L'hybridité du roman français à la premiere personne (1789-1820)

Andrzej Rabsztyn

W napisanej w języku francuskim monografii Hybrydyczność francuskiej powieści o narracji pierwszoosobowej (1789-1820) gatunek powieściowy poddano systematyczno-diachronicznej analizie ze szczególnym uwzględnieniem relacji pomiędzy różnymi formami narracyjnymi (list, pamiętnik i dziennik intymny). Pojęcie hybrydyczności jest tu rozumiane jako zatarcie granic gatunkowych w obrębie powieści stanowiące efekt ewolucji omawianego gatunku w epice XVIII wieku. Nasilenie tego zjawiska uwidacznia się we francuskiej prozie narracyjnej z przełomu XVIII i XIX wieku, a więc w okresie burzliwym zarówno pod względem historycznym, jak i politycznym. Powieść francuska o narracji pierwszoosobowej przybiera wówczas hybrydyczną formę wypowiedzi prowadzącą do jej fragmentaryczności, a także uświadomienia czytelnikowi, że zwyczajny człowiek może stać się ośrodkiem i obserwatorem najistotniejszych wydarzeń historycznych (co znajduje wyraz w epice czasów rewolucyjnych) oraz podmiotem autorefleksji i autoanalizy (charakterystycznych dla utworów z okresu pierwszego romantyzmu). Książka stanowi opracowanie i uzupełnienie badań dotyczących powieści francuskiej z przełomu XVIII i XIX wieku, okresu określanego w literaturze mianem no man’s land z uwagi na ciągle niezbadany, trudny do zdefiniowania i niejednorodny charakter. Hybrydyczność powieści francuskiej w latach 1789-1820 jest także czymś więcej niż tylko kontynuacją tendencji widocznej w epice od lat 80. XVIII wieku. Zacieranie granic gatunkowych oraz łączenie różnorakich form narracyjnych to zapowiedź nowych dążeń estetycznych, które rozwiną się w epoce romantyzmu. Analiza hybrydycznego charakteru powieści o narracji w pierwszej osobie umożliwia zatem zrozumienie zmian, które nastąpiły w powieści francuskiej i europejskiej po 1820 roku.

"Romanica Silesiana" 2015, No 10: Insularia

red. Ewelina Szymoniak, oprac. Aneta Chmiel, Andrzej Rabsztyn, Zuzanna Szatanik

Sous la rédaction de Ewelina Szymoniak, textes réunis et établis par Aneta Chmiel, Andrzej Rabsztyn, Zuzanna Szatanik   Kolejny numer czasopisma obejmuje artykuły napisane w języku francuskim, hiszpańskim, włoskim i angielskim. Tematem przewodnim tomu zatytułowanego Insularia jest literatura wysp będących dawnymi koloniami angielskimi, francuskimi i hiszpańskimi. Pomimo zrozumiałych lokalnych różnic charakteryzuje ją „kreolskość”, wyrażająca się często językiem, będącym syntezą języka kolonizatora i języka ludności skolonizowanej, ale też wielokulturowością zamkniętą na stosunkowo niewielkim obszarze insularnym. W zbiorze oprócz tekstów podejmujących ten zasadniczy nurt zamieszczono także artykuły, w których zagadnienie wyspiarskości traktowane jest w sposób metaforyczny. W stałej części Comptes rendus znalazły się nadesłane do Redakcji lub przez nią zamówione omówienia wybitnych prac literaturoznawczych z ostatnich dwóch lat.

Romanica Silesiana. No 6: Postcolonialisme et fait littéraire

red. Krzysztof Jarosz, oprac. Aneta Chmiel, Zuzanna Szatanik, Ewelina Szymoniak, ...

Rédacteur en chef Krzysztof Jarosz, avec la collaboration de Buata B. Malela, textes réunis et établis par Aneta Chmiel, Zuzanna Szatanik, Ewelina Szymoniak, Andrzej Rabsztyn   Kolejny tom Romanica Silesiana poświęcony został tematyce postkolonialnej w literaturze kanadyjskiej, latynoamerykańskiej, włoskiej i francuskiej. Autorzy zmierzyli się z trudnymi, nierzadko pionierskimi problemami, podejmując zagadnienia nadal bolesne w sensie społecznym, politycznym, a także czysto ludzkim. Inspiracją przedstawionych rozważań i analiz była lektura utworów takich pisarzy, jak: Chateaubriand, Victor Hugo, Tahar Ben Jelloun (L’Écrivain public i L’Enfant de sable), Jean-Luc Raharimanan (Za. Roman), Sergio Kokis (trylogia Saltimbanques, Kaléidoscope brisé i Le Magicien), Gail Scott (My Paris), Erminia Dell'Oro (L’abbandono. Una storia eritrea), Cristina Ali Farah (Madre piccola), Igiaba Scego (Oltre Babilonia), Renato Prada Oropeza (Mientras cae la noche), Horacio Castellanos Moya, Ricardo Piglia, Edmundo Paz Soldán, Rodrigo Rey Rosa, Daniel Moyano, Ananda Devi, Albert Cohen, Piotr Rawicz.

Romanica Silesiana. No 7: Controverses littéraires

red. Krzysztof Jarosz, oprac. Aneta Chmiel, Andrzej Rabsztyn, Zuzanna Szatanik, ...

Rédacteur en chef Krzysztof Jarosz, textes réunis et établis par Aneta Chmiel, Zuzanna Szatanik, Ewelina Szymoniak, Andrzej Rabsztyn Prezentowany tom Romanica Silesiana zawiera 29 artykułów badaczy literatury francuskiej, włoskiej i hiszpańskiej. Tematem łączącym wszystkie teksty jest kwestia sporów literackich, toczących się na przestrzeni wieków w literaturach romańskich. Zdecydowana większość szkiców dotyczy literatury okresu XIX-XXI wieku. Wśród analizowanych zagadnień znalazły się takie tematy, jak: konflikt pokoleniowy pomiędzy grupą argentyńskich pisarzy związanych z czasopismem „Sur” w połowie lat 50. XX wieku a młodą generacją twórców, związaną z czasopismem „Contorno”; kontrowersyjny stosunek do afrykańskiego komunitaryzmu w twórczości dwu pochodzących z Afryki pisarzy – Leonory Miano oraz Alaina Mabanckou; rola debat literackich w powstawaniu i rozwoju mikroliteratur  na przykładzie literatury akadyjskiej; zacieranie międzygatunkowych granic w tekście L'Autofictif Érica Chevillarda; problem plagiatu  na przykładzie konfliktu współczesnych francuskich pisarek Marie Ndiaye oraz Camille Laurens z oskarżoną o plagiat Marie Durrieusecq; negatywny stosunek Julio Cortázara do tradycyjnej powieści dziewiętnastowiecznej.