Analizy weryfikacyjne - przeszłe i obecne doświadczenia badawcze. Tom XIII

Katarzyna Grzeszkiewicz-Radulska, Aneta Krzewińska

Autorki, uczennice twórców i przedstawicieli łódzkiej szkoły metodologicznej w socjologii, podejmują refleksję nad analizami weryfikacyjnymi, które przez wiele lat stanowiły w tej szkole przedmiot dociekań teoretycznych oraz empirycznych. Szczególnie ważnym punktem odniesienia dla tych rozważań jest unikatowa w metodologii badań sondażowych koncepcja analiz weryfikacji wewnętrznej autorstwa Jana Lutyńskiego. Próbie zmierzenia się z dorobkiem szkoły, jego omówieniu i ocenie, towarzyszą głosy jej przedstawicieli odnoszących się z dzisiejszej perspektywy do ówczesnych koncepcji, przedsięwzięć badawczych i dokonań. Wzbogacenie retrospektywy o ten element było możliwe dzięki przeprowadzeniu wywiadów z większością badaczy tworzących szkołę. W efekcie w zagadnienia natury metodologicznej wplecione są wątki interesujące z punktu widzenia socjologii jako nauki. Kontynuując zainteresowania badawcze swoich nauczycieli, autorki eksplorują też możliwości szeroko rozumianej weryfikacji wewnętrznej i badają technikę winiet zakotwiczających.  

Rzeczywistość i zapis. Problemy badania tekstów w naukach społecznych i humanistycznych

Wojciech Doliński, Jerzy Żurko, Katarzyna Grzeszkiewicz-Radulska, Sylwia Męcfal

W książce omówiono aspekty interpretacji źródeł pisanych w naukach społecznych i humanistycznych z trzech perspektyw badawczych. W części pierwszej pokazano relacje między doświadczeniem, zapisem i tekstem, dotykając tym samym kwestii konstruowania podmiotu („figura autora”). Część druga zawiera rozważania na temat stopnia komplementarności i rozłączności propozycji badawczych różnych dyscyplin. Ostatnia część odnosi się do konsekwencji, jakie dla odczytania tekstu wynikają z przyjętej metody analizy zapisu (np. analizy dyskursu). Dzięki przykładom „żywego, codziennego języka” zainteresuje ona nie tylko antropologów, historyków, językoznawców, kulturoznawców, literaturoznawców, medioznawców, pedagogów, socjologów, prawników, humanistycznie zorientowanych przedstawicieli nauk medycznych, ale również osoby bez specjalistycznego przygotowania, które przeczytają o: doświadczaniu szpitala psychiatrycznego, intymnych zapiskach W. Gombrowicza, legendzie S. Przybyszewskiego, gatunkowej niejednoznaczności utworów pisanych w językach urdu oraz hindi. Czytelnik zapozna się także z problemami zapisu w e-świecie (np. warsztat blogerów, poradnie językowe, komputerowo wspomagana analiza argumentacji) czy dowie się o badaniach porównawczych prasy („Gazety Wyborczej” i „The Guardian”) oraz jej roli choćby w ruchu emancypacji kobiet w Polsce. 

Wprowadzenie do analizy wariancji z czynnikami losowymi

Katarzyna Grzeszkiewicz-Radulska

Głównymi adresatami książki są badacze korzystający z metody eksperymentu, w szczególności w naukach społecznych. Czytelnicy dowiedzą się, dlaczego rozwiązanie wielu typowych dla tych nauk problemów badawczych powinno nastąpić poprzez włączenie czynników losowych do planu eksperymentalnego oraz dlaczego zaniechanie tej czynności może prowadzić do ustaleń o niskiej trafności, a nawet do ustaleń fałszywie pozytywnych. Autorka szeroko prezentuje stronę analityczną zagadnienia - pokazuje, w jaki sposób przeprowadzić analizę wariancji (ANOVA), gdy w modelu występują zarówno czynniki stałe, jak i losowe. Pokazuje tym samym, jak uogólniać wnioski na kilka populacji jednocześnie - nie tylko na populację jednostek, osób czy respondentów, lecz także na inne zbiorowości, którymi równolegle mogą być populacja reklam, słów, ankieterów itd. * Publikacja, ze względu na prezentację trudnych treści w sposób przystępny i zrozumiały, [...] otwiera możliwości do świadomego, poprawnego stosowania analizy wariancji przy różnych schematach (w tym z czynnikami losowymi). Z recenzji dr hab. Jolanty Perek-Białas, prof. UJ Książka jest ciekawą pozycją [...] z zakresu metodologii badań społecznych i stanowi ona uzupełnienie wcześniejszych opracowań dotyczących podobnych kwestii. [...] zawiera wiele przykładów wykorzystania analizy wariancji z czynnikami losowymi do rozwiązywania ważkich problemów w socjologii (i nie tylko). Z recenzji dr. hab. Piotra Jabkowskiego, prof. UAM