Bauhaus - nauczanie/nowy człowiek

Małgorzata Leyko

Książka ma charakter konstelacyjny; zawiera teksty, które w bardzo różny sposób realizuję główną jej tematykę. Zawarte w monografii artykuły podejmują szczegółowe wątki dotyczące koncepcji nowego człowieka oraz edukacji w Bauhausie, jednocześnie uruchamiając na gruncie polskich badań dyskusję na ten właśnie temat. […] Projektowanie w Bauhausie rozpoczęło proces tworzenia człowieka w społeczeństwie technologicznie zaawansowanym, przy użyciu przedmiotów, obiektów architektonicznych, które wspomagają możliwości jego rozwoju, przetrwania i niejednokrotnie ekspansji. W nowym milenium filozof Henk Oosterling, odwołując się do słynnych pojęć Martina Heideggera, nazwał ten pełzający proces Dasein as Design (Bycie jako Projektowanie). […] Formułę tę rozwinął inny filozof Peter Sloterdijk i opisał jako formę konstruowania życia (bios) w społeczeństwie poprzez aplikowanie nowych rozwiązań technologicznych i strategii antropotechnicznych. Ideał nowego człowieka miał i ma do dziś swoje kontynuacje i istotne konsekwencje dla projektowania społeczeństw po II wojnie światowej. Wpisał się w wielu aspektach w szerszy model, który Michel Foucault nazywał wprost biopolityką. Sądzę, że publikacja tej monografii przyspieszy i otworzy nowe możliwości spojrzenia krytycznego na dziedzictwo Bauhausu. Z recenzji profesor Agnieszki Jelewskiej Książka Bauhaus –nauczanie/nowy człowiek zawiera wystąpienia prezentowane podczas seminarium naukowego, które odbyło się 16 listopada 2019 r. w Łodzi. Jego organizatorami było Muzeum Sztuki w Łodzi oraz Katedra Dramatu i Teatru Uniwersytetu Łódzkiego. Pod koniec roku 2019, kiedy niemal cały świat artystyczny i naukowy obchodził szumnie 100-lecie Bauhausu i kiedy odbyły się setki wystaw, seminariów i konferencji poświęconych tej wyjątkowej instytucji artystyczno­edukacyjnej, także w Łodzi chcieliśmy włączyć się w te obchody i – może na mniejszą skalę – dać sygnał o związkach naszej awangardy z praktyką i teorią sztuki wypracowaną w Bauhausie. […] Artyści związani z tą uczelnią nie tylko byli nauczycielami eksperymentującymi z nowymi metodami kształcenia, ale także wychowywali kolejne pokolenia twórców, którzy zakładali ośrodki edukacyjne zarówno w Europie, jak i na całym świecie. Dlatego nasze seminarium poświęciliśmy refleksji nad tą częścią spuścizny Bauhausu, rozumianego jako szkoła projektowania działająca w określonym czasie, ale też jako ośrodek, którego wpływ manifestował się także w edukacji. Ze Wstępu Założeniem Bauhausu było przygotowywanie osób utalentowanych artystycznie do roli projektantów w przemyśle i rzemiośle, a także rzeźbiarzy, i architektów. Podstawę stanowiło obszerne, uporządkowane szkolenie obejmujące wszystkie postaci i rękodzieła, omawiające zarówno technikę, jak i formę, ukierunkowane na pracę zespołową w projektach budowlanych. [Bauhaus rozpoczynał] szkolenie nie od „profesji”, lecz od „człowieka” posiadającego wrodzoną predylekcję do postrzegania życia jako całości. Walter Gropius,1935 Główną podstawą nauczania w szkołach sztuk pięknych powinien być kurs systematyczny poszczególnych umiejętności, jakie nagromadziły się w ciągu rozwoju sztuki. Należy studiować nie poszczególnych malarzy, lecz typy rozwiązań poszczególnych zagadnień fachowych. Przebieg kursu w szkołach sztuk pięknych powinien przechodzić od rzeczy prostych do coraz bardziej skomplikowanych, zużytkowując tego typu rozwiązania, które daje historia. Władysław Strzemiński,1928

Reinhardt, Schlemmer i inni. Studia i szkice o dramacie i teatrze niemieckojęzycznym

