Profesor Tadeusz Marszał. Półwiecze z Uniwersytetem Łódzki

Elżbieta Kobojek

Uniwersytet Łódzki był i jest miejscem pracy nauczycieli akademickich, którzy odgrywają różne role społeczne: badacza, mistrza, pedagoga, a często także organizatora. Niektórzy nauczyciele całe swoje życie zawodowe związali z Uczelnią, gdzie tworzyli historię zespołów badawczych i wydziałów, a z uczniów stawali się mistrzami. W pewnym momencie życia nadchodzi czas podsumowań i refleksji, a także chęci podzielenia się swoimi doświadczeniami. W książce zawarte są wspomnienia profesora Tadeusza Marszała, nauczyciela akademickiego, geografa społeczno-ekonomicznego związanego z Uniwersytetem Łódzkim przez pół wieku. Opracowanie składa się z trzech części. Rozpoczyna je słowo wstępne od uczniów i współpracowników. Druga, główna część zawiera wspomnienia profesora Tadeusza Marszała. Przedstawia on lata szkolne i okres studiów, kolejne etapy swojej pracy i awansu w Uniwersytecie Łódzkim, przywołuje osoby ważne dla jego drogi zawodowej. Profesor jednoznacznie podkreślił, że wybór Uniwersytetu Łódzkiego dokonany pięćdziesiąt lat temu jako miejsca pracy był bardzo dobrą decyzją życiową i zapewnił mu wiele satysfakcji. W trzeciej części zestawione zostały pełnione funkcje i stanowiska służbowe zajmowane przez Jubilata, promotorstwo prac doktorskich oraz spis publikacji i opracowań niepublikowanych.

Wydmy śródlądowe - środowisko przyrodnicze i działalność człowieka na przykładzie województwa łódzkiego

Elżbieta Kobojek, Sławomir Kobojek

W obrębie Niżu Europejskiego występuje szeroki pas piaszczysty, w skład którego wchodzą eoliczne piaski pokrywowe i wydmy śródlądowe. Wydmy są formami wypukłymi o różnych kształtach i znacznych wysokościach względnych, maksymalne do 30 m, dlatego są ważnymi elementami w krajobrazie równinnej części Europy, szczególnie Polski. Europejskie wydmy śródlądowe zostały ukształtowane przez wiatr w zimnych, peryglacjalnych warunkach klimatycznych późnego vistulianu. W holocenie, w warunkach klimatu umiarkowanego, zostały ustabilizowane przez lasy iglaste. Dopiero wycięcie lasów, głównie w czasach historycznych, spowodowało ponowne ożywienie procesów eolicznych, rozwiewanie, a nawet kształtowanie nowych form wydmowych. Jeszcze w połowie XX wieku aktywne były procesy eoliczne w środkowej Polsce. W obrębie pól wydmowych ukształtował się wyjątkowy ekosystem, o charakterze którego decydują znaczne miąższości piasków kwarcowych, ich duża przepuszczalność, nisko położony poziom wód gruntowych i ubogie gleby. Celem publikacji jest ukazanie specyfiki ekosystemu wydm śródlądowych oraz obecnego użytkowania i zagospodarowania pól wydmowych na przykładzie badań w regionie łódzkim. Przeanalizowano charakter i funkcje lasów na wydmach, przydatność piasków eolicznych dla przemysłu i skutki eksploatacji, przyczyny i skalę rolniczego użytkowania powierzchni wydmowych, lokalizację zabudowy wsi względem wydm oraz pola wydmowe w systemie obszarów chronionych. Szczególną uwagę zwrócono na walory pól wydmowych i ich wykorzystanie w turystyce i rekreacji. Przedstawiono też przyczyny ożywienia procesów eolicznych w czasach historycznych. Podjęto próbę oceny stabilności i wrażliwości ekosystemów wydmowych, a także wskazano zagrożenia wynikające z ocieplenia oraz antropopresji.