Badania odbiorcze i eksploatacyjne urządzeń i instalacji elektrycznych do 1 kV w budynkach

Radosław Lenartowicz

W części wstępnej publikacji przedstawiono ogólne zasady wykonywania badań instalacji elektrycznych, zasady doboru przyrządów oraz uwarunkowania techniczne dotyczące instalacji elektrycznych w budynkach. W kolejnym rozdziale opisano wymagania formalne dotyczące stosowanych przyrządów pomiarowych, zalecane postępowanie z posiadaną aparaturą pomiarową, terminy badań kontrolnych przyrządów pomiarowych oraz zakres odpowiedzialności osób za użytkowaną aparaturę pomiarową. W następnych rozdziałach podano wymagania techniczne odnoszące się do badań odbiorczych i eksploatacyjnych oraz procedury postępowania przy wykonywaniu takich pomiarów. W rozdziale 5 opisano szczegółowo poszczególne metody pomiarowe stosowane podczas badań instalacji urządzeń elektrycznych w budynkach, rozdział 6 zawiera warunki odbioru urządzeń i instalacji elektrycznych w budynkach, natomiast rozdział 7 – wykaz bibliografii. W końcowej części publikacji zamieszczono 9 załączników, które są bardzo pomocnymi materiałami technicznymi dla osób wykonujących badania urządzeń i instalacji elektrycznych w budynkach.

Instalacje elektryczne na terenie budowy

Radosław Lenartowicz

Poradnik zawiera podstawowe wymagania i zalecenia odnoszące się do bezpiecznego wykonywania robót elektromontażowych oraz eksploatacji urządzeń i instalacji elektrycznych na terenie budowy. Wymagania i zalecenia dotyczą urządzeń i instalacji elektrycznych używanych przy wznoszeniu obiektów budowlanych, w tym konstrukcji metalowych, przy ich przebudowie, rozbudowie i remoncie, przy pracach ziemnych i przy robotach rozbiórkowych. Opracowanie wykonano na podstawie wymagań przepisów, stanu instalacji elektrycznych na terenach budowy oraz przeprowadzonych badań skuteczności ochrony przeciwporażeniowej i pożarowej na wybranych reprezentatywnych budowach w Krakowie i w Warszawie. Opisano metody zapobiegania porażeniu prądem, które mogą zaistnieć na terenie budowy podczas wykonywania prac elektromontażowych. Poradnik obejmuje swym zakresem: układy zasilania i rozdziału energii elektrycznej na terenie budowy, urządzenia zasilające i odbiorcze stosowane w pracach elektromontażowych, środki ochrony od porażeń na terenie budowy, wymagania dotyczące oświetlenia terenu budowy, zasady ochrony odgromowej wznoszonych obiektów oraz maszyn budowlanych, zasady bezpiecznej eksploatacji instalacji i urządzeń na terenie budowy, a także wykaz aktualnych przepisów i norm oraz spis literatury.

Instalacje elektryczne, piorunochronne i telekomunikacyjne w budynkach mieszkalnych

Radosław Lenartowicz

Opracowanie zawiera szczegółowe warunki techniczne wykonywania i odbioru instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych, uwzględniające specyficzny charakter budownictwa mieszkaniowego oraz spełniające powszechne oczekiwania ze strony projektantów, wykonawców i użytkowników. Warunki techniczne podane w opracowaniu dotyczą wykonania i odbioru instalacji elektrycznych wnętrzowych o napięciu nominalnym do 1 kV oraz instalacji piorunochronnych i telekomunikacyjnych w budownictwie mieszkaniowym. Zgodnie z nową ustawą o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. z 2019 r., poz. 1524), w Polsce rozpoczęto instalowanie w budynkach mieszkalnych instalacji fotowoltaicznych. W związku z tym celowe stało się rozszerzenie opracowania o wymagania wykonania i odbioru elektrycznych instalacji fotowoltaicznych w budynkach mieszkalnych (rozdz. 8 i 9.8). Praca obejmuje wymagania techniczne dotyczące: dokumentacji technicznej niezbędnej do wykonania i odbioru instalacji elektrycznych, piorunochronnych i telekomunikacyjnych, podstawowych wyrobów stosowanych przy wykonywaniu instalacji elektrycznych, piorunochronnych i telekomunikacyjnych, wykonania i odbioru instalacji elektrycznych, piorunochronnych i telekomunikacyjnych, technologii układania takich instalacji oraz magazynowania i transportu materiałów elektroinstalacyjnych. W opracowaniu nie podano wymagań dotyczących natężenia oświetlenia w budynkach, gdyż odnoszą się one do projektowania. W oparciu o postanowienia zawarte w aktach prawnych sformułowane zostały szczegółowe warunki techniczne wykonania instalacji elektrycznych, piorunochronnych i telekomunikacyjnych w budynkach mieszkalnych i mieszkaniach.

