Gra w rasy. Jak kapitalizm dzieli, by rządzić

Przemysław Wielgosz

Przywykliśmy do interpretacji rasizmu jako zestawu stereotypów i uprzedzeń. Przemysław Wielgosz proponuje znacznie głębszą analizę tego zjawiska, poszukując jego korzeni w długiej historii narodzin i ekspansji kapitalizmu. W fascynującej książce łączy dwie, rzadko rozpatrywane razem perspektywy: lokalną, odnosząca się do pańszczyzny i późniejszego "urasowienia" klasy ludowej w naszej części Europy, oraz globalną, związaną z rozwojem niewolnictwa i "wynalazkiem rasy" w basenie północnego Atlantyku. Poruszając się swobodnie między historią i współczesnością, odwołując się do badań z zakresu filozofii, socjologii i nauk ekonomicznych oraz - co przydaje książce nerwu - do znanych obrazów filmowych, autor pokazuje, jak kapitalizm "dzieli i rządzi", wytwarzając hierarchie i tożsamościowe przeciwieństwa, oraz jak antagonizuje grupy, które potencjalnie mogłyby mu się wspólnie przeciwstawić. W skali światowej rolę tę odgrywa, zdaniem autora, europocentryzm - w jego rozmaitych odsłonach i przebraniach: kradzieży historii, oświeceniowej filozofii, orientalizmu, kolonializmu i kulturalizmu.

Opium globalizacji

Przemysław Wielgosz

Mimo politycznych burz, związanych z problemem terroryzmu oraz wojnami w Afganistanie i Iraku, globalizacja nie przestaje być problemem numer jeden naszych czasów. Autor niniejszej książki krytykuje wiele mitów na temat globalizacji, które funkcjonują w głównym nurcie opinii społecznej w Polsce. Twierdzi np., że nie ma ona wiele wspólnego z postępem technologicznym ani też nie pojawiła się w końcu XX wieku. Jest natomiast zjawiskiem, które cechuje światowy system kapitalistyczny od chwili jego narodzin. Społeczne koszty każdej z powracających w historii kapitalizmu fal globalizacji to m.in. pogłębiający się podział na coraz bogatsze centrum i coraz biedniejsze peryferie systemu. Zarazem jednak globalizacja zawsze przynosi nadzieję. Jako czas rozpadu dotychczasowego porządku stwarza możliwości dla ruchów emancypacyjnych.

Witajcie w cięższych czasach

Przemysław Wielgosz

Polski kapitalizm, globalny kryzys i wizje lepszego świata Od islamofobii do sporu o czas pracy, od kryzysu uchodźczego po dekomunizację, od robotyzacji do wojny w Afganistanie, od kryzysu finansowego do własności intelektualnej, od obsesji bezpieczeństwa do polityki historycznej i katastrofy klimatycznej – to spektrum tematów, które składają się na krytyczną analizę wydarzeń drugiej dekady XXI wieku w Polsce i na świecie. Witajcie w cięższych czasach Przemysława Wielgosza jest nie tylko kolejnym głosem w debacie o współczesności, ale także próbą wyjścia poza jej ograniczenia. Autor wskazuje, że dyskurs głównego nurtu niebezpiecznie wychylił się w jedną stronę, wmawiając nam, że nadszedł czas silnej władzy i nacjonalizmu, że polityka wynosząca zysk korporacji ponad potrzeby ludzi i środowiska jest jedyną racjonalną, że w kraju takim jak Polska nie ma miejsca na prawa reprodukcyjne dla kobiet, a jedyną alternatywą dla rządów PiS może być powrót do skompromitowanego neoliberalizmu.      Kolejne części książki poświęcone zostały bilansowi polskiej transformacji, polityce historycznej, kryzysowi gospodarczemu i Unii Europejskiej, rządom prawicy w Polsce, wojnom kulturowym i hegemonicznym wizjom świata czy projektom innej, postępowej przyszłości.   W przystępnej, a czasem nawet zabawnej formie autor stara się uchwycić procesy i wydarzenia w całym ich skomplikowaniu. Nie ukrywa przy tym swojego stanowiska, nie stara się udawać bezstronności, co nie przeszkadza mu w zachowywaniu obiektywizmu. W ten sposób wpisuje się w bogatą tradycję krytycznej publicystyki zaangażowanej. Niewątpliwie blisko mu do anglosaskiej tradycji pisarstwa politycznego, do stylu, języka i tematów podejmowanych przez Noama Chomsky’ego, Naomi Klein, Tariqa Ali, Barbarę Ehrenreich, Ignacio Ramoneta czy Paula Masona. W Polsce ten typ pisarstwa, eksponującego wyrazistą postawę polityczną, a zarazem niezależnego od lojalności partyjnych, przystępnego, a jednocześnie nie stroniącego od głębszych refleksji, jest niemal nieobecny w debacie publicznej. Autor przekonuje, że dzisiejsze czasy, z rządami konserwatywnych nacjonalistów w Warszawie, Budapeszcie, Moskwie i Waszyngtonie, ze wzrostem skrajnej prawicy i kontrrewolucji kulturalnej nie są po prostu ciężkie, ale jeszcze cięższe niż minione dekady. Takie postawienie sprawy ma nie tylko psuć humor nostalgikom idealizującym okres przed rokiem 2015, kiedy Kaczyński i Trump doszli do władzy, lecz także skłaniać czytelników do poszukiwania źródeł głębokości i trwałości konserwatywnego zwrotu w epoce go poprzedzającej i tym samym do wyciągnięcia praktycznych wniosków z refleksji nad tym okresem. Autor nie zatrzymuje się przy tym na krytyce. Polemizując z liberałami, socjaldemokratami, konserwatystami i nacjonalistami, stara się zarysować mapę drogową podsuwającą zarówno sposoby, jak i kierunki pożądanej zmiany społecznej.    Przemysław Wielgosz – dziennikarz, wydawca, publicysta i kurator. Studiował historię sztuki, socjologię i filozofię na Uniwersytecie Warszawskim. Od 2006 redaktor naczelny polskiej edycji miesięcznika „Le Monde Diplomatique”. Publikował m.in. w „Przekroju”, „Przeglądzie”, „Tygodniku Powszechnym”, „Rzeczpospolitej”, „Krytyce Politycznej”, „Guardianie”, „Freitagu”. Autor książki Opium globalizacji (2004), redaktor i współautor książek Koniec Europy jaką znamy (2013), Realny kapitalizm. Wokół teorii kapitału monopolistycznego (2018). Kurator cykli seminaryjnych Ekonomie przyszłości w Biennale Warszawa, oraz Ludowa historia Polski w Strefie Wolnosłowej/Teatrze Powszechnym. SERIA: PERSPEKTYWY PERSPEKTYWY to seria Wydawnictwa RM, w której pragniemy zgromadzić publikacje o zacięciu krytycznym. W serii ukazywać się będą książki skupione wokół tematyki społeczno-politycznej w Polsce i na świecie po 1989 roku. Chcemy podejmować tematy aktualne i ważne dla współczesnej debaty publicznej i konfrontować ze sobą różne stanowiska.