Plan Marshalla. Uwarunkowania i skutki gospodarczo-polityczne

Kamil Kowalski

W monografii przedstawiono kontekst polityczno-gospodarczego, w ramach którego doszło do wygłoszenia słynnego przemówienia na Harvardzie. Zarysowano również proces konkretyzacji propozycji George’a Marshalla, która podczas wystąpienia z 5 czerwca 1947 r. była koncepcją niedookreśloną i ogólną, by rok później przyjąć sformalizowany kształt kompleksowego planu politycznego i gospodarczego, skierowanego do państw Europy Zachodniej. Scharakteryzowano i prześledzono proces realizacji celów Planu Marshalla (European Recovery Program – Europejski Program Odbudowy, ERP), zwracając uwagę na ich ewolucję, zachodzącą zwłaszcza pod wpływem wojny w Korei. Była to pomoc o ogromnym znaczeniu, lecz zaspokajała tylko najpilniejsze potrzeby żywnościowe oraz związane z prowadzeniem działań militarnych. ERP okazał się inicjatywą, która odegrała rolę w stabilizacji sytuacji gospodarczej w Europie Zachodniej. Stosunkowo odległa perspektywa od czasu Planu Marshalla pozwoliła na zdystansowaną ocenę tej oryginalnej koncepcji. Priorytetem autora była zrównoważona analiza wpływu czynników ekonomicznych i politycznych, na etapie powstania, realizacji i oceny konsekwencji Planu. W ostatniej części pracy podsumowano rezultaty Planu, wskazując na sukcesy i poniesione niepowodzenia zarówno na gruncie gospodarczym, jak i politycznym. Istnieje ewidentna dysproporcja ilościowa w polskich i zagranicznych badaniach na temat ERP, dlatego książka jest istotnym uzupełnieniem prac naukowych poświęconych temu tematowi w Polsce.  

Rola Kościołów w życiu gospodarczym ziem polskich

Kamil Kowalski, Rafał Matera, Andrzej Pieczewski

Religia, poprzez działania i przekonania ludzi, wpływa na gospodarkę na wielu płaszczyznach. Kształtuje moralność, kreuje stosunek do bogactwa, propaguje określony styl życia, konsumpcji, oszczędności, a także model rodziny czy innowacji naukowo-technicznych lub społecznych. Ponadto wyznania religijne zorganizowane w Kościoły były i są podmiotami życia gospodarczego, posiadającymi majątek i kapitał ludzki. Stawiają one czoła wyzwaniu finansowania działalności, wchodząc w interakcje z ekonomicznym otoczeniem. W niniejszej publikacji zwrócono uwagę na trzy specyficzne płaszczyzny oddziaływania religii na ekonomię, tj.: gospodarkę i zasady jej funkcjonowania w świetle doktryn religijnych, wyznania w praktyce gospodarowania oraz duchowieństwo i Kościoły jako bezpośrednich uczestników życia gospodarczego kraju. Intencją autorów było zachęcenie środowiska historyków gospodarczych do dalszych badań i studiów w omawianych obszarach, aby z wielu powstałych prac z czasem mogła wyłonić się synteza przedmiotowego zagadnienia.

Rola Żydów w rozwoju gospodarczym ziemi łódzkiej. Wybrane zagadnienia

Kamila Lutek, Kamil Kowalski, Andrzej Pieczewski, Rafał Matera, ...

Rewolucja przemysłowa i towarzyszące jej zmiany ekonomiczno-społeczne dotarły na tereny Królestwa Polskiego w pierwszych dekadach XIX w. Szybko urbanizujące się obszary ziemi łódzkiej zasilane były ludnością polską, niemiecką, rosyjską i w znacznym stopniu, żydowską. Zmieniał się skład demograficzny poszczególnych miast regionu. Rósł w nim udział narodu żydowskiego. Najbardziej dotyczyło to powstającego, a następnie niezwykle dynamicznie rozwijającego się Łódzkiego Okręgu Przemysłowego (ŁOP) – zespołu miast przemysłowych wyspecjalizowanych w branży włókienniczej. Społeczność żydowska dynamizowała rozwój ekonomiczny ziemi łódzkiej. Wybitni niemieccy teoretycy Werner Sombart i Max Weber zwracali uwagę na szczególne zdolności Żydów do działalności w gospodarce rynkowej i ich znaczący wkład w ukształtowanie systemu kapitalistycznego. Niniejsze opracowanie ma na celu egzemplifikację tej tezy na przykładzie udziału ludności wyznania mojżeszowego w rozwoju gospodarczym regionu łódzkiego, a szczególnie w tworzeniu ŁOP.