Datafikacja. Gospodarka oparta na danych. Konkurencja a regulacja

Włodzimierz Szpringer

Gospodarka cyfrowa – to gospodarka oparta na danych (datafikacja – danetyzacja). Rodzi się w związku z tym wiele pytań: czy można mówić o własności danych, czy raczej o problemie dostępu do danych? jak pogodzić ochronę danych z potrzebą ułatwienia udostępniania danych w interesie publicznym? jak te kwestie różnicować w kontekście danych osobowych i danych ekonomicznych, często powiązanych z ochroną praw własności intelektualnej i przemysłowej oraz tajemnicy handlowej? czy, a jeżeli tak, to w jakiej mierze prawo powinno wymuszać udostępnianie danych?   Autor poszukuje w książce „złotego środka” między ochroną danych a dostępem do danych, między tragedią wspólnego pastwiska (tragedy of the commons) a tragedią prywatnego zawłaszczania (tragedy of the anticommons), a tym samym – opracowania takich systemów zarządzania danymi prywatnymi oraz publicznymi, które nie budzą wątpliwości z perspektywy konkurencji. Metody wykorzystane w tym poszukiwaniu to przede wszystkim analiza regulacji i orzecznictwa w kontekście ekonomii instytucjonalnej, ekonomicznej analizy prawa oraz oceny skutków regulacji. Rozwiązań, które powinny mieć charakter holistyczny i systemowy, można poszukiwać na pograniczu ekonomii, prawa i zarządzania, co już zostało zapoczątkowane. Równocześnie wyraźnie widoczna jest luka badawcza, gdyż nauka o danych (Data Science) oraz analityka danych (Data Analytics) dotychczas skupiają się głównie na aspektach informatycznych (kodowanie danych, wyszukiwanie danych czy tworzenie baz danych), podczas gdy ekonomia skupia się na niektórych rodzajach danych, w szczególności tych powiązanych z prawami własności intelektualnej i przemysłowej, a regulacja (prawo) koncentruje się na dość jednostronnie rozumianej ochronie prywatności („własności” danych) lub na roli danych w stosowaniu prawa konkurencji.

Instytucje nadzoru w sektorze finansowym

Włodzimierz Szpringer

        W  książce omówiono instytucjonalne ograniczenia niestabilności otoczenia przedsiębiorstw na przykładzie regulowania infrastruktury rynku finansowego. W szczególności autor analizuje nową instytucję nadzoru w sektorze finansowym – nadzoru systemowego w kontekście innych instytucji nadzoru (np. makro- czy mikroostrożnościowego). Autor wychodzi z założenia, że infrastruktura rynku finansowego (systemy płatności, rozliczeń, rozrachunku, krajowe depozyty, repozytoria transakcji, centralni kontrpartnerzy) jest najważniejsza dla redukcji niestabilności w gospodarce, zwłaszcza w sytuacji przenikania się sektora finansowego i niefinansowego, generowania innowacji finansowych „obchodzących” regulacje mające na celu łagodzenie ryzyka lub tworzenia instytucji parabankowych wymykających się spod prawa. Książka skupia się na analizie kierunków regulacji sektora finansowego i formułuje wnioski de lege ferenda – z perspektywy oceny skutków regulacji, ekonomicznej analizy prawa oraz adekwatności regulacji do ograniczania niestabilności w gospodarce i poprawy konkurencyjności.

