Pod popiołem

Józef Czechowicz

pod popiołem wichrze popielny czyś po to wiał  by imię moje zetrzeć ze skał    głowy snem owinięte głowy  czarny kozioł prowadzi na makowy zagon  widziałem w czeluści skrzypcowej  jaskółka zawisła wagą    cienie się w cieniach pławią  formy poddają się rytmom  światłością krwawopawią  parne parowy kwitną    z morza kobiety złotorogie  wychodzą szukając pieszczot  w jałowcach czerwony ogień  krzaki w ogniu proroczym szeleszczą  do jakich rozwiać się granic  by nie pachniały bagnem  wichru popielny taniec  me imię ściera ze skał  pragnę    [...]Józef CzechowiczUr. 15 marca 1903 r. w Lublinie Zm. 9 września 1939 r. w Lublinie Najważniejsze dzieła: ballada z tamtej strony, żal, nic więcej, nuta człowiecza, tomy wierszy: Kamień (1927), Dzień jak co dzień (1930), Ballada z tamtej strony (1932), W błyskawicy (1934), Nic więcej (1936), Nuta człowiecza (1939). Polski poeta dwudziestolecia międzywojennego, w latach trzydziestych związany z grupą literacką Kwadryga, przedstawiciel tzw. drugiej Awangardy, której twórczość cechował katastrofizm. Jako ochotnik jeszcze przed zdaniem matury wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. Z wykształcenia, zamiłowania i zawodu nauczyciel (ukończył też studia w zakresie pedagogiki specjalnej). Redaktor m. in. czasopism dla dzieci "Płomyk" i "Płomyczek". Współpracował z wieloma pismami: "Reflektorem" (tu debiutował jako poeta w 1923 r.), Zet, Głosem Nauczycielskim, Pionem i Kameną, w Polskim Radiu pracował w dziale literackim, pisał słuchowiska radiowe. Zginął tuż po wybuchu II wojny światowej, podczas bombardowania. Charakterystyczną cechą wierszy Czechowicza jest niestosowanie wielkich liter i znaków interpunkcyjnych, co decyduje o poetyckiej wieloznaczności tekstów. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Poezje. Wybór

Józef Czechowicz

Tom zawiera wybór poezji Józefa Czechowicza, polskiego poety awangardowego dwudziestolecia międzywojennego. Po latach odkrywany jest jako jeden z najbardziej oryginalnych i indywidualnych poetów swego okresu. Poeta stosował fonostylistykę dopiero później odkrytą w wierszach Mirona Białoszewskiego. W swoich wczesnych utworach tworzy atmosferę oniryczną i spokojną, niepozwalającą jednak zatopić się do szczętu w sensualistycznym świecie. W wierszach, które powstawały przed drugą wojną światową, ujawnia się atmosfera katastrofy i upadku. Poeta zginął pod gruzami kamienicy podczas bombardowania Lublina, zaledwie kilkaset metrów od domu rodzinnego, w okolicznościach łudząco przypominających śmierć podmiotu lirycznego w wierszu Żal (ja bombą trafiony w stallach).

