Jędrzej Moraczewski. Wspomnienia. Ludzie, czasy i zdarzenia. Część pierwsza. Młodość i praca inżynierska. Tom 1. Lata nauki 1870-1896

Jędrzej Moraczewski, Ilona Florczak

W serii powołanej dla uczczenia 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r. oraz utrwalenia w polskiej świadomości zbiorowej wiedzy historycznej o genezie i przebiegu odbudowy państwa polskiego ukażą się monografie, biografie i źródła, dla których tematyczną klamrą będzie idea polskiej niepodległości oraz walki o jej urzeczywistnienie i kształt z uwzględnieniem zagadnień polskich i międzynarodowych; politycznych, społecznych i ekonomicznych; walki orężnej i działań dyplomatycznych; wreszcie przedsięwzięć na polu kultury. Wspomnienia Jędrzeja Moraczewskiego, na wskroś subiektywne, odkrywają niewielką dozę prywatności. Ukazują jednak, na tle losów Autora, barwną galicyjską codzienność, mechanizmy determinujące funkcjonowanie instytucji, urzędów i partii politycznych pod koniec XIX wieku oraz środowisko elity intelektualnej dziewiętnastowiecznego Lwowa. Otoczenie to miało bardzo duży wpływ na kształtowanie się świadomości narodowej, obywatelskiej i politycznej Moraczewskiego, a także na jego wybór ścieżki ideowej i czynny udział w życiu publicznym.

Jędrzej Moraczewski. Wspomnienia. Ludzie, czasy i zdarzenia. Część pierwsza. Młodość i praca inżynierska. Tom 3. Lata 1900-1907

Ilona Florczak

Jędrzej Moraczewski został zapamiętany jako premier pierwszego rządu II Rzeczypospolitej. Jego droga do objęcia jednego z najważniejszych urzędów w państwie często jest pomijana w literaturze przedmiotu. Tymczasem w listopadzie 1918 r. Moraczewski był już doświadczonym politykiem, z dużym bagażem doświadczeń w działalności społecznej i politycznej. Od 1907 r. sprawował mandat posła do parlamentu monarchii austro-węgierskiej, był członkiem władz naczelnych galicyjskiej Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej oraz znanym działaczem tamtejszego ruchu robotniczego i spółdzielczego. Prezentowany trzeci tom pierwszej części Wspomnień ukazuje, na tle barwnie opisywanych wydarzeń z początku XX w., proces dojrzewania Moraczewskiego do podjęcia decyzji o czynnym zaangażowaniu w życie polityczne Galicji. Ostatni tom Wspomnień jest nieco odmienny od poprzednich, w których przeważały opisy życia prywatnego. W tomie trzecim Autor skupił się na analizie wydarzeń politycznych na ziemiach polskich, wiele miejsca poświęcając rozwijającym się polskim partiom politycznym i ich działaczom, nie oszczędzając przy tym przykrych uwag wobec adwersarzy politycznych.