Metawersum: nowe wyzwania dla zarządzania w gospodarce cyfrowej

NOWE TECHNOLOGIE ● BIZNES Metawersum powinno znajdować się na mapie innowacji większości firm, ponieważ może wpływać na wiele linii biznesowych, sektorów przemysłu i regionów geograficznych. Technologia ta umożliwia nawiązanie bardziej emocjonalnych relacji z konsumentami, pobudza kreatywność, usprawnia współpracę oraz napędza wydajniejszy łańcuch dostaw, a także procesy produkcyjne i inżynieryjne. Zanim jednak wprowadzimy tę technologii do praktyki gospodarczej i społecznej, musimy się zmierzyć się z takimi wyzwaniami jak: ● wyeliminowanie ograniczeń technicznych; ● wytyczenie granic tworzenia sztucznych tożsamości cyfrowych; ● ochrona danych i cyferbezpieczeństwo; ● regulacja kryptoaktywów i tokenów NFT; ● wyjaśnienie statusu własności intelektualnej i przemysłowej w metawersum, gdyż obecnie nie jest jasne, czy obowiązuje tu prawo własności, czy prawo umów, jednostronnie interpretowane przez operatorów platform; ● opracowanie zasad kooperacji i konkurencji, by nie dopuścić do rozwoju wielkich platform cyfrowych, które budują scentralizowane metawersa i opanowują produkcję sprzętu i oprogramowania. Autor szczegółowo opisał i wyjaśnił wszystkie zasygnalizowane powyżej zagadnienia. Ponadto przeanalizował dotychczasowe doświadczenia firm związane z metawersum (np. w sektorze kreatywnym, gamingowym, finansowym) i przedstawił potencjalne kierunki rozwoju technologii, która może zrewolucjonizować istniejące mechanizmy kontaktów biznesowych i społecznych. Ze względu na to, że monografia dotyczy zarówno prawnych, informatycznych, jak i ekonomicznych aspektów zagadnienia metawersum, może stanowić cenne źródło wiedzy dla szerokiego grona Czytelników.

Nowe technologie a sektor finansowy. FinTech jako szansa i zagrożenie

Włodzimierz Szpringer

Firmy FinTech działające na rynku finansowym stanowią nową, szczególną kategorię parabanków. Ich cechą szczególną jest wykorzystanie nowoczesnych technologii komputerowych oraz sieciowych do projektowania usług i dodawania nowych ogniw w łańcuchu wartości. Bez internetu i cyfryzacji, a także nowych doświadczeń, nawyków i zaufania konsumentów świadczenie tych usług nie byłoby możliwe. Dzięki technologii ICT i zaawansowanemu oprogramowaniu komputerowemu, firmy FinTech oferują nowe usługi (np. bankowe, ubezpieczeniowe, inwestycyjne czy płatnicze), których nie świadczą tradycyjni, licencjonowani usługodawcy. Poszerzają się ramy „obchodzenia” prawa bankowego, przy czym coraz trudniejsze staje się wykazanie, że dzieje się to na granicy prawa lub wbrew prawu. Poszerzają się zatem możliwości arbitrażu prawnego i konkurencji regulacyjnej. Na firmy FinTech można spojrzeć również w kontekście przenikania się sektora finansowego i niefinansowego oraz fenomenu innowacji finansowych „obchodzących” regulacje. Pionierska na polskim rynku książka prof. Włodzimierza Szpringera, wykładowcy w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie oraz na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, odpowiada m.in. na pytania: - Czy udzielanie i zaciąganie kredytów może odbywać się bez udziału banków? - Jak nowe i stare formy pieniądza mogą konkurować, aby lepiej służyć różnym potrzebom społeczeństwa? - Jak różnorakie projekty mogą polegać na „finansowaniu społecznościowym” (crowdfunding), bez konieczności korzystania z usług banków? - Jak w erze cyfrowej można współdziałać z nowymi firmami, które funkcjonują bez udziału człowieka, w oparciu o oprogramowanie? - Jakie modele biznesowe wyłonią się dzięki nowym platformom technologicznym? - Jakie są nowe rodzaje ryzyka, które mogą zdestabilizować system finansowy? *** Książka jest niezwykle cenna dla każdego, kto chce zrozumieć procesy współczesnych zjawisk gospodarczych, zwłaszcza ich ogromne skomplikowanie i powiązanie z systemem finansowym. Dotyczy to przede wszystkim zjawisk zachodzących w europejskim systemie finansowym i prób sformułowania oraz wdrożenia do praktyki mechanizmów i instytucji chroniących klientów przed skutkami zawirowań na rynkach finansowych. Wszystkie zagadnienia Autor omawia w odniesieniu do UE, krajów spoza UE, Polski oraz zjawisk na globalnym rynku finansowym.     prof. zw. dr hab. Wiesław Czyżowicz, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie  ***** Prof. dr hab. Włodzimierz Szpringer – profesor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie oraz Uniwersytetu Warszawskiego (Wydział Zarządzania). Wykładowca i ekspert z zakresu bankowości i prawa bankowego, polityki i prawa konkurencji, prawnych i ekonomicznych zagadnień e-biznesu, prawa nowych technologii oraz ekonomicznej analizy prawa i oceny skutków regulacji. Współpracuje z Consumer Finance Network (European Credit Research Institute), European Consumer Debt Network, European Coalition for Responsible Credit, European Financial Inclusion Network. Członek European Association of Law and Economics. Wykładał jako Visiting Professor na uniwersytetach niemieckich, kierował polską grupą badawczą European Net-work for Better Regulation – VI Program Ramowy UE. Autor ponad 200 publikacji naukowych i licznych ekspertyz dla naczelnych organów państwa, rządu, UOKiK, UKIE, ZBP, KPF i SKEF. Autor wielu książek.  

