwolenie włościan.
Ważnym dokonaniem Syrokomli są przekłady łacińskojęzycznej literatury staropolskiej, m.in. Jana Kochanowskiego, Klemensa Janickiego, Sebastiana Klonowicza czy Macieja Kazimierza Sarbiewskiego - w pracy tej celem było przybliżenie rodakom spuścizny kultury polskiej. Ponadto tłumaczył również współczesną poezję rosyjską i ukraińską (Rylejewa, Lermontowa, Niekrasowa, Szewczenki), a nawet wielkich romantyków niemieckich (Króla Olch Goethego, liryki Heinego), te jednak przekłady nie są wierne i służyły raczej Syrokomli dla wyrażenia cudzym słowem tego, czego sam, w warunkach rosyjskiej cenzury, nie mógł pisać.
Cieszył się popularnością w całym kraju, nie tylko na rodzinnej Litwie i Białorusi, ale również w Warszawie, Krakowie i w Wielkopolsce, gdzie w latach 50. przyjmowano go bardzo uroczyście. Ostatnie lata niedługiego życia Syrokomli naznaczył cień zbliżającego się powstania styczniowego. W 1861 r. wracając do Wilna z Warszawy, gdzie brał udział w manifestacjach patriotycznych (po części jako współpracownik ,,Kuriera Wileńskiego"), został aresztowany i uwięziony, a następnie osadzony przymusowo w Borejkowszczyźnie. Tam stworzył niezwykle dojrzałe liryki zebrane później w zbiorze Poezja ostatniej godziny (wyd. 1862, obejmują m.in. Melodie z domu obłąkanych). Dzięki usilnym staraniom przyjaciół zezwolono na jego powrót do Wilna na kilka miesięcy przed śmiercią. Został tam pochowany na cmentarzu na Rossie, a jego pogrzeb zgromadził tłumy i sam stał się demonstracją patriotyczną doby przedpowstaniowej.

Marcin Studzieński

Władysław Syrokomla

Margier

Władysław Syrokomla

Muzyka

Władysław Syrokomla

Na echo dzwonu

Władysław Syrokomla

Natchnienie

Władysław Syrokomla

Niewinnej duszyczce

Władysław Syrokomla

O chwale bożej i chwale królewskiej

Władysław Syrokomla

O moim starym domku

Władysław Syrokomla

O skarbcu zaklętym

Władysław Syrokomla

Obława

Władysław Syrokomla

Oda z Horacyusza

Władysław Syrokomla

Oracz do skowronka

Władysław Syrokomla

Parowóz

Władysław Syrokomla

Pocztylion

Władysław Syrokomla

Poezje wybrane (Władysław Syrokomla)

Władysław Syrokomla

Pogrzeb młodego rolnika

Władysław Syrokomla

Przedwiośnie

Władysław Syrokomla

Rymy ulotne

Władysław Syrokomla

Słodycz marzeń

Władysław Syrokomla

Słówko do czytelnika

Władysław Syrokomla

Stare wrota

Władysław Syrokomla

Szczęście

Władysław Syrokomla

Trzy gwiazdki

Władysław Syrokomla

Urodzony Jan Dęboróg

Władysław Syrokomla