Antynatalizm. O niemoralności płodzenia dzieci

Mikołaj Starzyński

Antynatalizm. O niemoralności płodzenia dzieci to publikacja wyjątkowa na polskim rynku. Jej autor, pisząc przystępnym językiem o rzeczach trudnych i kontrowersyjnych, stawia ważne pytanie: czy my, ludzie, mamy moralne prawo do tego, by się rozmnażać i skazywać nasze dzieci na życie, które często jest bolesne i trudne? Zebrane w pracy argumenty skłaniać nas mogą do udzielenia przeczącej odpowiedzi. I choć z częścią z nich być może trudno będzie nam się zgodzić, książka na długo pozostanie w naszej pamięci. Autor zaczyna od szkicu historycznego, pokazując, że wątpliwości dotyczące sprowadzania świadomych istot na świat towarzyszyły ludzkości od tysiącleci. Osobny rozdział poświęca pesymizmowi, rozpatrując jego psychologiczne i filozoficzne uwarunkowania oraz konsekwencje. Nawiązując do ważnego dla antynatalistów eseju pt. Ostatni Mesjasz norweskiego myśliciela Petera W. Zapffego, opisuje rozmaite psychiczne i kulturowe mechanizmy, za pomocą których bronimy się przed rzeczywistością. Są to np. błędy poznawcze działające niczym "różowe okulary", przez które patrzymy na świat, lekceważąc jego grozę i milczącą obojętność. Druga połowa książki to przegląd rozmaitych argumentacji antynatalistycznych: od feministycznych, przez etyczne, po ekologiczne. Autor odwołuje się tu do najważniejszych postaci współczesnej myśli antynatalistycznej, przede wszystkim Davida Benatara i Julia Cabrery. Starzyński w przystępny sposób streszcza ich najważniejsze tezy przemawiające za stanowiskiem, że płodzenie dzieci jest niemoralne. Ponadto w aneksie zawarliśmy jeden z wybitnych klasycznych tekstów antynatalistycznych, esej Petera W. Zapffego pt. Ostatni Mesjasz w znakomitym przekładzie Andrzeja Konrada Trzeciaka, a także zbiór 56 obszernych cytatów, które na potrzeby tej książki wybrał znawca tematu - Piotr J. Miroń. W trzecim wydaniu przewidzieliśmy dodatkowe trzy aneksy: Bestię Ulricha Horstmanna, Zbawienie w feminizmie Theophile'a de Girauda oraz Kwestionariusz antynatalistyczny Karima Akermy. "Lepiej by było dla człowieka, gdyby się nigdy nie urodził - mawiali starożytni Grecy. Pasjonująca książka Mikołaja Starzyńskiego dostarcza wykwintnej argumentacji na rzecz tej tezy. Dla nas wprawdzie - czytelników i czytelniczek - jest już za późno, bo klamka zapadła, istniejemy. Pocieszające jest to, że wyłącznie istniejąc, możemy uznać wyższość nieistnienia. Po lekturze Antynatalizmu nikt nie będzie miał co do tego żadnych wątpliwości. Ważna i świetnie napisana książka" - Tomasz Stawiszyński "Książka Mikołaja Starzyńskiego to dogłębny, rzeczowy - i z racji tej rzeczowości, tego umiarkowania tonu - przejmujący obraz radykalnego i bolesnego buntu przeciw płodzeniu albo, jeśli kto woli, powoływaniu ku życiu. Życiu, które zawsze - niezależnie od jego jakości - musi być, nie tylko według zwolenników antynatalizmu, drastycznym dramatem jednostki: przede wszystkim dlatego, że niechybnym horyzontem istnienia, jego przeraźliwą i paradoksalną koroną jest śmierć. Mimo to, jak dowodzi autor, antynatalizm nie jest wcale spazmatycznym nihilizmem, szytym jedynie trwogą. Książki takiej, gromadzącej starannie, warstwa po warstwie - od greckiej starożytności po dzień obecny - argumenty, wyznania i (jednak) lamentacje zwolenników tak gorzkiego, tak skrajnego widzenia losu - dotąd w Polsce nie było" - prof. dr hab. Zbigniew Mikołejko "To książka niezwykła: opowiada o ludziach, którzy uważają, że nie należy płodzić dzieci. Chcą w ten sposób chronić je przed cierpieniem, nieuniknionym, gdyby jednak przyszły na świat. Bardzo kontrowersyjne stanowisko, łatwe do zlekceważenia i uznania za kaprys filozoficzno-egzystencjalny. Tymczasem Mikołaj Starzyński prowadzi nas przez argumenty antynatalistów z taką precyzją i wrażliwością, że zaczynamy się nad nimi poważnie zastanawiać. Nie musimy przyznawać im racji, ale na pewno zrozumiemy, dlaczego nie chcą dawać życia nowym bytom. Autor też antynatalistów nie ocenia, choć nie ukrywa, że jest ich postawą bardzo zaciekawiony, może nawet zafascynowany. Robi rzecz niezwykłą: z wielką empatią daje im głos" - Renata Kim O autorze Mikołaj Starzyński: kulturoznawca, fotograf, autor książek, recenzji i wywiadów, współtwórca zina "Lamalo". Jego zdjęcia publikowano w książkach i prasie (m.in. "Newsweeku", "Polityce", "Tygodniku Powszechnym", "Wysokich Obcasach", "Vogue Polska", "Forbesie"). W 2015 roku wydawnictwo Nomos opublikowało jego pierwszą książkę pt. Nowy Ateizm. Analiza krytyczna.