Instalacje elektryczne, piorunochronne i telekomunikacyjne w budynkach użyteczności publicznej

Radosław Lenartowicz

O­pra­co­wa­nie za­wie­ra wa­run­ki te­chni­czne wy­ko­ny­wa­nia i od­bioru in­sta­la­cji e­lek­try­cznych, piorunochronnych i telekomunikacyjnych w bu­dyn­kach u­ży­te­czno­ści pub­li­cznej. Wymagania stawiane in­sta­la­cjom e­lek­try­cznym i piorunochronnym w budynkach użyteczności publicznej są bardzo różnorodne. Związane jest to z charakterem występujących w budynkach instalacji elektrycznych, a przede wszystkim z: rodzajem u­ży­te­czno­ści speł­nianej przez bu­dy­nek, zastosowaną w budynku klasą pe­w­no­ści za­si­la­nia w e­ner­gię e­lek­try­czną, zakresem mo­cy i rodzajem za­in­sta­lo­wa­nych od­bior­ni­ków oraz warunkami środowiskowymi, w jakich są zainstalowane. Do budynków użyteczności publicznej zaliczamy: biura, hotele, domy akademickie, szkoły, przedszkola, żłobki, szpitale, różnego rodzaju i wielkości obiekty handlowe. Przedstawione w ni­niej­szym o­pra­co­wa­niu wymagania do­ty­czą w szczególności wy­ko­na­nia i od­bio­ru in­sta­la­cji e­lek­try­cznych wnę­trzo­wych o na­pię­ciu do 1 kV. Z u­wa­gi na to, że część in­sta­la­cji e­lek­trycznych za­si­la­ją­cych bu­dyn­ki u­ży­teczno­ści pub­li­cznej (np. duże zakłady usługowe, galerie handlowe) wy­ma­ga za­sto­sowania na­pięć wy­ż­szych niż 1 kV, nie­zbę­d­ne by­ło o­kreś­le­nie wymagań także dla tych in­sta­la­cji zasilających oraz za­sto­so­wa­nych u­rzą­dzeń e­lek­try­cznych. Pra­ca swoim za­kre­sem o­be­jmu­je wy­ma­ga­nia do­ty­czą­ce: do­ku­men­ta­cji nie­zbę­d­nej do wy­ko­na­nia i od­bio­ru in­sta­la­cji e­lektry­cznych, pio­ru­no­chron­nych i telekomunikacyjnych, pod­sta­wo­wych wy­ro­bów sto­so­wa­nych przy wy­ko­ny­wa­niu tych in­sta­la­cji, wy­ko­na­nia in­sta­la­cji e­lek­try­cznych, pio­ru­no­chron­nych i telekomunikacyjnych, te­chno­lo­gii montażu ww. in­sta­la­cji oraz ich od­bio­rów czę­ś­cio­wych i od­bio­ru koń­co­we­go, a także za­kre­su ba­dań i spraw­dzeń od­bior­czych stosowanych przy od­bio­rach prac wykonanych w części o­raz koń­co­wych.

