Media religijne i wyznaniowe w Polsce i na świecie

Jacek Sobczak, Jędrzej Skrzypczak

Pasjonująca pozycja medioznawcza. Tytuł oddawanej do rąk Czytelnika pracy jest dość przewrotny, gdyż kreuje niejako antynomię między mediami wyznaniowymi a religijnymi. Tymczasem w odczuciu społecznym są to pojęcia tożsame. Budując jednak tę antynomię chciano dać wyraz przekonaniu, iż utożsamianie mediów religijnych z wyznaniowymi jest dość wątpliwe. Pod terminem „media wyznaniowe” wypada bowiem rozumieć te środki przekazu, które pozostając w gestii kościołów i związków wyznaniowych bądź podmiotów ściśle związanych z nimi, prezentują lub starają się zaprezentować stanowiska swoich mocodawców wobec kluczowych kwestii życia społecznego. Nie stronią od problematyki religijnej, lecz niekoniecznie ma ona w treści przekazu charakter dominujący. Oblicze mediów religijnych wydaje się być nieco inne, zważywszy że zazwyczaj adresowane są one także do odmiennego kręgu odbiorców. W mediach religijnych dominuje właśnie problematyka odnosząca się do wiary, w tym zwłaszcza zagadnień teologicznych i światopoglądowych. Są to przekazy bardziej wysublimowane, trudniejsze w percepcji dla przeciętnego odbiorcy. Oczywiście, można się zastanawiać, czy i na ile takie rozróżnienie jest sensowne i dopuszczalne. W literaturze zwykło się pisać o mediach bądź o prasie określonego wyznania, nie podejmując szerszej refleksji nad ich obliczem i charakterem. Z drugiej strony jednak niektórzy autorzy zdają się przeciwstawiać media religijne wyznaniowym. Kwestia zdefiniowania pojęcia mediów wyznaniowych i religijnych zdaje się wymagać dalszych badań i dyskusji.

Prawo a medycyna

Jacek Sobczak

  Oddawane do rąk Czytelników opracowanie jest zbiorem tekstów poświęconych różnym aspektom prawa medycznego. Z natury rzeczy, z uwagi na zainteresowania autora, odnoszą się one z jednej strony do problematyki styku prawa medycznego z zagadnieniami odnoszącymi się do ochrony danych osobowych i wykorzystywania informacji, z drugiej natomiast praw człowieka, w szczególności tych ich aspektów, które dotyczą pacjentów i lekarzy. Przedstawiciele obu tych grup częstokroć nie zdają sobie sprawy z tego, jak ściśle obie te sfery są ze sobą powiązane, jak bardzo jedna drugą warunkuje. Jest rzeczą paradoksalną, że ujawnia się to niespodziewanie w kwestiach dotyczących finansowania służby zdrowia. Pacjentom niewątpliwie zależy i zależeć musi na tym, aby byli leczeni przez najlepszych specjalistów, przy wykorzystaniu ich pełnej wiedzy i doświadczenia, najbardziej efektywnie. Lekarze w masie swojej chcą osiągnąć sukces, a jest nim przywrócenie do zdrowia chorych lub co najmniej złagodzenie ich cierpień. Przemęczony lekarz łatwo może popełnić błąd, narażając się na odpowiedzialność karną i cywilną. Od tej drugiej jest zazwyczaj ubezpieczony, co niestety niezbyt satysfakcjonuje ewentualnego pokrzywdzonego, jakim jest pacjent. Stosunki między pacjentem a lekarzem muszą opierać się na zaufaniu. Warunkiem jego zaistnienia po stronie pacjenta jest przekonanie, że lekarz, który się nim opiekuje jest człowiekiem nie tylko wielkiej wiedzy, znakomitym specjalistą, lecz także osobą empatyczną. Osiągnięcie takiego stanu możliwe jest, jeżeli lekarz dysponować będzie nie tylko wiedzą, umiejętnościami, aparaturą, lekami, ale co może z punktu widzenia pacjenta najważniejsze czasem, który będzie mógł poświęcić pacjentowi. Czasu tego najczęściej lekarzom brakuje, gdyż przepisy administracyjne i wymogi prawne zmuszają ich, aby znaczącą część tego czasu przeznaczali na prowadzenie i uzupełnianie dokumentacji medycznej. To niewątpliwie działania ważne, ale czy istotnie muszą spoczywać na lekarzu, a nie na personelu służby zdrowia, który często jakże niesłusznie nazywa się średnim – chociaż w praktyce jego przedstawiciele posiadają wyższe wykształcenie, sporą wiedzę i umiejętności. Stres, zdenerwowanie, napięcie nerwowe zarówno po stronie przemęczonego lekarza, jak i pacjenta, skrajnie zmęczonego długotrwałym oczekiwaniem na pomoc, prowadzą do konfliktów. W ich efekcie dochodzi do zdarzeń naruszających godność pacjenta, bądź lekarza, a w skrajnych przypadkach nawet nietykalności cielesnej. Dlatego też w opracowaniu znalazły się teksty poświęcone godności pacjenta, jego prawom także w systemie prawa unijnego, a obok nich rozważania dotyczące ochrony praw lekarza. Do najważniejszych z tych praw wypada zaliczyć tajemnicę lekarską oraz kwestie odnoszące się do klauzuli sumienia. J. Sobczak