Dusza Kalabrii

Kazimiera Alberti, wstęp, przypisy, indeksy osob. oraz indeksy nazw geogr. Mariusz Jochemczyk, ...

Prezentowana tu książka Kazimiery Alberti stanowi znakomity przykład literatury gatunkowej: to z werwą napisany reportaż podróżny. Dusza Kalabrii stanowi pierwsze ogniwo czteroelementowego cyklu, któremu na imię "Italia nieznana". I jako takie należy bez wątpienia do światowego dziedzictwa, które możemy oznaczyć etykietą: literatura "Grand Tour". Pielgrzymki pisarzy do źródeł kultury śródziemnomorskiej stanowiły od wieków element formujący świadomość jednostki oraz decydowały o wyskalowaniu poznawczych horyzontów osoby wybitnej. Jak zauważają włoscy krytycy (tuż po publikacji kolejnych tomów włoskiego cyklu), pisarstwo Alberti sytuuje się po stronie dojrzałej refleksji filozoficznej związanej z określeniem miejsca człowieka postwojennego w kulturze i przestrzeni "zdruzgotanej". Alberti pozostaje tu w absolutnej europejskiej awangardzie - łącząc medytację nad krajobrazem, obserwacje ludzi i obiektów dziedzictwa z refleksją historiozoficzną i poetycką wrażliwością diagnozy. Zbliża się w tym do pomnikowych dokonań np. P.P. Pasoliniego (por. La lunga strada di sabbia) czy G. Piovene. Pierwsza odsłona dzieła prowadzi nas w stronę dziedzictwa Wielkiej Grecji.

Idylla/testament. Wiersze przebrane. Testament/idylla. Wiersze przybrane

Miłosz Piotrowiak

W ramach prezentowanej publikacji Czytelnik znajdzie szkice o poezji Zuzanny Ginczanki, Jana Lechonia, Czesława Miłosza, Piotra Sommera, Jerzego Ficowskiego, Jarosława Iwaszkiewicza oraz Zbigniewa Herberta. Granica między idyllicznością a testamentem z pewnością nie rozdziela anachronizmu od nowoczesności. Obie formuły poetyckie z podobną mocą przekraczają swe gatunkowe ograniczenia. I idylle, i testamenty mają charakter mediacyjny - stale o coś walczą, negocjują warunki, testują ograniczenia i rozmiary działań. Ruch wyrosły z poetyckiego bezwstydu, nieskromnej pasji - bądź zatajania prawdy (idylla) - bądź jej ujawniania (testament), wynika ze sprzeciwu wobec praw i możliwości poprawiania tego świata. Dlatego też testament nie musi być rozważaniem starca będącego myślami w innej epoce, a idylla - gaworzeniem pastuszka próżnującego ku uciesze obserwatora. W poszczególnych odsłonach Autor projektu poddaje światopoglądy idylliczne i testamentalne próbom genologicznym i filozoficznym jako stany charakterologiczne, predylekcje wyobraźni, składniki stylu.

Myśleć Kafką. Teksty i konteksty

Mariusz Jochemczyk, Józef Olejniczak, Miłosz Piotrowiak

Seria: Oikos. Komparatystyka Literacka i Kulturowa (5), ISSN 2720-1104 Kafki i jego dzieła nie da się interpretować w jednoznaczny sposób, nie da się jego tekstów przyporządkować do któregokolwiek z nurtów literatury (czy szerzej - sztuki) nowoczesnej. Taka jednoznaczna interpretacja oraz ścisłe przyporządkowanie byłyby unieruchomieniem potencji i dynamiki ciągle w tym dziele tkwiących. Stałby się Kafka wtedy jeszcze jednym zasuszonym motylem na szpilce w szklanej gablocie kolekcjonera motylich trupów. Zafascynowanego, to prawda, światem natury i biegającego po łąkach z siatką... Tego chcieliśmy w szkicach zebranych w niniejszej książce uniknąć. Czy się udało? Esej jest przybliżaniem się, "krążeniem wokół", jest świadectwem podejmowania prób przybliżania się, także prób oswajania. Ruch myśli odbywa się tu zasadniczo w ramach dwóch odrębnych obiegów intelektualnych. Tom stanowi bowiem całość dwudzielną - łączącą szczegółowy ogląd wybranych utworów Franza Kafki (ujęcie interpretacyjne) z szerokim przeglądem tematów kontekstowych (doświadczenie somatyczne, pacyfizm i stosunek do wojny, transformacje, przepływy-wpływy, metamorfozy, aporie, paradoksy współczesnej wiedzy itd.).