Instalacje elektryczne, piorunochronne i telekomunikacyjne w obiektach przemysłowych

Radosław Lenartowicz, Michał Świerżewski

W niniejszym opracowaniu podano warunki techniczne wykonania i odbioru instalacji elektrycznych zewnętrznych i wewnętrznych (w tym piorunochronnych) w typowych obiektach przemysłowych oraz w budowlach, pomieszczeniach i budynkach o charakterze przemysłowym. W rozdziale 9 niniejszego zeszytu opracowano dodatkowe wymagania dotyczące instalacji telekomunikacyjnych, będące uzupełnieniem rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie - w rozdziale 8a „Instalacja telekomunikacyjna” działu IV „Wyposażenie techniczne budynków”. W rozporządzeniu tym określono szereg ogólnych uwarunkowań dotyczących poszczególnych typów budynków, ale brakuje wymagań szczegółowych odnośnie do instalacji telekomunikacyjnych w budynkach przemysłowych, niezbędnych do ich prawidłowego funkcjonowania. W przedstawianym zeszycie WTWiORB szczegółowo są opracowane wymagania dotyczące elektrycznych sieci i urządzeń zasilających, rozdzielczych oraz instalacji na napięcie średnie do 20 kV oraz niskie do 1 kV. Instalacje i urządzenia elektryczne w obiektach przemysłowych powinny zapewniać: ciągłą dostawę energii elektrycznej o odpowiednich parametrach technicznych, stosownie do potrzeb użytkowych, bezpieczeństwo użytkowania, a przede wszystkim ochronę przed porażeniem prądem elektrycznym, przepięciami łączeniowymi i atmosferycznymi, powstaniem pożaru, wybuchem i innymi szkodami, ochronę środowiska przed skażeniem i emitowaniem niedopuszczalnego poziomu drgań, hałasu oraz oddziaływaniem pola elektromagnetycznego, a także spełnienie wymagań przepisów dotyczących projektowania i budowy instalacji i urządzeń elektrycznych oraz norm i wiedzy technicznej. Niniejszy zeszyt ma charakter wytycznych i zawiera szczegółowe warunki techniczne wykonywania i odbioru instalacji elektrycznych (piorunochronnych) i telekomunikacyjnych w obiektach przemysłowych, uwzględniające specyficzny charakter budownictwa przemysłowego, i obejmuje swoim zakresem wymagania dotyczące: dokumentacji technicznej, niezbędnej do wykonania i odbioru instalacji elektrycznych i urządzeń piorunochronnych, podstawowych wyrobów stosowanych przy wykonywaniu instalacji elektrycznych i urządzeń piorunochronnych, wykonania instalacji elektrycznych, telekomunikacyjnych i urządzeń piorunochronnych, technologii montażu instalacji elektrycznych, telekomunikacyjnych, odbioru instalacji elektrycznych i urządzeń piorunochronnych oraz telekomunikacyjnych w obiektach i budynkach przemysłowych (w tym wymagania dotyczące odbiorów częściowych, wymagania dotyczące odbioru końcowego oraz zakres badań i sprawdzeń odbiorczych), a także wykazu istniejących przepisów technicznych i dokumentów związanych, dotyczących wykonania i odbioru instalacji (elektrycznych, piorunochronnych, telekomunikacyjnych) w obiektach budowlanych, szczególnie przemysłowych. Opracowanie nie zawiera warunków wykonania i odbioru robót realizowanych z zastosowaniem metodologii BIM (Building Information Modeling).

Instalacje zasilające urządzenia bezpieczeństwa pożarowego. Tom 1: Układy połączeń i urządzenia zasilające

Radosław Lenartowicz, Jadwiga Fangrat

Niniejsza monografia stanowi tom 1 publikacji pt. Instalacje elektryczne zasilające urządzenia bezpieczeństwa pożarowego. Praca zawiera podstawowe dane niezbędne do prawidłowego projektowania i montażu instalacji bezpieczeństwa w obiektach budowlanych. W tomie 1 przedstawiono opisowo i rysunkowo właściwe układy zasilania instalacji bezpieczeństwa, podtrzymujące pracę zasadniczych urządzeń funkcjonujących w budynku lub obiekcie budowlanym w czasie pożaru. Opisano źródła zasilania podstawowego i rezerwowego. Przedstawiono także wyniki wieloletnich badań statystycznych prowadzonych przez R. Lenartowicza, oraz danych z GUS, PIP, KGPSP w zakresie porażenia prądem ludzi oraz występujących pożarów w Polsce. Tom 1 publikacji zawiera również niezbędną bibliografię i terminologię dotyczącą rozpatrywanego tematu.

