"Chowanna" 2014. T. 1 (42): Jakość życia młodego pokolenia w perspektywie psychopedagogicznej i społecznej

red. Ewa Syrek, Ewa Wysocka

Red. naczelny Ewa Syrek, red. części monograficznej Ewa Wysocka Prezentowany Czytelnikowi tom jest w jego części monograficznej próbą przedstawienia sposobu doświadczania życia i oceny jego jakości w sposób wielowymiarowy (holistyczny), interdyscyplinarny (ujęcie psychopedagogiczne i społeczne), a także uwzględniający wyznaczniki opisujące (wymiary i poziom) oraz czynniki determinujące (kulturowe, psychologiczne, społeczne) kształt świata i życia dostępnego młodemu pokoleniu. Młode pokolenie, współcześnie epatowane ideologią sukcesu, wzmacnianą ideologią egalitaryzmu i uprawomocnianą ideą indywidualizmu, a przy tym traktowane jako kategoria kulturowo i społecznie najbardziej znacząca (terror młodości, nadzieja świata) ma prawo żywić przekonanie, że żyje w świecie wielkich możliwości, które nie są niczym ograniczane. Dowodzą tego stwierdzane przez socjologów cechy funkcjonowania tego pokolenia, a głównie: wzrost aspiracji edukacyjnych i statusowych, wzrost oczekiwań związanych z jakością życia (poziom życia), pragmatyzm i „pierwotny” optymizm, aktywne postawy zawodowe i życiowe. Część monograficzną niniejszego tomu „Chowanny” stanowią opracowania zróżnicowane, w różny sposób funkcjonalnie powiązane z jakością życia: opracowania teoretyczne, analizy empiryczne, doniesienia z badań i próby konstruowania warsztatu pomiaru jakości życia młodego pokolenia, przygotowane przez osoby z różnych ośrodków naukowych i o różnym doświadczeniu badawczym (głównie młode, ze względu na przedmiot zainteresowań, jakim jest młode pokolenie). Na część tekstów rozproszonych tomu składają się artykuły, których autorzy rozważają między innymi postawy wobec osób jąkających się, uwarunkowania rozwoju ludzkiej potencjalności, ekshibicjonizm społeczny w przestrzeni wirtualnej, jakość życia osób z niepełnosprawnością intelektualną.

"Chowanna" 2015. T. 1 (44): Proces rewitalizacji społecznej - perspektywa kulturowo-edukacyjna

Teresa Wilk

Red. naczelna Ewa Syrek, redaktor części monograficznej Teresa Wilk Część monograficzna tomu (Proces rewitalizacji społecznej – perspektywa kulturowo-edukacyjna), poświęcona jest zagadnieniom rewitalizacji społecznej, postrzeganej jako proces odbudowy pożądanych wartości, struktur funkcjonujących w przeszłości, decydujących w istotnej mierze o pomyślności życia jednostek i grup społecznych. Proces ów jest kategorią pragmatyczną utrwalającą więzi społeczne, wzajemne relacje oraz korygującą postawy. W poszczególnych tekstach Autorzy, w wybranym obszarze tematycznym, ukazali możliwości i przesłanki do kreowania warunków umożliwiających realizację indywidualnych i społecznych potrzeb. Wspomniany proces doskonale wpisuje się w budowanie/kształtowanie poczucia tożsamości lokalnej/regionalnej i narodowej oraz w kreowanie identyfikacji z lokalną społecznością i środowiskiem. Rewitalizacja społeczna to doskonałe narzędzie rozwiązywania problemów społecznych. Autorzy poszczególnych opracowań podejmują analizy tematyczne, wskazując realne szanse powodzenia podejmowanych procesów naprawczych poprzez działania edukacyjne, w tym edukację regionalną, międzykulturową i językową. Istotnym czynnikiem usprawniającym ową edukację, a tym samym proces rewitalizacji jest kultura i sztuka. Wybrane i zaprezentowane przez Autorów obszary tematyczne czytelnie potwierdzają zasadność i konieczność zaimplikowania rewitalizacji społecznej w przestrzeni codziennego życia. Na część tekstów rozproszonych tomu składają się artykuły rozważające tematykę zdrowia w kontekście ludzkiego potencjału, twórczej rewitalizacji grup faworyzowanych, postrzegania ojcostwa przez osoby uwięzione, społecznych konsekwencji upadku komunizmu, charakteru obecności edukacji w dyskursie prasowym, specyfiki przedstawiania elementów systemu edukacyjnego w środkach masowego przekazu, warsztatu mediacyjnego oraz poniżania wychowawców przez wychowanków.

