Autor: Marcin Kafar
1
E-book

Auto/biograficzne aspekty praktyk poznawczych

Marcin Kafar

Książka poświęcona jest podmiotowym aspektom praktyk poznania, znajdującym swoje językowe uzewnętrznienie w formach auto/biograficznych. Przedstawione rozważania mieszczą się na przecięciu wymiarów teoretycznego i metodologicznego, głównym punktem odniesienia czyniąc pozostające zwykle na drugim planie doświadczenia indywidualne badaczy. Ponadto zawiera treści skoncentrowane na biografiach naukowych, będących w centrum zainteresowania kilkorga badaczy, analizujących je w różnych ramach teoretycznych i z różnych perspektyw, m.in. pedagogicznej, antropologicznej, socjologicznej, kulturoznawczej. Odpowiadając na wspólnie odczuwany „brak” i podążając w refleksji według zasady rozpleniającego się kłącza, czyli zgodnie z inspirującą formułą wspólnego dociekania, zaprojektowaną i zaproponowaną przez redaktora tomu, indywidualni badacze stawali się współbadaczami, razem osiągającymi wieloaspektową konceptualizację podjętego zagadnienia. Wyrażają to ich teksty, świetnie korespondujące ze sobą i znakomicie reprezentujące nową, wspólnie wypracowaną w książce jakość o walorach deskryptywnych, wyjaśniających oraz prospektywnych. Biografie naukowe analizowane przez autorów tworzą rodzaj hologramu, w którego każdym elemencie zawarta jest informacja o całości jego obrazu. Czas, jaki poświęci czytelnik na lekturę tej książki, z pewnością nie będzie czasem straconym. 

2
E-book

Umykanie. Pomyślenia z etnografii życia

Wojciech Józef Burszta, Marcin Kafar

Innowacyjność [Umykania. Pomyśleń z etnografii życia] sprowadza się do dwóch wymiarów. Po pierwsze mamy tu do czynienia z oryginalnym projektem etnografii życia. Po drugie książka w swej zasadniczej części stanowi autobiografię naukową. Poprzez podobne ujęcie jest to praca bez precedensu w polskich naukach humanistycznych, a zarazem wzorcowa. [...] W części głównej tekstu do głosu dochodzi splot pomiędzy rozmaitymi problemami współczesnej humanistyki a wątkami osobistymi. Obu tych wątków - naukowego i autobiograficznego - nie można w tej książce rozdzielić. Oba tworzą bowiem integralną całość pracy. [...] Chodzi więc o taki projekt etnograficzny, który buduje napięcie pomiędzy życiem indywidualnym a przestrzenią wspólną, dotyczącą rozmaitych wartości i norm. Można też powiedzieć, że publikacja jest znakomitym przykładem refleksji hermeneutycznej, polegającej na tym, że rozumienie świata, życia i kultury jest jednocześnie samorozumieniem, gdzie rozumienie tego, co ogólne, nie może abstrahować od tego, co indywidualne - i na odwrót. Prof. dr hab. Michał Januszkiewicz, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza W tym przypadku mamy do czynienia z dziełem szczególnym: to z jednej strony tekst wspomnieniowy, rekapitulacja życia prywatnego i naukowego, swego rodzaju testament Wojciecha J. Burszty, z drugiej - wieloraki komentarz Marcina Kafara, jego ucznia, przyjaciela, a finalnie - redaktora. Czytelnik otrzymuje dzieło hybrydowe, otwarte (w Eco-logicznym rozumieniu), mieszczące się także idealnie w definicji "gatunku zmąconego". To tekst z oczywistych względów otwarty (tym razem we wszystkich możliwych znaczeniach słowa) i strukturalnie niedokończony, przedwczesna śmierć naznacza ten tekst od początku do końca. Czy życie i śmierć Wojciecha Burszty były oryginalne? A czy opowieść o tym jest innowacyjna? Zamiast tego odpowiem inaczej: nie mam wątpliwości, że ta książka jest ważna i potrzebna. Potrzebna nie tylko najbliższej rodzinie i przyjaciołom Wojtka, lecz także całej rzeszy uczniów i czytelników [...] prof. dr. hab. Wojciecha J. Burszty. A także - jestem tego pewien - szerszej publiczności czytającej, tej zwłaszcza, która wciąż dostrzega wartość w humanistyce naznaczonej prywatną, niepodrabialną sygnaturą. Czyli tym wszystkim, którzy wierzą, że humanistyki nie uprawiają odczłowieczone jednostki (pozbawione uczuć, fascynacji, entuzjazmu, idiosynkrazji i - czemu nie - szaleństw), ale żywi ludzie, których coś realnie obchodzi, fascynuje, którzy dziwią się światu, zanim podejmą się trudnej i niewdzięcznej czasem pracy analitycznej i interpretacyjnej. Prof. dr hab. Dariusz Czaja, Uniwersytet Jagielloński

3
E-book

W świecie wygnańców, wdów i sierot. O pewnym wariancie antropologii zaangażowanej

Marcin Kafar

 Zaangażowanie antropologa łączy trzy postawy autobiograficzne ‒ świadectwa, wyznania, wyzwania. Osią pracy jest napięcie między konwencjonalną teorią antropologiczną a przeżyciem, zwłaszcza przeżyciem granicznym choroby, śmierci i cierpienia. Autor odrzuca utrwalony sposób pisania o tych kwestiach, sprowadzający się najczęściej do rejestracji i interpretacji „rytuałów” im towarzyszących, społecznych wyobrażeń czy obrazów medialnych. Ze szlachetną premedytacją stawia przed czytelnikiem „nagą” prawdę przeżycia, jej banalność, marginesowość, jej wstyd i efekt poniżenia. Autor wadzi się z naszą mentalnością, z naszym najgłębszym „ja”, dokonując swoją pracą znaczącej transgresji etycznej. Tym, co wyróżnia autora spośród innych, jest wariant antropologii zaangażowanej przedstawiany ostentacyjnie, ma charakter programowego manifestu, zanurzenia zaangażowania w żywiole autobiograficznym. Trzy postawy jego autobiograficznego „ja” wybrzmiewają wspólnie. Antropologiczny lógos odnajduje w postawie świadectwa argumentacyjną siłę opisu zdarzeń i stawia na „wymowę faktów”. Antropologiczny ethos lokuje się w postawie wyznania, by odpowiednio ukształtowany w swej słownej formie badawczy raport mógł stać się ‒ ujawniającą doświadczenia i przeżycia ‒ przekonującą antyfikcją. Antropologiczny pathos przybiera postawę wyzwania, a czyni to, etycznie umocowany, dla poruszenia innych antropologów jako badaczy‒ludzi.