Królowie z gwiazd. Mitologia plemion prapolskich

Grzegorz Niedzielski

Na poważniejsze potraktowanie, zasługują odrzucane do tej pory imiona bogów polskich, znanych z zapisów synodalnych i kroniki Długosza. Wbrew brUcknerowskiej krytyce, można je uzasadnić i wywieść ze starych, indoeuropejskich korzeni. Tak zwany rękopis BJ 1446, potwierdza bowiem, w związku z obchodami Zielonych Świąt, występowanie imion trzech polskich bogów (Łady, Jassy, Niji) jeszcze przed Długoszem. Istnieją poza nim jeszcze trzy wcześniejsze źródła - Statuta provincialia breviter (ok. 1420 - 1422), częstochowski rękopis Kazań Konrada na rok liturgiczny (1423) oraz Postylla (1450). Książka niniejsza dzieli się na dwie części. W pierwszej noszącej tytuł "Królowie z gwiazd" autor zawarł takie rozdziały: Król Krak, Skłóceni bracia, Królowa Wanda, Przemyślny złotnik - Lestek I, Lestek II - zwycięzca wyścigu i ideał króla, Bezimienny rywal Lestka II a św. Stanisław, Lestek III, król - wojownik, Król Popiel - zimowe misterium śmierci i odrodzenia, Piast - oracz czy kołodziej? W drugiej części książki, poświęconej rekonstrukcji imion bogów plemion prapolskich umieścił rozdziały: Słowiański Jowisz, Synowie niebios, Łada, Ilja czy Ilela?, Dzidzilela - Dodola, Dwie czy trzy boginie?, Wielka Bogini - matka i dziewica, Marzanna, Dziewanna, Złota Baba, Pani o podwójnym obliczu, Wąż zaświatów, Rogaty bóg, Umierający Księżyc, Trójsyn, Wojciech - słowiański święty czy dawny bóg?, Religia plemion prapolskich.

O olbrzymie Światogorze świętym ogniu i wieszczeniu

Grzegorz Niedzielski

Bylina Światogor i Ilja Muromiec to jeden z najbardziej niezwykłych, ruskich poematów epickich. Opowiada o spotkaniu słynnego kijowskiego bohatera Ilji ze Światogorem, olbrzymem - siłaczem, mieszkańcem Świętych Gór. Prezentowana książka nie jest jednak ani przekładem byliny, ani jej nowoczesnym, poetyckim opracowaniem, ale podróżą w odległe czasy prehistorii Słowian, w celu odnalezienia źródeł i pierwotnego sensu opowieści. Autor sięga w tym celu zarówno do źródeł antycznych, jak i podąża śladem irańskich oraz tureckich wpływów kulturowych, płynących ku Słowiańszczyźnie ze wschodu, wraz z plemionami Sarmatów, Hunów i Awarów. W rozważaniach bliżej mu do pozycji antropologa, niż historyka, a źródło i sens bylinnej opowieści odkrywa czytelnikowi poprzez wiedzę o archaicznych praktykach szamanizmu, żywego u średniowiecznych ludów stepu."