"Chowanna" 2015. T. 2 (45): Kultura wizualna - konteksty edukacyjne

red. Ewa Syrek, Beata Mazepa-Domagała

Red. naczelna Ewa Syrek, redaktor części monograficznej Beata Mazepa-Domagała   Kierując się myślą, iż kultura wizualna nie opiera się na samych obrazach, lecz na nowoczesnej skłonności do obrazowania lub wizualizowania egzystencji, a poddanie naukowemu rozpoznaniu wszelkich obrazów znajdujących się w przestrzeni społecznej oraz wszelkich widzialnych przejawów życia społecznego, gdzie obrazy stanowią okno poprzez które odkrywamy różne społeczne konteksty, stanowi swoistą interpretację tego co wizualne, w kategoriach życia codziennego, oddajemy do rąk czytelnika publikację, w której zgromadzony w części monograficznej materiał, ukazuje wieloaspektowość relacji kultury wizualnej w światoobrazie współczesności, a zgromadzone studia teoretyczne opisujące zjawiska i procesy zachodzące w obszarze kultury wizualnej oraz badania empiryczne przedstawiają zagadnienia, które w odniesieniu do tytułowej problematyki wydają się interesujące, godne ukazania i mogą stanowić wkład do naukowego rozpoznania, analizy i interpretacji zarówno fundamentów jak i kontekstów kultury wizualnej oraz służyć pogłębianiu i rozwijaniu świadomości wizualnej. Prezentowana pozycja skierowana jest do szerokiego grona odbiorców: badaczy, teoretyków, pedagogów, studentów i wszystkich zainteresowanych zjawiskami-składnikami kultury wizualnej, w tym relacjami pomiędzy polem wizualnym a polem społecznym, odbiorem i interpretowaniem zjawisk kultury współczesnej oraz przemianami w ponowoczesnej filozofii podmiotu.

"Chowanna" 2016. T. 1 (46): Kierunki rozwoju etyki pedagogicznej i teorii wychowania moralnego

red. Ewa Syrek, Alicja Żywczok

Red. naczelna Ewa Syrek, redaktor części monograficznej Alicja Żywczok   Intencją redaktora części monograficznej (Kierunki rozwoju etyki pedagogicznej i teorii wychowania moralnego, red. Alicja Żywczok) było włączenie się w dyskusję dotyczącą funkcji oraz przedmiotu badań etyki pedagogicznej i teorii wychowania moralnego w obecnych warunkach społecznych, kulturowych, cywilizacyjnych i ekonomicznych, z nadzieją, że dyskusja zainspiruje odbiorców kultury do refleksji nad tradycyjnymi i nowoczesnymi zasobami kultury etycznej, wzorcami postępowania, jakością życia moralnego i stylem wychowania moralnego. Część ta tworzona była z przekonaniem o istotnej funkcji etyki w konstruktywnej zmianie obyczajów, poprawie relacji międzyludzkich, samokontroli i samodoskonaleniu. Strukturę części tworzy siedem artykułów przedstawicieli różnych nauk (pedagogiki, psychologii, filozofii) i ośrodków uniwersyteckich, zarówno naukowców znanych w kraju, jak i młodszych pracowników naukowych, jednak mających już w swej dziedzinie pewne osiągnięcia. Zastosowanie dedukcyjnego układu treści pozwala czytelnikowi przeanalizować w pierwszej kolejności artykuły o dużym znaczeniu teoretycznym, by następnie zwrócić uwagę na szczegółowe kwestie pedagogiczne przydatne zwłaszcza nauczycielom, wychowawcom, opiekunom i pedagogom; treść zainteresować również przedstawicieli nauk pokrewnych pedagogiki: filozofów, antropologów, socjologów i psychologów. Tematyka części tekstów tematycznie rozproszonych tomu oscyluje wokół takich zagadnień, jak: młodzież i kara pozbawienia wolności, wykorzystanie metafory stołu dla poszerzania myślenia andragogicznego, kategoria duchowości w pedagogice kontemplatywnej, percepcja wsparcia społecznego pacjentów z zaburzeniami odżywiania, psychologiczne mechanizmy moralności czy sens życia jako wyznacznik zdrowia oraz kategoria badawcza.

