Odporność i konkurencyjność gospodarki w czasach nadzwyczajnych zagrożeń

Magdalena Majchrzak

W obliczu nieustannych i dynamicznych przemian w gospodarkach poszczególnych krajów nieuniknione staje się konfrontowanie się z różnorodnymi zagrożeniami. Hipoteza badawcza dyskursu naukowego została sformułowana w sposób następujący: W czasach nadzwyczajnych globalnych zagrożeń utrzymaniu odporności i konkurencyjności gospodarki sprzyjać będzie wykorzystanie rekomendacji wynikających z koncepcji resilience oraz ekonomii klinicznej autorstwa Jeffreya Sachsa. Hipotezie badawczej podporządkowano strukturę książki i treść poszczególnych jej części. Publikacja składa się z sześciu głównych części: wstępu, czterech rozdziałów oraz konkluzji i rekomendacji. Rozdział pierwszy ma charakter wprowadzający. Przedstawiono w nim genezę oraz założenia teorii cykli koniunkturalnych i fluktuacji. Zaprezentowano w nim nie tylko teorie klasyczne (monetarne i niemonetarne), ale także nowsze poglądy lepiej uwzględniające rzeczywistość gospodarczą XXI wieku. Ważną częścią rozdziału są rozważania na temat synchronizacji cykli koniunkturalnych Polski z wybranymi krajami. Bardzo aktualny jest fragment poświęcony recesji jako fazie cyklu koniunkturalnego. Rozdział drugi to prezentacja ujęć teoretycznych konkurencyjności gospodarki narodowej. Istotną część rozdziału stanowi autorskie zdefiniowanie pojęcia konkurencyjności odpornej. W rozdziale tym przedstawiono także kierunki rozwoju badań nad konkurencyjnością i jej determinantami. Przedstawiono zarówno podejścia popytowe, jak i podażowe, podejmując dyskurs naukowy z wieloma z nich. Efektem tych rozważań jest zaproponowanie nowego dziesięcioelementowego modelu konkurencyjności gospodarki w zmiennych warunkach koniunkturalnych, uwzględniającego występowanie nadzwyczajnych zagrożeń. Rozdział trzeci jest próbą oceny konkurencyjności polskiej gospodarki z różnych perspektyw, na podstawie najnowszych globalnych rankingów. Diagnoza sytuacji jest wstępem do dalszych rozważań na temat zagrożeń, jakie mogą potencjalnie wpłynąć na zmianę sytuacji konkurencyjnej polskiej gospodarki. Przeprowadzona według m.in. kryterium rodzaju, przewidywalności klasyfikacja nadzwyczajnych zagrożeń jest tłem do projektowanego modelu odporności gospodarki narodowej. Rozdział czwarty jest próbą weryfikacji hipotezy pracy, stąd też przedstawiono w nim m.in. model resilience gospodarki narodowej. Model ten uwzględnia założenia ekonomii klinicznej, zaprezentowane na początku rozdziału, oraz nadzwyczajne zagrożenia. Istotną częścią rozdziału, a także samego proponowanego modelu jest zdefiniowanie koncepcji resilience i jej elementów składowych, a także wskazanie możliwości jej zastosowania w ekonomii i naukach o zarządzaniu i jakości. Liczne ważne wnioski cząstkowe zaprezentowano w poszczególnych rozdziałach publikacji. Natomiast wnioski o charakterze ogólnym, wynikające z całości rozważań, zawarto w części Konkluzje i rekomendacje. Publikację uzupełnia bibliografia (zawierająca prawie 200 pozycji) oraz spisy rysunków i tabel. Książka stanowi innowację w zakresie zderzenia problematyki odporności i konkurencyjności gospodarki z koncepcjami ekonomii klinicznej i nadzwyczajnych zagrożeń. Zarówno na polskim, jak i na zagranicznym rynku wydawniczym nie ma publikacji łączącej w sobie podjęte zagadnienia.