Małgorzata Leyko

Główna wartość książki leży nie tyle w oryginalności stawianych tez, ile w prezentacji nieznanych faktów i ich powiązań, w rysowaniu zapoznanego pejzażu kulturowego, którego obecność była niezwykłe ważna także dla polskiego teatru XX wieku. [...] Jest to bardzo cenna publikacja. Autorka opisuje zarówno twórczość pierwszorzędnych postaci dwudziestowiecznego teatru, wciąż słabo u nas znanych (Reinhardt Schlemmer), jak i proponuje nowe spojrzenie na zjawiska i osoby prezentowane u nas wielokrotnie (Brecht, Turrini). Ponadto ukazuje mało dotąd poznane wątki polsko-niemieckie - wczesne role Poli Negri, niemieckie interakcje Leona Schillera czy Ryszarda Ordyńskiego. Prof. dr hab. Tomasz Kubikowski Książka składa się z trzech logicznie skomponowanych części. Pierwsza dotyczy aktywności Maxa Reinhardta jako wybitnego artysty i skutecznego menedżera. W zakres tego kręgu tematycznego wchodzą wyjątkowo cenne artykuły dotyczące kontekstów polskich. [...] Drugi korpus tekstów składa się z dogłębnych analiz twórczości Oskara Schlemmera połączonych z doskonałymi opisami rekreacji Baletu triadycznego i Tańców Bauhausu. Trzecia część ma charakter "eklektyczny" (Piscator, Wolf, Brecht, Bausch, Jonke, Turrini, Nestroy). [...] Atrakcyjność publikacji wynika z nowego naświetlenia wielu aspektów historii teatru niemieckojęzycznego oraz wprowadzenia do polskiego dyskursu naukowego działalności artystycznej takich twórców, jak Reinhardt, Schlemmer czy Gert Jonke. Dr hab. Marek Podlasiak, prof. UMK

Słownik tańca współczesnego

Małgorzata Leyko, Joanna Szymajda, Tomasz Ciesielski

Słownik tańca współczesnego to znakomita inicjatywa naukowa i redakcyjna. Zrealizowany projekt jest właściwym odpowiednikiem europejskich wydawnictw z różnych dziedzin sztuki, mogącym śmiało z nimi dialogować. Spowodowana wieloletnim historycznym opóźnieniem luka ma szansę zapełnić się pracą kumulującą wiedzę zarówno o czasach przeszłych, jak i zjawiskach bieżących, często wypływających z tradycji. Zaproponowany układ tematyczny haseł pozwala na wnikliwe dotarcie do treści poznawczych, często dotyczących zagadnień dotąd w Polsce niedefiniowanych. Tym większa odpowiedzialność stanęła przed zespołem redakcyjnym, który musiał podjąć kluczowe decyzje nie tylko na etapie redagowania haseł, ale już podczas wstępnego wyboru i selekcji uwzględnianych informacji. Prof. dr hab. Ewa Wycichowska W minionych dwóch dekadach sztuka tańca współczesnego w Polsce zaczęła się dynamicznie rozwijać, czemu towarzyszy także rozwój badań nad tańcem. Świetnym efektem tego zjawiska jest Słownik tańca współczesnego zrealizowany w ramach zespołowego projektu naukowego. Jest to publikacja niezmiernie potrzebna praktykom - tancerzom i choreografom, adeptom sztuki tańca - oraz badaczom, ale zapewne spotka się też z zainteresowaniem studentów kierunków humanistycznych i artystycznych oraz szerokiego grona miłośników tańca. Zespół autorów gwarantuje wysoki poziom tej publikacji, gdyż tworzą go doświadczeni badacze teatru/tańca, redaktorzy, którzy dowiedli już swoich kompetencji wydawniczych oraz osoby posiadające przygotowanie praktyczne. Doskonałym rozwiązaniem wydaje mi się także opublikowanie wersji elektronicznej Słownika, co przedłuży jego żywot i poszerzy krąg odbiorców. Prof. dr hab. Dobrochna Ratajczakowa Celowość wydania Słownika tańca współczesnego jest poza wszelką dyskusją. Jest to przedsięwzięcie ze wszech miar pionierskie, nie ma bowiem w Polsce tego typu publikacji. W ogóle opracowań dotyczących tańca współczesnego, głównych jego nurtów, kierunków rozwoju, a przede wszystkim biogramów najważniejszych artystów, charakterystyki ośrodków sztuki tanecznej, szkół artystycznych sprofilowanych pod kątem tańca i instytucji wspierających jego rozwój nie tylko w Polsce, lecz także na świecie po prostu brak. Książka ta, ze względu na proponowane w niej ujęcie tańca od początku XX wieku, zarówno wypełnia poważną lukę w badaniach nad tańcem w Polsce, inspirując do ich rozwoju, jak i bez wątpienia przyczyni się do wzrostu świadomości na temat sztuki tanecznej w szerokich kręgach. Dr hab. Dorota Fox, prof. UŚ