Kraje Unii Europejskiej w globalnych łańcuchach wartości. Analiza empiryczna

Wirginia Doryń, Dorota Wawrzyniak

Powstanie globalnych łańcuchów wartości dodanej (GVC) zmieniło obraz produkcji światowej i procesów globalizacyjnych. W tradycyjnym modelu handlu zakłada się, że dobro wyprodukowane w kraju jest następnie sprzedawane i konsumowane za granicą, a w handel zaangażowane są kraje eksportera i importera. W przypadku handlu w ramach GVC dobra na poszczególnych etapach produkcji wielokrotnie przekraczają granice państw. Fakt ten implikuje większą złożoność zarówno uwarunkowań, jak i konsekwencji takiego handlu. Celem niniejszej pracy jest określenie determinant uczestnictwa krajów Unii Europejskiej w globalnych łańcuchach wartości i włączenie się do dyskusji na temat uwarunkowań integracji gospodarek w ramach GVC. Badanie przeprowadzono, uwzględniając zarówno perspektywę krajów będących odbiorcami zagranicznej wartości dodanej wykorzystywanej do własnego eksportu, jak i będących dostawcami krajowej wartości dodanej zawartej w dobrach będących przedmiotem dalszego przetwarzania. W monografii podjęto także temat potencjalnie różnej roli wydatków na badania i rozwój oraz zasobu napływających bezpośrednich inwestycji zagranicznych w kształtowaniu charakteru uczestnictwa w globalnych łańcuchach wartości w dwóch grupach państw – UE-15 oraz nowych krajach członkowskich. Wnioski płynące z przeprowadzonej analizy mogą pomóc w sformułowaniu zaleceń i wniosków pod adresem polityki gospodarczej, w tym w szczególności nakierowanej na zmianę pozycji kraju z odbiorcy na dostawcę dóbr podlegających dalszemu przetwarzaniu, co może zwiększyć korzyści z uczestnictwa w GVC. Książka może znaleźć także zastosowanie w dydaktyce przedmiotów ekonomicznych uwzględniających problematykę międzynarodową.