Instalacje zasilające urządzenia bezpieczeństwa pożarowego. Tom 2: Oprzewodowanie i urządzenia przeciwpożarowe

Radosław Lenartowicz, Jadwiga Fangrat

Niniejsza praca stanowi tom 2 monografii pt. Instalacje elektryczne zasilające urządzenia bezpieczeństwa pożarowego. Publikacja zawiera podstawowe dane niezbędne do prawidłowego projektowania i montażu instalacji bezpieczeństwa w obiektach budowlanych. W tomie 2 są omówione zasady montażu zespołów kablowych oraz doboru przewodów zasilających urządzenia funkcjonujące w czasie pożaru. Podano zasadę zasilania i funkcjonowania wyłącznika przeciwpożarowego, instalacji oświetlenia ewakuacyjnego, dźwiękowych systemów ostrzegawczych, urządzeń do odprowadzania dymu i ciepła, pomp pożarowych. W poprzednim tomie przedstawiono opisowo i rysunkowo właściwe układy zasilania instalacji bezpieczeństwa, podtrzymujące pracę zasadniczych urządzeń funkcjonujących w budynku lub obiekcie budowlanym w czasie pożaru. Opisano źródła zasilania podstawowego i rezerwowego. W publikacji przedstawiono również niezbędną bibliografię i terminologię dotyczącą instalacji bezpieczeństwa pożarowego.

Linie kablowe niskiego i średniego napięcia

Radosław Lenartowicz

Niniejsze Warunki Techniczne Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych (WTWiORB) dotyczą linii kablowych niskiego i średniego napięcia (nn i SN), wykonywanych kablami elektroenergetycznymi i osprzętem znajdującym się w rejestrze wyrobów dopuszczonych do obrotu oraz spełniających wymagania zawarte w specyfikacjach technicznych wyrobu. W szczególności przedmiotem pracy jest wykonanie i odbiór elektroenergetycznych linii kablowych wykonanych przy użyciu kabli elektroenergetycznych: – z żyłami aluminiowymi oraz izolacji i powłoce polwinitowej o napięciu 0,6/1 kV (kod CPV 28421130-9), – o izolacji z polietylenu usieciowanego o napięciu 0,6/1 kV (CPV 28421130-9), – jednożyłowych z żyłą aluminiową o izolacji z polwinitu na napięcie znamionowe 0,6 kV i 3,6/6 kV, 6/6 kV (CPV 28421220-6), – z żyłami aluminiowymi oraz izolacji z polietylenu usieciowanego o przekroju uzgodnionym z producentem w zakresie napięć od 3,6/6 kV do 18/30 kV (CPV 28421140-2), – o izolacji papierowej i powłoce ołowianej na napięcie powyżej 3,6/6 kV do 18,30 kV (CPV 28421140-2). Omawiane WTWiORB swoim zakresem obejmują: – postanowienia ogólne (budowę, właściwości kabli, właściwości materiałów, urządzeń i sprzętu, temperaturę układania, zginanie kabli, badania), – wymagania dotyczące: • technologii układania kabli oraz przepustów w ziemi i w budynkach, • układania kabli w kanałach, • prób napięciowych, • obliczania sił ciągnięcia i nacisku, • zasad łączenia, odgałęziania i zakańczania kabli (mufy, głowice). WTWiORB powinno się stosować przy układaniu wymienionych wyżej kabli, w trakcie budowy i przebudowy elektroenergetycznych linii kablowych o napięciu znamionowym od 1 kV do 30 kV. Zalecenia zawarte w warunkach technicznych należy stosować także przy budowie mostów kablowych o napięciu 1 kV oraz 30 kV. Zasady podane w niniejszym zeszycie WTWiORB nie powinny być stosowane przy układaniu kabli sygnalizacyjnych, światłowodowych i elektroenergetycznych na napięcie 0,6/1 kV, przeznaczonych do zasilania oświetlenia ulicznego, znaków drogowych oraz sygnalizacji ruchu.