"Chowanna" 2016. T. 2 (47): Natura vs kultura - perspektywy poznawcze w obszarze dydaktyki

red. Ewa Syrek, red. Ewa Szadzińska

Red. naczelna Ewa Syrek, redaktor części monograficznej Ewa Szadzińska   W części monograficznej niniejszego tomu skoncentrowano uwagę na zagadnieniu związku natury i kultury z perspektywy dydaktyki. Oznacza to odejście od przeciwstawiania natury kulturze oraz traktowania ich w opozycji; a) świat przyrody (istniejący niezależnie od człowieka) – świat kultury (wytworzony przez człowieka),  b) czynniki wewnętrzne (genetyczne, wrodzone)  –  czynniki zewnętrzne (dzieła ludzkiej aktywności). Idea opozycji natura – kultura stanowi wytwór danego „czasu i miejsca”, wytwór określonego światopoglądu, którego system wartości jest zawsze zrelatywizowany historycznie. W pracach tu zamieszczonych skupiono się na powiązaniach tychże zagadnień. Za ważne uznano przedstawienie rozważań dotyczących relacji „natura – kultura” w treściach kształcenia między innymi teorii wychowania, socjologii wychowania, kształcenia z zakresu muzyki i wskazano na ich wzajemne powiązania. Zaprezentowano koncepcje kształcenia propagujące badanie współzależności ludzi i środowiska, w którym żyją. W dydaktyce sens pytań stawianych w optyce „natura versus kultura” dotyczy procesów kształcenia, uczenia się o ich istotnych składnikach oraz wyjaśniania ich funkcji w kształtowaniu osobowości. Obecnie szczególną uwagę skupia się na czynnikach biologicznych, które są podstawą procesów psychicznych, ponieważ to od nich zależą możliwości realizowania wzorców kulturowych. Budowane nowe koncepcje kształcenia łączące wiedzę o czynnikach biologicznych i elementach kultury stają się podstawą zmian w praktyce edukacyjnej. Zamieszczone teksty wprowadzają w dyskusję o zagadnieniach, które są ważne dla dydaktyki jako subdyscypliny pedagogiki uprawianej w aspekcie zarówno teoretycznym, jak i praktycznym.   Część Studia i rozprawy traktuje między innymi o tematach następujących: kategoria dobrego wychowania w kontekście indywidualnym i społecznym, perspektywa racjonalistyczna w pedagogice, zmiany w traktowaniu osadzonych przestępców, koncepcja Szkoły Promującej Zdrowie, funkcja koordynatora ds. promocji zdrowia, Marek Kamiński jako źródło inspiracji andragogicznych, punktualność, strategie wyzyskiwania tekstów kultury dla pedagogiki.

"Chowanna" 2017. T. 1 (48): Niebezpieczna humanistyka - wywrotny wymiar pedagogiki i edukacji

red. Krzysztof Maliszewski, red. Ewa Syrek

Część monograficzna tomu 1/2017 „Chowanny” pod redakcją Krzysztofa Maliszewskiego zatytułowana Niebezpieczna humanistyka – wywrotny wymiar pedagogiki i edukacji to projekt pomyślany jako namysł nad optyką humanistyczną w pedagogice i jako próba wygenerowania w przestrzeni publicznej ważkich głosów o wywrotowym charakterze humanistyki w sytuacji, gdy ona sama zdaje się współcześnie nader wywrotna. Sugerowany w tytule subwersywny potencjał humanistyki poujmowany jest dwojako. Po pierwsze, chodzi o niebezpieczeństwo stwarzane przez nauki humanistyczne i edukację humanistyczną dla – używając terminu Charlesa Taylora – imaginariów społecznych; rewitalizacja humanistyki grozi wywróceniem samooczywistości wielu praktyk współczesnych. Warto więc przemyśleć rebelię wpisaną w humanistykę, rozważać tezę Hansa-Georga Gadamera, że o naukowości humanistyki decyduje bardziej tradycja kształcenia niż nowoczesna metodyczność, ponownie (a dla wielu po raz pierwszy) zastanawiać się nad przełomem antypozytywistycznym oraz kontekstem relacji między naukami humanistycznymi i naukami społecznymi; wreszcie istotnie pomyśleć hermeneutykę, nie tyle jako jednego z narzędzi, jakie mamy do wyboru, ale jako źródła humanistyki (w tym pedagogiki). Po drugie chodzi o niebezpieczeństwo, jakie humanistyka stanowi dla egzystencji, mogąc ją nagle (lub z wolna) wywrócić, podcinając dotychczasową pozycję jednostki, niekiedy jedną myślą, słowem, dźwiękiem, obrazem, dotknięciem… Tu ważnym staje się badanie biograficznej perspektywy uchwytywania komplikacji życia, rolą literatury i sztuki w poszerzaniu egzystencji czy dostrzeganie psychoanalitycznego potencjału humanistyki. Część tekstów rozporoszonych tomu 1/2017 tematycznie odnosi się m.in. do statusu nauk społecznych, kontekstów pedagogiki zdrowia, zagadnienia wypalenia zawodowego, poziomu stresu wśród nauczycieli, kompetencji społecznych.