Moda: model(ka) i czytelnicy. O ikonicznych reprezentacjach w kulturze

Mariusz Gołąb, Natalia Schiller

Tytuł monografii Moda: model(ka) i czytelnicy. O ikonicznych reprezentacjach w kulturze wskazuje na ścisłą relację pomiędzy modą jako fenomenem kulturowym a modelem jako kulturowym wzorcem poznawczym. Dzięki temu Czytelnik otrzymuje bogate, „gęste” opracowanie ukazujące swoisty splot wątków tworzonych w obrębie omawianego zagadnienia, a także może spojrzeć na modę jako „całościowe zjawisko społeczne” w rozumieniu M. Maussa, przekraczając tym samym wąską definicję kultury, w ramach której moda zazwyczaj jest określana. Monografia stanowi oryginalne ujęcie problemu, proponuje też ciekawą i zróżnicowaną perspektywę poznawczą. Z pewnością dużym atutem książki jest zestawienie tekstów autorów zagranicznych i polskich, co pozwala przy okazji na przekrojowy ogląd współczesnej humanistyki. Moda nie jest tu sprowadzona jedynie do roli manekina, to raczej – pozostając w kręgu tej metaforyki – swoisty wybieg, pozwalający zaprezentować kulturowe modele w aktualnym kontekście i uchwycić ich dynamikę. Z recenzji dr. hab. Marka Pacukiewicza (UŚ)  

Obraz, obiekt, narracja. Doświadczenie wizualne Zofii Rydet

Mariusz Gołąb, Stefan Czyżewski

Za podstawę rozważań nad kulturowym znaczeniem twórczości Zofii Rydet autorzy przyjęli „analizę etymologiczną” pojęcia fotografii. Dostrzegają oni w tym rodzaju przekazu istotny czynnik modyfikujący zachowane w tradycji pojęcia tekstu i opowieści oraz związany z nimi przykład szerzej rozumianego myślenia przy pomocy obrazów. Zastosowane ujęcie metodologiczne prowadzi do przedstawienia Zapisu socjologicznego jako aktualizacji znaczeń doświadczenia i rytuału zawartych w tradycji pojęcia fotografii, a odzwierciedlonych w fotograficznym cyklu Zofii Rydet. Autorzy stawiają pytanie o przyczyny rosnącej dziś popularności odkrywanych w nim obrazów świata, podejmując jednocześnie próbę rekonstrukcji fotograficznej poetyki Zofii Rydet. W rozważaniach tych gatunkowe pojęcie cyklu jest rozpatrywane m.in. jako zagadnienie z pogranicza narratologii oraz artystycznych praktyk performance’u. Twórczość polskiej fotografki pełni w książce także funkcję poznawczej inspiracji do szerszych rozważań teoretycznych nad miejscem obrazów fotograficznych we współczesnej kulturze. Aspekt teoretyczny publikacji prowadzi ku propozycji pojęcia „zwrotu fotograficznego”, którego przykładem są prace Zofii Rydet. Teoretyczny kontekst kulturowy nakreślony wraz z podjętą w książce próbą omówienia immanentnej poetyki fotograficznej Zofii Rydet znajdują wspólny punkt w powrocie do korzeni fotografii, prezentując proces kształtowania się ostatecznego pomysłu cyklu fotograficznego jako splotu wartości estetycznej z towarzyszącą jej obserwacją antropologiczną.

Ukryte ogrody, nieobecne przestrzenie. Literackie i kulturowe metafory współczesności

Mariusz Gołąb

Książka Mariusza Gołąba pt. Ukryte ogrody, nieobecne przestrzenie. Literackie i kulturowe metafory współczesności łączy aspekt antropologiczny podjętych rozważań literaturoznawczych z szeroką perspektywą porównawczą, w której Autor umieszcza literaturę jako zjawisko kulturowe. Pokazuje, jak literatura wchodzi w dialog z modelowymi obrazami kultury, przekształcając lub spowinowacając odległe zjawiska i światopoglądy. Stanowi ważny i dynamiczny, myślowo i narracyjnie głos na temat ciągłości kultury, nawet wbrew zdeklarowanym przeciwnikom całości. (…) Przedstawia w niej Autor przykłady wykorzystania utrwalonego kulturowo wyobrażenia ogrodu jako elementu nowych światopoglądowo i estetycznie całości, kiedy stają się one składowymi systemu konceptualizującego inną rzeczywistość i inną wyobraźnię - z recenzji prof. Bożeny Tokarz   Mariusz Gołąb – pracuje w Instytucie Kultury Współczesnej Uniwersytetu Łódzkiego. Autor książki Język i rzeczywistość w twórczości Mirona Białoszewskiego (2001), artykułów, w których łączy problemy komparatystyki z dziedzinami poetyki kognitywnej, teorii oraz antropologii literatury, współredaktor polskiego i angielskiego wydania zbioru Przestrzeń ogrodu – przestrzeń kultury (2008; Space of a Garden – Space of Culture).

Zofia Rydet po latach. 1978-2018

Stefan Czyżewski, Mariusz Gołąb

Monografia Zofia Rydet po latach. 1978–2018 to niewątpliwie publikacja naukowa najwyższej próby. Na jej wyjątkową wartość naukową nie tyle ma wpływ poprawność warsztatowa, jasność i logika wywodu, a nawet temat, który dotychczas nie doczekał się wyczerpującego omówienia w literaturze przedmiotu, co przede wszystkim prezentacja nowych, a ściśle rzecz ujmując, z tej okazji specjalnie pozyskanych źródeł, które niewątpliwie spełnią rolę materiału badawczego dla refleksji współczesnej humanistyki. Należy podkreślić, że owe źródła nie dotyczą wyłącznie samej Zofii Rydet, ale w niemałym stopniu odkrywają problematykę artystyczną i cechy kilku dekad twórczej działalności artystów fotomedialnego nurtu sztuki, co z natury rzeczy stanowi źródło wiedzy nie tylko o bohaterce opracowania, ale również kreśli panoramę polskiej fotografii i jej społecznych uwikłań w latach 1978–2018. Z recenzji prof. dr. hab. Andrzeja Batora