Arabska Wiosna i świat arabski u progu XXI wieku

Marek M. Dziekan, Krzysztof Zdulski, Radosław Bania

Od protestów społecznych i konfliktów zbrojnych w latach 2010–2012, które w dziejach zapisały się pod nazwą Arabskiej Wiosny, dzieli nas niespełna dekada. Dystans kilku lat, jakie upłynęły od rozpoczęcia tych zdarzeń, pozwala na przedstawienie ich przyczyn oraz określenie konsekwencji. Jak przebiegały wydarzenia Arabskiej Wiosny w Tunezji, Egipcie, Libii i innych państwach regionu? Jaką rolę w tych procesach odegrały Unia Europejska, Rosja i Stany Zjednoczone? Co doprowadziło do kryzysu imigracyjnego i wzrostu zagrożenia terrorystycznego w Europie? Stałym elementem sytuacji politycznej na Bliskim Wschodzie jest nieprzewidywalność. Konflikty lokalne, panarabizm, wojna USA z terroryzmem, idea powstania tzw. Państwa Islamskiego, ale też rola literatury i kobiet w tytułowych wydarzeniach – to tylko niektóre zagadnienia tej wielowątkowej publikacji. Arabska Wiosna nie przyczyniła się do stabilizacji i demokratyzacji Bliskiego Wschodu, ale echa tych wydarzeń absorbują uwagę światowej opinii publicznej do dziś.

Problemy bezpieczeństwa Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki (MENA)

Radosław Bania, Robert Czulda, Krzysztof Zdulski

Nasilająca się wojna w Syrii, pojawienie się tzw. Państwa Islamskiego, prowadzona przez nie walka nie tylko w Iraku i Syrii, ale również na innych obszarach, wojna domowa w Jemenie, dekompozycja władzy w Libii zmuszają do zadbania zarówno o bezpieczeństwo na obszarze Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki (Middle East and North Africa – MENA), jak i zmniejszenie oddziaływania pojawiających się zagrożeń nie tylko w skali regionalnej, ale też globalnej. Współczesne państwa arabskie, efekt spuścizny kolonialnej, w znacznej większości są tworami autorytarnymi. Brak jest tu pluralizmu politycznego, wolności słowa i otwartości systemu politycznego. Ustroje tych państw spełniają, co prawda, formalne kryteria demokracji, jest to jednak demokracja fasadowa. Region MENA jest uznawany za jeden z najbardziej niestabilnych, a zarazem niezwykle istotnych dla bezpieczeństwa międzynarodowego obszarów współczesnego świata. Na jego sytuację wpływają spory, konflikty, a także różnorodne procesy społeczne, polityczne i gospodarcze. Złożoność tych czynników, ich zasięg oraz zakres powodują, że przenikają się tam problemy bezpieczeństwa wewnętrznego i międzynarodowego. Autorzy przybliżają Czytelnikom wiele aspektów dotyczących wyzwań i zagrożeń bezpieczeństwa na Bliskim Wschodzie oraz w Północnej Afryce. Ponadto wyjaśniają ich wpływ na poziom bezpieczeństwa innych regionów, zwłaszcza Europy oraz ukazują ich znaczenie dla polityki mocarstw, przede wszystkim Stanów Zjednoczonych.