Łódzkie biblioteki publiczne. Czas zmian, czas wyzwań

Mariola Antczak, Grzegorz Czapnik, Zbigniew Gruszka

Biblioteki publiczne są ważnym składnikiem sektora instytucji kultury, ponieważ oferują mieszkańcom nieodpłatny dostęp do wiedzy i zasobów informacyjnych. Ich działalność wpisuje się w szerszy, międzynarodowy kontekst, polegający na takiej organizacji sieci bibliotek, która umożliwi zaspokojenie informacyjnych, kulturalnych, edukacyjnych i rozrywkowych potrzeb użytkowników. Przeprowadzone badania pozwoliły wyłonić najważniejsze czynniki determinujące korzystanie z łódzkich bibliotek publicznych przez mieszkańców, można zaliczyć do nich zarówno czynniki inwestycyjne - zwiększenie liczby kupowanych książek, jak i organizacyjne - dostosowanie budynków do potrzeb osób niepełnosprawnych, promocja, wspólna karta biblioteczna, centralny katalog. Wnioski i rekomendacje autorów publikacji znalazły odzwierciedlenie w realizowanej obecnie polityce władz miasta dotyczącej bibliotek. Projekt badawczy, którego efektem jest prezentowana książka, miał na celu poznanie opinii mieszkańców na temat łódzkich bibliotek publicznych. Autorzy skupili się na najistotniejszych barierach powstrzymujących łodzian przed korzystaniem z bibliotek. Ustalili czynniki wpływające na decyzję respondentów dotyczącą zapisania się do tych placówek i wydajniejszego z nich korzystania. W publikacji przedstawiono uwarunkowania prawne i organizacyjne oraz zadania i funkcje stawiane przed polskimi bibliotekami publicznymi, zwrócono uwagę na środki budżetowe przeznaczane na działalność omawianych instytucji kultury z uwzględnieniem zarówno dotacji, jak i środków obywatelskich. Adresatami monografii są dyrektorzy i pracownicy bibliotek, władze samorządowe, a także studenci i wszyscy zainteresowani tematyką bibliotekarską.

Jan Muszkowski - ludzie, epoka, książki. Tradycje i kontynuacje

Grzegorz Czapnik, Zbigniew Gruszka, Jacek Ladorucki

W książce zanalizowano kolejno: sylwetkę i działalność organizacyjną Jana Muszkowskiego, paradygmaty oraz koncepcje leżące u podstaw jego teorii książki, dzieła naukowe i popularyzatorskie profesora oraz współczesne kontynuacje jego myśli. Ten wybitny teoretyk, nauczyciel i popularyzator wiedzy o książce, był twórcą pierwszego uniwersyteckiego ośrodka badań księgoznawczych, organizatorem akademickiego kształcenia bibliotekarzy. Zawarto edytorskie i bibliograficzne dokonania uczonego. O okolicznościach powstania Życia książki można było się dowiedzieć na podstawie unikalnych dokumentów. Ostatnią publikacją profesora był Pierwszy etap wyższych studiów bibliotekarskich UŁ (1945/46 – 1951/52). Życie i dorobek Muszkowskiego stanowią punkt wyjścia do rozważań nad jego spuścizną i wytworzonym warsztatem badawczym. Niniejsza publikacja ukazuje szeroki zakres badań i działalności związanej z książką, specjalistycznym kształceniem i międzynarodowymi zasługami Jana Muszkowskiego. Zgromadzone artykuły dowodzą żywotności poglądów uczonego, stanowią też hołd środowiska naukowego i zawodowego dla wybitnego profesora w 60. rocznicę jego śmierci.  

