Instynkt świadomości. Jak z mózgu wyłania się umysł?

Michael S. Gazzaniga

Ożywcza i poszerzająca horyzonty opowieść o naukowych i filozoficznych aspektach świadomości. Michael S. Gazzaniga objaśnia niektóre z najtrudniejszych pytań, jakie potrafi sformułować ludzki umysł. STEVEN PINKER W jaki sposób neurony stają się umysłem? W jaki sposób obiekty fizyczne atomy, cząsteczki, związki chemiczne i komórki tworzą żywe, różnorodne światy w naszych głowach? Problem świadomości nurtuje nas od tysięcy lat. W ostatnim stuleciu wielkie przełomy naukowe zmieniły naszą wiedzę o mózgu, a jednak zagadki, z jakimi borykali się starożytni Grecy, pozostają nierozwiązane. W Instynkcie świadomości pionier neuronauki, Michael S. Gazzaniga, splata w całość najnowsze badania naukowe i historię ludzkich rozważań o umyśle, aby ukazać czytelnikom pełny obraz tego, czego dowiedzieliśmy się o świadomości. Idea mózgu jako maszyny, zaproponowana przed setkami lat, dała początek założeniom dotyczącym związku między umysłem a mózgiem, którym naukowcy i filozofowie pozostają wierni po dziś dzień. Według Gazzanigi ten model odwraca rzeczywistość: mózgi tworzą maszyny, ale nie można ich do nich zredukować. Z najnowszych badań wynika, że mózg jest konfederacją niezależnych modułów działających wspólnie. Zrozumienie, w jaki sposób z takiej organizacji może się wyłaniać świadomość, nada kierunek przyszłym badaniom mózgu i pracom nad sztuczną inteligencją i pomoże wypełnić lukę między mózgiem a umysłem. Zajmująca i przystępna, pełna spostrzeżeń poczynionych przez długie lata prowadzenia nowatorskich badań w tej dziedzinie, książka Instynkt świadomości wytycza kierunek, w jakim podąży neuronauka przyszłości. MICHAEL S. GAZZANIGA jest dyrektorem Centrum Badania Umysłu SAGE na Uniwersytecie Kalifornijskim w Santa Barbara, prezesem Instytutu Neuronaki Poznawczej, pomysłodawcą i dyrektorem projektu Prawo a neuronauka, realizowanego przez Fundację MacArthura, a także członkiem Amerykańskiej Akademii Nauki i Sztuki, Krajowego Instytutu Medycyny oraz Narodowej Akademii Nauk. Jest autorem wielu książek popularnonaukowych, między innymi Kto tu rządzi? Instynkt świadomości to zajmująca i pouczająca lektura poświęcona zagadnieniom, o których inni często piszą w sposób nudny lub niezrozumiały. Michael S. Gazzaniga był jednym z pierwszych naukowców naszych czasów, którzy ośmielili się poruszyć temat świadomości. Zajmuje się nim od pięćdziesięciu lat i nieustannie dzieli się z nami nowymi, interesującymi pomysłami. Twoja świadomość będzie zachwycona. JOSEPH E. LEDOUX, Profesor Uniwersytetu Nowojorskiego, dyrektor Emotional Brain Institute Podążając śladem pionierskich idei Herberta A. Simona, autora artykułu The Architecture of Complexity (Architektura złożoności), oraz Marvina Minskyego, autora książki The Society of Mind (Społeczeństwo umysłu), Michael S. Gazzaniga ukazuje nam demokrację świadomości. Opisuje, w jaki sposób poszczególne neurony i sieci neuronalne konkurują ze sobą, aby sygnalizować własne rozumienie poznawczych mikroświatów, w których funkcjonują. Wyjaśnia, że każdy moduł [ludzkiego mózgu] jest głosem, który w połączeniu z innymi glosami tworzy zagadkowy chór nazywany świadomością. DAVID KRAKAUER, Prezes Santa Fe Institute, specjalista w dziedzinie systemów złożonych Wszyscy powinniśmy być wdzięczni Michaelowi S. Gazzanidze za to, że nie ustaje w wysiłkach, aby skłonić nas do myślenia o trudnych problemach. Dla wszystkich, którym zależy na psychologii, ta podróż będzie miała wielką wartość. MICHAEL POSNER, Profesor psychologii, Uniwersytet Stanu Oregon

Istota człowieczeństwa. Co sprawia, że jesteśmy wyjątkowi?

