Socjoterapia wobec agresji rówieśniczej w polskiej szkole. Perspektywa praktyków

dr Maciej Wilk

Metody skutecznego radzenia sobie ze szkolną przemocą Publikacja stanowi próbę przedstawienia poważnego problemu, jakim jest narastająca fala agresji rówieśniczej w polskich szkołach. Zaburza ona proces edukacji i wychowania, wpływając destrukcyjnie na wszystkie strony takich działań ― na agresorów, na ofiary przemocy, ale także na jej świadków: uczniów, nauczycieli i innych pracowników placówki oświatowej. Ofiary czują się zazwyczaj zranione, upokorzone, zalęknione, przez co wycofują się z życia klasy i szkoły, a sprawcy budują swoje poczucie tożsamości na przekonaniu o własnej dominacji nad innymi lub ― czują się winni i nieakceptowani przez zespół klasowy, co w efekcie również zaburza ich prawidłowe funkcjonowanie w środowisku. Oznacza to, że problem agresji rówieśniczej nie jest jedynie problemem ofiary i sprawcy, ale też klasy, szkoły, a nawet społeczności. Za pośrednictwem tej książki jej autor nie tylko definiuje i analizuje problem, ale także proponuje skuteczne metody pracy z tym negatywnym zjawiskiem, bazując nie tylko na dostępnej literaturze ale głównie na doświadczeniach socjoterapeutów ― praktyków aktywnych w tym obszarze. Publikację podzielono na cztery rozdziały. Dwa pierwsze są poświęcone analizom o charakterze teoretycznym i diagnostycznym. Rozdziały trzeci i czwarty skupiają się na założeniach metodologicznych, jak również na analizie i interpretacji wyników badań własnych autora. Autor przeplata fragmenty transkrypcji z autorskimi analizami. Wyłania się z nich obraz współczesnej szkoły przeładowanej treściami i niedowidzącej w perspektywie problemów wychowawczych i emocjonalnych uczniów. Powszechność zachowań agresywnych wśród uczniów ― coraz częściej podejmowanych w przestrzeni wirtualnej, ale równie często występujących w rzeczywistej przestrzeni przerwy międzylekcyjnej czy poszkolnych ustawek ― a także nieznane generacji osób dorosłych napięcia przeżywane przez e-generację przerastają zdolność współczesnego nauczyciela przedmiotowca do adekwatnego reagowania na te zjawiska. Niezwykle wzrasta zatem rola/potrzeba istnienia w systemie szkolnym sprawnie działających pedagogów szkolnych i socjoterapeutów. Praca operuje w bardzo ważnym społecznie obszarze zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, które będą w przyszłości budować nasz świat. Dr hab. Maciej Bernasiewicz, profesor Uniwersytetu Śląskiego Opracowanie stanowi diagnozę, ocenę, opinię, interpretacje i refleksje człowieka nauki, będącego jednocześnie głęboko zanurzonym w analizowaną problematykę ― badacza praktyka. Zwracam uwagę na w pewnym stopniu nowatorskie ujęcie eksplorowanego problemu ― w aspekcie próby opisania postrzegania przez badanych ― socjoterapeutki i socjoterapeutów, możliwości zastosowania socjoterapii w stosunku do podmiotów życia szkolnego, charakteryzujących się agresją rówieśniczą, jak również interpretacji uwarunkowań, mechanizmów i form zachowań agresywnych dzieci i młodzieży, a także, co niezwykle istotne, wielością wykorzystanych źródeł naukowych z zakresu socjoterapii i agresji. Dr hab. Mirosław Kowalski, profesor Uniwersytetu Zielonogórskiego