EU-Tobacco Industry Agreements and Beyond

Marina Foltea

Nakładem Wydawnictwa Instytutu Nauk Prawnych PAN ukazała się pierwsza elektroniczna monografia z serii: „Frontier Research” – publikacja dr Mariny Foltea pt. „EU-Tobacco Industry agreements and beyond”, będąca efektem realizacji projektu w programie PMI Impact. Szacuje się że dochody fiskalne państw członkowskich UE ze z legalnej sprzedaży tytoniu wynoszą ponad 90 mld EUR rocznie. Jednocześnie nielegalny handel wyrobami tytoniowymi zagraża zdrowiu publicznemu i prowadzi do znacznych strat podatkowych dla rządów w wysokości ponad 10 mld EUR rocznie. Przemyt wyrobów tytoniowych podważa politykę zdrowia publicznego, stanowi główne źródło dochodów przestępczości zorganizowanej. Podejmowane od około 2001 r. próby pociągnięcia do odpowiedzialności międzynarodowych producentów tytoniu za wyroby tytoniowe pochodzące z ich łańcuchów dostaw doprowadziły do zawarcia umów o współpracy z Unią Europejską (UE) i jej państwami członkowskimi. Porozumienia te przyczyniły się do znacznego ograniczenia nielegalnego handlu produktami tytoniowymi w Europie. Dynamika rynku spowodowała jednak zastąpienie produktów tych producentów podobnymi – nielegalnymi wyrobami. W swojej monografii dr Marina Foltea poddała analizie rolę, jaką odegrały porozumienia branżowe w zwalczaniu nielegalnego handlu w UE, jak wygląda rzeczywistość po zawarciu umowy oraz jaka jest i jaka może być w przyszłości rola pozostałych lub podobnych umów na poziomie UE lub państw członkowskich. Wskazując na korzyści dla stron czterech umów branżowych (z Philip Morris International Inc. (PMI) z 9 lipca 2004 r.; z Japan Tobacco International (JTI) z 14 grudnia 2007 r.; z British American Tobacco Holdings (BAT) z 15 lipca 2010 r.; oraz z Imperial Tobacco Limited (ITL) z 27 września 2010 r.), autorka wskazała na ich krytykę oraz ocenę techniczną Komisji Europejskiej. Ramowa konwencja WHO o ograniczeniu użycia tytoniu (FCTC) – zwłaszcza art. 5.3 – i jej późniejszy protokół w sprawie nielegalnego handlu (ITP) miały znaczący wpływ na rozwój współpracy UE i państw członkowskich z legalnym przemysłem tytoniowym. Pojawienie się szeregu nowych instrumentów zwalczania nielegalnego handlu, wymusił przegląd zawartych umów z producentami branży tytoniowej. Dalsze działania zostały określone w unijnej dyrektywie w sprawie wyrobów tytoniowych z 2014 r. Zmiany te rodzą istotne pytania dotyczące dalszych działań: Jaka jest historia i jakie wnioski wyciąga się z umów branżowych? Czy ich korzyści są w pełni uwzględnione w TPD 2014? Czy nadal istnieje możliwość współpracy z legalnym przemysłem tytoniowym i jakie wyzwania należy pokonać w tym obszarze? Analizując obecne trendy dotyczące nielegalnego handlu wyrobami tytoniowymi w Unii Europejskiej, dr Foltea sformułowała zalecenia dotyczące optymalnych relacji między UE a podmiotami z branży przemysłu tytoniowego. Publikacja wydana w modelu Open Access na licencji CC-BY 4.0 jest dostępna w e-Bibliotece Prawniczej. Badania naukowe, których efektem jest prezentowana monografia, zostały sfinansowane przez PMI IMPACT – grantu przyznany przez Philip Morris International (PMI). W trakcie swoich badań autorka zachował pełną niezależność od PMI, a poglądy i opinie wyrażone w publikacji są poglądami zespołu badawczego realizującego grant i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy PMI. Odpowiedzialność za informacje i poglądy wyrażone w publikacji spoczywa wyłącznie na autorze. Ani PMI, ani żaden z jego podmiotów stowarzyszonych, jak też osoba działająca w ich imieniu nie może ponosić odpowiedzialności za jakiekolwiek wykorzystanie informacji zawartych w niniejszym dokumencie.