Polacy

Józef Czechowicz

polacy więc najpierw blaski pną się po domach  wyżej i wyżej i gasną na rosie okien  warszawa wisła w układzie zodiakalnym nieomal  bo widzę wodnika pannę ryby    wieczór niweluje zieleń i purpurę  wchodzi po schodach wyżyn na niebo krok za krokiem  otrząsa się w zenicie zatrzymuje rdzawe obłoki  ciemno  jak gdyby  aksamitu fałdy urosły w całą górę    wieczór codzienna daremna  forma syntez    wsparci wzrokiem o rzekę o kratowany most  dajemy się ogarniać muzyce horyzontu  błyski w wodzie chodzą gwintem  gwintem spływa hałas uliczny  rozplusk mokry klaszcze dłońmi czarnymi o ponton    rejestrując zdarzenia milczmy  bowiem pod świateł strażą sypią się perły uroku  pod świateł strażą błogo leją się wieczór i lato  wiatr żarliwy radośnie parska  zginęły w drzew zadymce geniusze mroku  jest tak jakby nie grzmiała granica zamorska  jakby nigdy przez falę nie stąpał skrzydlaty tanatos    przypomnij  przypomnij przypomnij  za miastem sprężona droga  przestrzeń mdli na niej w okrytych pyłem stopach  rozpostarły się szerokie rozłogi  zły ugór pod noc podsuwa się bezdomnie  o uwierzyć że to ona  obmyta w zimnych potopach  jak ranni    w syntez formie którą jest wieczór  utkwił po rękojeść głos  jego stal drży  jego smukłość wyrywa się z porządku rzeczy    we mnie to czy w nas czy za mną  ten gniew bez żalu  czyś to ty ojczyzno serce los  czyś to ty słoneczna Jeruzalem    [...]Józef CzechowiczUr. 15 marca 1903 r. w Lublinie Zm. 9 września 1939 r. w Lublinie Najważniejsze dzieła: ballada z tamtej strony, żal, nic więcej, nuta człowiecza, tomy wierszy: Kamień (1927), Dzień jak co dzień (1930), Ballada z tamtej strony (1932), W błyskawicy (1934), Nic więcej (1936), Nuta człowiecza (1939). Polski poeta dwudziestolecia międzywojennego, w latach trzydziestych związany z grupą literacką Kwadryga, przedstawiciel tzw. drugiej Awangardy, której twórczość cechował katastrofizm. Jako ochotnik jeszcze przed zdaniem matury wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. Z wykształcenia, zamiłowania i zawodu nauczyciel (ukończył też studia w zakresie pedagogiki specjalnej). Redaktor m. in. czasopism dla dzieci "Płomyk" i "Płomyczek". Współpracował z wieloma pismami: "Reflektorem" (tu debiutował jako poeta w 1923 r.), Zet, Głosem Nauczycielskim, Pionem i Kameną, w Polskim Radiu pracował w dziale literackim, pisał słuchowiska radiowe. Zginął tuż po wybuchu II wojny światowej, podczas bombardowania. Charakterystyczną cechą wierszy Czechowicza jest niestosowanie wielkich liter i znaków interpunkcyjnych, co decyduje o poetyckiej wieloznaczności tekstów. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Pontorson

Józef Czechowicz

pontorson ósmą godzinę znaczy twardy zegara terkot  dzieci w sabotach śmieją się biegną do szkoły  odprowadza je sad brzoskwiniowy a pachnie cierpko  jest tu i ranek jasny jak lusterko  wesoły    to on siekierą z bursztynu podcina drzewa nocy  więc walą się ciemnymi koronami na zachód  w uliczce kościół ma srebrne oczy  domy na kolanach modlą się bez strachu    pole w ciepłych okrzykach  bo tam żółty łubin  swoim nocnym kolorem się upił  a jeszcze słońca połyka  ramieniem pijanym otacza  najmilszą zabawkę swą  miasteczko  płaskie jak taca  stare jak zgrzyt zegara  pontorson    pani stanisławie z gozdeckich horzycowej [...]Józef CzechowiczUr. 15 marca 1903 r. w Lublinie Zm. 9 września 1939 r. w Lublinie Najważniejsze dzieła: ballada z tamtej strony, żal, nic więcej, nuta człowiecza, tomy wierszy: Kamień (1927), Dzień jak co dzień (1930), Ballada z tamtej strony (1932), W błyskawicy (1934), Nic więcej (1936), Nuta człowiecza (1939). Polski poeta dwudziestolecia międzywojennego, w latach trzydziestych związany z grupą literacką Kwadryga, przedstawiciel tzw. drugiej Awangardy, której twórczość cechował katastrofizm. Jako ochotnik jeszcze przed zdaniem matury wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. Z wykształcenia, zamiłowania i zawodu nauczyciel (ukończył też studia w zakresie pedagogiki specjalnej). Redaktor m. in. czasopism dla dzieci "Płomyk" i "Płomyczek". Współpracował z wieloma pismami: "Reflektorem" (tu debiutował jako poeta w 1923 r.), Zet, Głosem Nauczycielskim, Pionem i Kameną, w Polskim Radiu pracował w dziale literackim, pisał słuchowiska radiowe. Zginął tuż po wybuchu II wojny światowej, podczas bombardowania. Charakterystyczną cechą wierszy Czechowicza jest niestosowanie wielkich liter i znaków interpunkcyjnych, co decyduje o poetyckiej wieloznaczności tekstów. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Preludium

