Hajdamacy

Taras Szewczenko

Hajdamacy to poemat wydany w 1841 roku. Jego autorem jest Taras Szewczenko ukraiński bohater i poeta narodowy, a także działacz polityczny. Zarówno w literaturze, jak i działalności politycznej podejmował tematykę niepodległości Ukrainy, za co został wtrącony do więzienia. Hajdamakami nazywano zbrojnych rabusiów szabrujących na Ukrainie. Jednak w odróżnieniu od zwykłych bandytów ucieleśniali społeczny protest ukraińskich chłopów przeciwko wyzyskowi panów.

Hajdamacy

Taras Szewczenko

Haj­da­ma­cy Świat stoi, a wszyst­ko i mi­ja, i gi­nie,  Lecz o tym, skąd idzie i kę­dy prze­pa­da --  I du­reń, i mą­dry nie wie­dzieć co ga­da...  Ten ży­je, ów ko­na... Owo się roz­wi­nie,  A tam­to zwięd­nie­je, na wie­ki zwięd­nie­je --  I li­ście po­żół­kłe gdzieś wi­cher roz­wie­je.  A świat tak i bę­dzie, ta­ki sam wschód słoń­ca,  I gwiaz­dy tak sa­mo po­pły­ną bez koń­ca,  I ty, jak i zwy­kle, o mój bia­ło­li­cy!  Po nie­bios błę­ki­tach w noc ja­sną prze­le­cisz,  Po­pa­trzysz się w czy­ste zwier­cia­dło kry­ni­cy  I w mo­rze bez gra­nic -- i zno­wu za­świe­cisz,  Jak nad Ba­bi­lo­nu wi­szą­cym ogro­dem,  Nad sta­rą mo­gi­łą i bied­nym jej ro­dem. [...]Taras SzewczenkoUr. 9 marca 1814 we wsi Moryńce w guberni kijowskiej Zm. 10 marca 1861 w Petersburgu Najważniejsze dzieła: Kobziarz, Hajdamacy, Iwan Pidkowa, Kaukaz, Gamalej, Katarzyna, Do Lachów, Przejażdżka z przyjemnością i nie bez morału Ukraiński pisarz i malarz epoki romantyzmu. Pisał po ukraińsku i po rosyjsku, tworzył wiersze, poematy, opowiadania, powieści i dramaty. Był chłopem pańszczyźnianym, uczył się w szkole parafialnej, potem terminował u malarza ikon w pobliskim miasteczku, szybko jednak został zmuszony do powrotu i służby we dworze. Jego pan zauważył jednak jego talent i w wieku 17 lat Szewczenko rozpoczął naukę u malarza w Petersburgu. W 1837 r. powstała ballada Urzeczona. W 1838 r. został wykupiony z poddaństwa przez Karola Briułłowa, wykładowcę petersburskiej Szkoły Sztuk Pięknych, i rozpoczął studia artystyczne, starał się też zdobywać wiedzę ścisłą i z dziedziny literatury. Jego nauka trwała do 1845 r., następnie przeniósł się do Kijowa i podjął pracę dla Komisji Archeograficznej. Podróżował po środkowej Ukrainie, zbierając dane dotyczące historii regionu; poczynione wówczas obserwacje dotyczące życia chłopów zawarł później w swoich dziełach literackich. W 1946 r. zaczął działać w Bractwie Cyryla i Metodego, zawiązanej w Kijowie organizacji na rzecz odrodzenia narodowego i religijnego Ukrainy. Po roku został aresztowany przez władze carskie i skazany na zesłanie. W karnym korpusie w Orsku na Uralu służył jako szeregowiec, nie wolno mu było pisać ani malować. W 1848 r. wziął udział w ekspedycji badającej brzegi Morza Aralskiego, a następnie zezwolono mu zamieszkać w Orenburgu, gdzie mógł wrócić do swojej twórczości, przyjaźnił się też z innymi zesłańcami, między innymi z polskimi rewolucjonistami. To spowodowało rewizję, dalsze oskarżenia i przeniesienie do twierdzy nad Morzem Kaspijskim, gdzie znów zabroniono mu pisać. Po wojnie krymskiej, w 1857 r., przyjaciołom Szewczenki udało się wyjednać jego zwolnienie z karnego korpusu. Poeta osiadł w Petersburgu. W 1859 r. uzyskał zezwolenie na wyjazd w rodzinne strony, tam jednak został aresztowany pod zarzutem podburzania chłopstwa i po śledztwie odesłany do Petersburga. W 1860 r. został członkiem Akademii Sztuk Pięknych. Taras Szewczenko umarł w wieku 47 lat, jego organizm poddał się chorobie, wyniszczony ciężkimi warunkami życia w korpusie karnym. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.