Michael S. Gazzaniga

O to książka, w której znajdziesz najlepsze naukowe wyjaśnienie istoty człowieczeństwa. - STEVEN PINKER Jeden z najwybitniejszych przedstawicieli neuronauki próbuje wyjaśnić istotę człowieczeństwa, analizując biologiczną, psychologiczną i w dużej mierze społeczną naturę naszego gatunku w społecznym kontekście naszego życia. Co takiego wydarzyło się w toku ewolucji, co uczyniło człowieka istotą tak wyjątkową? Michael Gazzaniga w przystępny sposób analizuje szeroki zakres badań naukowych, aby wskazać decydującą zmianę, dzięki której staliśmy się myślącymi, czującymi istotami ludzkimi, różnymi od naszych przodków. Neuronauka od pięćdziesięciu lat próbuje zgłębić naturę naszego ja, koncentrując się na systemach mózgowych leżących u podstaw języka, pamięci, emocji i percepcji. Dotąd jednak nie brała pod uwagę oczywistego faktu, że my, ludzie przez większość czasu myślimy o procesach społecznych, porównując się z innymi i próbując oszacować ich intencje. W książce Istota człowieczeństwa Gazzaniga rozważa kilka powiązanych ze sobą zagadnień, między innymi źródła wyjątkowości ludzkiego mózgu, doniosłą rolę języka i sztuki w definiowaniu ludzkiej kondycji, naturę świadomości, a nawet sztuczną inteligencję. Z recenzji: Już po przeczytaniu pierwszych akapitów tej książki zdałam sobie sprawę z tego, że nie wypuszczę jej z rąk i nie odłożę do późniejszego przeczytania, (). I rzeczywiście: książkę przeczytałam od deski do deski jednym haustem. Autor, jak wytrawny mówca nawiązuje bezpośredni kontakt z czytelnikiem zadając pytania, pomrukując, wydając okrzyki, komentując, wyrażając uczucia, dowcipkując zupełnie jakby spotkanie z czytelnikiem nie miało wirtualnego charakteru, lecz odbywało się w prawdziwym świecie, tu i teraz. Ten niezwykły sposób narracji sprawia, że podążamy niemal z wypiekami na twarzy za autorem dając się ponieść szlakom jego myślenia i bezwiednie próbując odpowiadać na zadawane przez niego pytania. I choć nie zawsze jego wywody prowadzą do gotowych odpowiedzi, to na ogół wiemy, co Autor myśli i jak to się ma do opinii innych, pozostawiając czytelnikowi otwarte pole dla własnej oceny opisywanych faktów. Z recenzji prof. Anny Grabowskiej (IBD PAN) Autor w kolejnych rozdziałach opisuje mechanizmy mózgowe oraz ewolucyjna genezę ludzkiego zmysłu moralnego, empatii, estetyki, naiwnych teorii umysłu, wreszcie podmiotowości i świadomości. Wszędzie przekonywująco pokazuje biologiczne korzenie specyficznie ludzkich zdolności i jakości nie popadając przy tym w ton ich odbrązawiania, umniejszania. () Po przeczytaniu całości nikomu nie przyjdzie do głowy myśl, że człowiek jest tylko wytworem biologicznej ewolucji. () Gazzaniga koncentruje się na czymś daleko ważniejszym pokazuje, że człowiek jest tej ewolucji wytworem najbardziej zdumiewającym i niezwykłym. Z recenzji prof. Piotra Wolskiego (UJ)

