Biografistyka we współczesnych badaniach historiograficznych. Teoria i praktyka

Jolanta Kolbuszewska, Rafał Stobiecki

Publikacja zawiera rozważania nad teoretycznymi i praktycznymi zagadnieniami przydatnymi historykom podejmującym trud pisania biografii. Autorami tekstów są uczeni specjalizujący się w historii historiografii, metodologii historii, historii idei i dziejów najnowszych, wywodzący się z wielu krajowych i zagranicznych ośrodków naukowych. Podjęli oni refleksję nad sposobami kreacji bohaterów, konstruowaniem narracji biograficznych i ich typologią oraz podstawami źródłowymi. Analizie zostały poddane współczesne osiągnięcia historiografii polskiej i ukraińskiej w zakresie biografistyki. Nakreślono również horyzont oczekiwań i potrzeb.

Historia i pamięć. Studia i szkice historiograficzne

Jolanta Kolbuszewska, Rafał Stobiecki

W książce podjęto próbę przełożenia relacji między pamięcią a historią na praktykę historiograficzną. Tom zawiera teksty o dużej rozpiętości chronologicznej - od lat 80. XVIII wieku po czasy współczesne. Autorzy rozważają takie zagadnienia, jak: wizerunki kobiet władzy w oświeceniowych syntezach dziejów Polski Adama Naruszewicza i Jerzego S. Bandkiego; upamiętnianie bohaterów narodowych w XIX stuleciu; wspomnienia o historykach (Karolu Potkańskim) zapisane w pamięci współczesnych; drogi polskich historyczek, m.in. Krystyny Śreniowskiej, do samodzielności naukowej; lokalna polityka pamięci w czasach PRL-u; obrazy II wojny światowej w rosyjskich podręcznikach szkolnych oraz polityka historyczna i jej przełożenie na współczesną edukację szkolną. Publikacja zainteresuje nie tylko historyków historiografii, metodologów, regionalistów, lecz także politologów i socjologów.  

Historycy a socjalizm. Polska lewica niepodległościowa spod znaku Klio. Wybór tekstów

Marta Sikorska-Kowalska

Niniejsze wydawnictwo w zamyśle autorek ma stanowić tom pierwszy wielotomowej antologii, na którą złożą się materiały i opracowania odnoszące się do różnych epok i nurtów socjalizmu. W oddawanym do rąk czytelnika tomie zebrane zostały wypowiedzi polskich badaczy dziejów sympatyzujących z ruchem socjalistycznym ‒ od momentu powstania pierwszych tego typu organizacji na ziemiach polskich po rok 1918. Wyselekcjonowane wypowiedzi poświęcone życiu społecznemu, politycznemu, funkcjonowaniu kultury i nauki odzwierciedlają wielość sposobów rozumienia doktryny, płynność postaw i idei, bogactwo oraz zróżnicowanie nurtów polskiego socjalizmu. Reprezentanci wybranej grupy zawodowej, prezentujący światopogląd lewicowy (tzw. lewica niepodległościowa) popularyzowali bliskie sobie idee wśród szerokich kręgów społeczeństwa. Celem autorek było zarówno przypomnienie postaci, jak i próba prezentacji wyznawanego przez nie zespołu wartości. Nie analizowano teorii i przemian dokonujących się w myśli socjalistycznej, nie śledzono też pojawiających się w łonie ugrupowań partyjnych podziałów i wyodrębniających się nurtów. Autorki interesował sposób recypowania idei, jej krytyka, złożoność interpretacji oraz stopień oryginalności poglądów polskich socjalistów spod znaku Klio. Publikacja przekracza ramy tradycyjnej antologii. Poza edycją tekstów, zawiera również partie monograficzne, na które składają się biogramy autorów z fotografiami, zestawienie podstawowej literatury traktującej o ich życiu i działalności, a także rozdział wstępny zarysowujący portret zbiorowy pierwszych pokoleń socjalistów polskich podejmujących refleksję nad dziejami. Całość zamykają indeks, bibliografia i zestawienie źródeł pochodzenia wykorzystanych fotografii. Niniejsze wydawnictwo stawia sobie za zadanie przywrócenie pamięci o postaciach, określonym środowisku ideowym oraz popularyzację wypowiedzi, które być może w jakiejś części zachowały aktualność.  

Kobiety na naukowym Olimpie? Łódzkie adeptki Klio w latach 1945-1989

Jolanta Kolbuszewska

Prezentowana monografia stanowi kontynuację, pogłębienie analiz, ilustrację ustaleń zawartych w książce Kobiety w drodze na naukowy Olimp… Akademicki awans polskich historyczek (od schyłku XIX wieku po rok 1989), Łódź 2020. To swoiste case study prezentujące kariery naukowe i biografie historyczek zatrudnionych w latach 1945–1989 w Instytucie Historii Uniwersytetu Łódzkiego. Na książkę składa się osiem szkiców, których bohaterkami są nieprzeciętne, dokonujące  transgresji w wielu obszarach historyczki: Natalia Gąsiorowska­Grabowska, Gryzelda Missalowa, Halina Evert-Kappesowa, Helena Brodowska-Kubicz, Krystyna Śreniowska, Zofia Libiszowska, Alina Barszczewska-Krupa i Barbara Wachowska. Rozważania o łódzkich adeptkach Klio wpisują się zarówno w portret środowiska, jak i dzieje polskiej historiografii okresu PRL. Stanowią egzemplifikację kobiecych karier naukowych w Polsce Ludowej oraz przyczynek do szerszej dyskusji o wpływie płci żeńskiej na kształt uprawianych przez nią dyscyplin i samej Akademii.

Kobiety w drodze na naukowy Olimp... Akademicki awans polskich historyczek (od schyłku XIX wieku po rok 1989)

Jolanta Kolbuszewska

Tematykę prezentowanej monografii można ulokować pomiędzy historią kobiet a historią nauki. Autorka wypełnia istniejącą od długiego czasu lukę badawczą w zakresie rozpoznania i charakterystyki osiągnięć kobiet oraz ich wkładu w rozwój rodzimej historiografii. Ukazuje dorobek naukowy historyczek z uwzględnieniem przeobrażeń dokonujących się zarówno w obszarze zbiorowej mentalności, jak i polityki, kultury, nauki. Przygląda się rozwojowi kobiecych karier na tle kilku epok – od okresu poprzedzającego wybuch Wielkiej Wojny (pierwsze doktoraty kobiet), przez dwudziestolecie międzywojenne (pierwsze habilitacje kobiet), po PRL (badaczki dziejów zaczęły wieńczyć swe osiągnięcia profesurą zwyczajną). Zdaniem autorki zawężenie skali obserwacji do jednej dyscypliny pozwala sformułować szersze wnioski odnoszące się do polskiej humanistyki w ogóle. Daje to możliwość uchwycenia zjawisk i prawidłowości, które stały się i nadal są udziałem kobiet w nauce. Publikacja zainteresuje historyków historiografii, specjalistów z zakresu historii kobiet i dziejów najnowszych, a także naukoznawców i antropologów.