Oblicza współczesnej bibliologii. Konteksty i transgresje

Grzegorz Czapnik, Zbigniew Gruszka, Jacek Ladorucki

Publikacji poświęcona jest szeroko pojętej bibliologii uniwersyteckiej, nakreślonej przez bardzo odległe zagadnienia badawcze. Autorzy reprezentują różne ośrodki akademickie i biblioteki naukowe, co sprzyja odrębnemu spojrzeniu na zagadnienia najszerzej pojmowanej bibliologii. W XX w. w Polsce na dużą skalę rozwijały się badania o charakterze bibliologicznym i bibliotekoznawczym. Od czasu usamodzielnienia się bibliologia stanowi ważną składową szerszego, humanistycznego dyskursu naukowego, ściśle związanego z pokrewnymi dziedzinami nauki, np. historią, literaturoznawstwem, prasoznawstwem, kulturoznawstwem, pedagogiką. Osiągnięcia najstarszych w Polsce ośrodków bibliologicznych, znajdujących się w Łodzi, Warszawie, Wrocławiu i Krakowie, stanowią rdzeń dorobku naukowego polskiej szkoły bibliologicznej, reprezentowanej przez takie osobowości naukowe jak Jan Muszkowski, Adam Łysakowski, Aleksander Birkenmajer, Helena Więckowska, Karol Głombiowski, Radosław Cybulski, Janusz Dunin i in. W książce pokazano wieloaspektowość badań prowadzonych w polskich ośrodkach bibliotekoznawczych, wskazano też na liczne koneksje bibliologii z pokrewnymi dyscyplinami. Redaktorzy tomu wyrażają nadzieję, że publikacja przyczyni się do wyeksponowania różnorodności współczesnych polskich badań bibliologicznych i stanowić będzie inspirację do dalszych poszukiwań naukowych w obrębie szeroko rozumianej kultury książki. Ich propozycje zawierają rozważania o charakterze przeglądowym i syntetycznym.  

Organizacja konferencji naukowych

Mariola Antczak, Grzegorz Czapnik

Publikacja stanowi innowacyjną i ciekawą propozycję całościowego ujęcia problematyki konferencji naukowych. Autorzy na podstawie analizy stanu badań przedstawili piętnaście zagadnień teoretycznych stanowiących o istocie problemu. Omówili m.in. typologie i formy spotkań naukowych, formy wystąpień naukowych, składowe procesu organizacji konferencji (komitety, budżet, zaproszenia, publikacje, ewaluację celów, uczestnictwo). Przedstawili specyfikę konferencji online, w tym także na przykładzie zrealizowanych wydarzeń. Część empiryczna natomiast zawiera szereg wskazówek dla organizatorów konferencji. Stanowi specjalny rodzaj weryfikacji założeń teoretycznych. Publikacja bardzo dobrze wpisuje się w oczekiwania kreatorów polityki naukowej państwa, tj. upowszechniania wiedzy, społecznej użyteczności wyników badań i publikacji. Z recenzji prof. dr hab. Iwony Hofman W monografii wszechstronnie i szczegółowo zaprezentowano zagadnienie organizacji konferencji naukowych, czym wyróżnia się ona na tle innych publikacji z tego zakresu. Stanowi dopełnienie książek dostępnych na rynku wydawniczym, ponieważ uwzględnia kwestię – niejako wymuszonych przez pandemię COVID-19 – konferencji online. Może być wykorzystywana przez przedstawicieli różnych dyscyplin i dziedzin naukowych. Z recenzji dr hab. prof. UMK Małgorzaty Kruszewskiej Książka ma wymiar interdyscyplinarny. Opisane w niej aspekty plasują się bowiem w orbicie zainteresowań takich obszarów wiedzy, jak: logistyka i planowanie, zarządzanie projektami, zarządzanie jakością, zarządzanie zasobami ludzkimi, marketing, wystąpienia publiczne, planowanie przestrzeni czy gospodarowanie surowcami. Publikacja ma przede wszystkim wydźwięk utylitarny i może służyć jako kompendium wiedzy na temat organizacji rozmaitych imprez naukowych. Ponieważ poza kwestiami organizacyjnymi wskazuje także na konieczność posiadania określonych umiejętności i predyspozycji, może być wykorzystywana również jako podręcznik dla studentów kierunków związanych z komunikacją i mediami czy zarządzaniem. Z recenzji dr hab. prof. UMK Małgorzaty Kowalskiej-Chrzanowskiej