Kto tu rządzi - ja czy mój mózg?. Neuronauka a istnienie wolnej woli

Michael S. Gazzaniga

Czy chciałbyś spotkać się z przyjacielem i po kilkugodzinnej pogawędce wstać z fotela z poczuciem, że dużo głębiej rozumiesz neuronaukę, naturę ludzką i zagadnienie wolnej woli? Jeśli tak, przeczytaj tę książkę. - JONATHAN HAIDT, autor bestsellerowgo "Prawego umysłu". Ojciec neuronauki poznawczej i autor Istoty człowieczeństwa przedstawia skłaniające do refleksji argumenty przeciwko powszechnemu przekonaniu, że nasze życie jest w pełni zdeterminowane przez procesy fizyczne, a co za tym idzie nie jesteśmy odpowiedzialni za swoje czyny. W ostatnich latach upowszechnił się pogląd dominujący w nauce o ludzkim mózgu: ponieważ światem fizycznym rządzą prawa fizyczne, a nasz mózg stanowi część tego świata, prawa fizyczne determinują również nasze zachowanie, a nawet naszą świadomą jaźń. Wolna wola nie ma znaczenia powtarza się niczym mantrę; żyjemy w zdeterminowanym świecie. To nieprawda twierdzi znany neuropsycholog Michael S. Gazzaniga w swojej wnikliwej, skłaniającej do refleksji książce, opartej na jego wystąpieniach w ramach Wykładów Gifforda jednej z najważniejszych serii wykładów poświęconych religii, nauce i filozofii. W książce Kto tu rządzi? autor przedstawia pogląd, że umysł, który jest wytworem procesów fizycznych w mózgu, ogranicza mózg, podobnie jak samochody są ograniczane przez wytwarzany przez siebie ruch uliczny. Pisząc we właściwy sobie sposób dowcipnie i bezpretensjonalnie jak to ujął Steven Pinker Gazzaniga pokazuje, że determinizm niezmiernie osłabia nasze poglądy na temat ludzkiej odpowiedzialności. Pozwala zabójcy twierdzić: To nie ja go zabiłem to mój mózg. Gazzaniga dowodzi przekonująco, że niezależnie od ostatnich odkryć naukowych dotyczących fizycznych mechanizmów umysłu, istnieje niezaprzeczalna ludzka rzeczywistość: Jesteśmy odpowiedzialnymi podmiotami, które winny ponosić odpowiedzialność za swoje czyny, ponieważ źródło odpowiedzialności tkwi w sposobie, w jaki ludzie zachowują się w interakcjach z innymi, a nie w ich mózgach. Ta niezwykła książka porusza problemy z dziedziny neuronauki, psychologii, etyki i prawa i choć czyni to w sposób lekki i przystępny, oferuje głębokie wnioski. Kto tu rządzi? jest ważnym głosem jednego z najwybitniejszych myślicieli naszych czasów. MICHAEL S. GAZZANIGA jest dyrektorem Centrum Badania Umysłu SAGE na Uniwersytecie Kalifornijskim w Santa Barbara, prezesem Instytutu Neuronaki Poznawczej, pomysłodawcą i dyrektorem projektu Prawo a neuronauka, realizowanego przez Fundację MacArthura, a także członkiem Amerykańskiej Akademii Nauki i Sztuki, Krajowego Instytutu Medycyny oraz Narodowej Akademii Nauk. Jest autorem wielu książek popularnonaukowych, między innymi bestsellerowej "Istoty człowieczeństwa". RECENZJE Ważne pytania są specjalnością Michaela Gazzanigi. New York Times Ta fascynująca, inspirująca, a chwilami nawet zabawna książka skłania nas do spojrzenia w nowy sposób na najbardziej tajemniczą część nas samych tę, która sprawia, iż myślimy, że jesteśmy sobą. Alan Alda, aktor, gospodarz programu Scientific American Frontiers Czy chciałbyś spotkać się z przyjacielem i po kilkugodzinnej pogawędce wstać z fotela z poczuciem, że dużo głębiej rozumiesz neuronaukę, naturę ludzką i zagadnienie wolnej woli? Jeśli tak, przeczytaj tę książkę. Ponieważ opiera się ona na serii wykładów otwartych, jest niezwykle przystępna, a ponieważ jej autorem jest jeden z najbardziej wszechstronnych myślicieli w psychologii jest prawdziwą ucztą intelektualną. Jonathan Haidt, autor książek Szczęście i The Righteous Mind Michael Gazzaniga, jeden z twórców neuronauki poznawczej, jest również mistrzem w syntetycznym przedstawianiu jej idei. W tej znakomitej książce autor mierzy się z fundamentalnymi pytaniami neuronauki: Czy jesteśmy tylko zbiorem neuronów? Czy poczucie Ja jest tylko produktem ubocznym bezwzględnego determinizmu? Zaproponowana przez Gazzanigę odpowiedź jest niezwykle ważna i inspirująca. Robert Sapolsky, autor książki A Primates Memoir Gazzaniga jest jednym z najznakomitszych neuropsychologów eksperymentalnych na świecie. Tom Wolfe