Zarządzanie przez algorytmy

Włodzimierz Szpringer

Zarządzanie przez algorytmy przenika rzeczywistość społeczno-gospodarczą: od polityki i rządzenia państwem, administracji publicznej aż do transformacji różnych modeli biznesu, które w gospodarce cyfrowej obejmują w zasadzie wszystkie sektory, z główną rolą sektora finansowego. Algorytmy są szczególnie przydatne w bankowości, gdzie występują procesy z dużą ilością danych, nie zawsze ustrukturyzowanych i łatwych w interpretacji, np. w obszarze cyberbezpieczeństwa, identyfikacji klientów, zapobiegania oszustwom, zarządzania ryzykiem, a także rozwiązań kognitywnych, robotyki, analizy Big Data, data mining, automatycznego doradztwa. Wykorzystanie zautomatyzowanych mechanizmów bazujących na algorytmach sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego służy także do kampanii marketingowych, analizy obrazu i dźwięku, automatyzacji procesów obsługowych (call center, procesów windykacyjnych, sterowania głosowego aplikacją, wirtualnych asystentów – chatbotów), czy identyfikacji zagrożeń dla infrastruktury. Zarazem mało przejrzyste modele algorytmiczne mogą spowodować niezamierzone konsekwencje. To może z kolei wpływać na pojawienie się nowych systemowo ważnych graczy spoza obszaru regulowanego i zwiększać ryzyko na poziomie polityki makroostrożnościowej. Innymi słowy, algorytmy w zarządzaniu to miecz obosieczny, którym należy posługiwać się ostrożnie, ponieważ ekonomiczne i prawne skutki stosowania tej technologii są często nieoczekiwane i nieprzewidywalne. *** Podobnie jak w poprzednich książkach prof. Włodzimierza Szpringera, także i w tej przedsiębiorcy, menedżerowie, bankowcy oraz finansiści znajdą ogromną ilość wiedzy o nowych technologiach cyfrowych i ich wykorzystaniu w gospodarce. Autor tej pasjonującej książki przytacza wiele przykładów wziętych z praktyki. To oczywiście uatrakcyjnia i ułatwia czytanie tej niezwykle ciekawej książki, która od pierwszych stron – mimo precyzyjnego, naukowego, menedżerskiego, ekonomicznego i prawnego języka – wciąga czytającego niemal jak powieść od której trudno się oderwać. z recenzji prof. zw. dra hab. Wiesława Czyżowicza, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie *** Prof. dr hab. Włodzimierz Szpringer – profesor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie oraz Uniwersytetu Warszawskiego (Wydział Zarządzania). Wykładowca i ekspert z zakresu bankowości i prawa bankowego, polityki i prawa konkurencji, prawnych i ekonomicznych zagadnień e-biznesu, prawa nowych technologii oraz ekonomicznej analizy prawa i oceny skutków regulacji. Współpracuje z Consumer Finance Network (European Credit Research Institute), European Consumer Debt Network, European Coalition for Responsible Credit, European Financial Inclusion Network. Członek European Association of Law and Economics. Wykładał jako Visiting Professor na uniwersytetach niemieckich, kierował polską grupą badawczą European Network for Better Regulation – VI Program Ramowy UE. Autor ponad 200 publikacji naukowych i licznych ekspertyz dla naczelnych organów państwa, rządu, UOKiK, UKIE, ZBP, KPF i SKEF. Autor wielu książek, w tym książek Nowe technologie a sektor finansowy. FinTech jako szansa i zagrożenie (Poltext 2017) oraz Blockchain jako innowacja systemowa. Od internetu informacji do internetu wartości. Wyzwania dla sektora finansowego (Poltext 2019).