Józef Czechowicz

preludium 1 o świcie wybuchły ptaki z mosiężnych ról  smukła kobieta jasność przyniosła na głowie      2 dzwony nienasycone kołyski muzyczne  wspominać wspominać zapominać    [...]Józef CzechowiczUr. 15 marca 1903 r. w Lublinie Zm. 9 września 1939 r. w Lublinie Najważniejsze dzieła: ballada z tamtej strony, żal, nic więcej, nuta człowiecza, tomy wierszy: Kamień (1927), Dzień jak co dzień (1930), Ballada z tamtej strony (1932), W błyskawicy (1934), Nic więcej (1936), Nuta człowiecza (1939). Polski poeta dwudziestolecia międzywojennego, w latach trzydziestych związany z grupą literacką Kwadryga, przedstawiciel tzw. drugiej Awangardy, której twórczość cechował katastrofizm. Jako ochotnik jeszcze przed zdaniem matury wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. Z wykształcenia, zamiłowania i zawodu nauczyciel (ukończył też studia w zakresie pedagogiki specjalnej). Redaktor m. in. czasopism dla dzieci "Płomyk" i "Płomyczek". Współpracował z wieloma pismami: "Reflektorem" (tu debiutował jako poeta w 1923 r.), Zet, Głosem Nauczycielskim, Pionem i Kameną, w Polskim Radiu pracował w dziale literackim, pisał słuchowiska radiowe. Zginął tuż po wybuchu II wojny światowej, podczas bombardowania. Charakterystyczną cechą wierszy Czechowicza jest niestosowanie wielkich liter i znaków interpunkcyjnych, co decyduje o poetyckiej wieloznaczności tekstów. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Prowincja noc

Józef Czechowicz

prowincja noc 1 na wieży furgotał blaszany kogucik  na drugiej zegar nucił  mur fal i chmur popękał  w złote okienka  gwiazdy lampy    lublin nad łąką przysiadł  sam był  i cisza   dokoła  pagórów koła  dymiąca czarnoziemu połać    mgły nad sadami czarnemi  znad łąki mgły  zamknęły się oczy ziemi  powiekami z mgły    [...]Józef CzechowiczUr. 15 marca 1903 r. w Lublinie Zm. 9 września 1939 r. w Lublinie Najważniejsze dzieła: ballada z tamtej strony, żal, nic więcej, nuta człowiecza, tomy wierszy: Kamień (1927), Dzień jak co dzień (1930), Ballada z tamtej strony (1932), W błyskawicy (1934), Nic więcej (1936), Nuta człowiecza (1939). Polski poeta dwudziestolecia międzywojennego, w latach trzydziestych związany z grupą literacką Kwadryga, przedstawiciel tzw. drugiej Awangardy, której twórczość cechował katastrofizm. Jako ochotnik jeszcze przed zdaniem matury wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. Z wykształcenia, zamiłowania i zawodu nauczyciel (ukończył też studia w zakresie pedagogiki specjalnej). Redaktor m. in. czasopism dla dzieci "Płomyk" i "Płomyczek". Współpracował z wieloma pismami: "Reflektorem" (tu debiutował jako poeta w 1923 r.), Zet, Głosem Nauczycielskim, Pionem i Kameną, w Polskim Radiu pracował w dziale literackim, pisał słuchowiska radiowe. Zginął tuż po wybuchu II wojny światowej, podczas bombardowania. Charakterystyczną cechą wierszy Czechowicza jest niestosowanie wielkich liter i znaków interpunkcyjnych, co decyduje o poetyckiej wieloznaczności tekstów. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Przeczucia

Józef Czechowicz

przeczucia u czarnych okien wicher  brzęk choinkowych świecideł  I wołam przychyl się przychyl  twarzą ślepą  niewidzialny trzepot  szepce idę    więc wówczas pokoju przestrzeń ściany  zbratane z sufitem czworgiem krawędzi górą  siny grzmot przekłuwa na wskroś  pochłania łóżko szafę obrazy stół  więc  jest wielki obszar pod chmurą  ciemny to dół  echem zalany  nawinięty na grzmotu oś    chyba tak płomień szumi  spalając jodłowe wieńce  gdym umilkł  oparłszy głowę na ręce  szumiącą głowę  szumiącą głowę    rozszerzają się mroki granatowe na wszystko  na światłość kobiet  na szybkich pociągów  przytupujący po polach takt  fontanny biura bitwy czeluście szacht  szarość armat wieczorów posągów    zjawiska dawne nowe  dogasają ciemnoaniołowe  smugą się leje powolną ni dobra ni zła ni dziwna  ni śmieszna ni straszna  trwoga  po prostu zimna  jak prąd wichru ze szczelin u proga    [...]Józef CzechowiczUr. 15 marca 1903 r. w Lublinie Zm. 9 września 1939 r. w Lublinie Najważniejsze dzieła: ballada z tamtej strony, żal, nic więcej, nuta człowiecza, tomy wierszy: Kamień (1927), Dzień jak co dzień (1930), Ballada z tamtej strony (1932), W błyskawicy (1934), Nic więcej (1936), Nuta człowiecza (1939). Polski poeta dwudziestolecia międzywojennego, w latach trzydziestych związany z grupą literacką Kwadryga, przedstawiciel tzw. drugiej Awangardy, której twórczość cechował katastrofizm. Jako ochotnik jeszcze przed zdaniem matury wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. Z wykształcenia, zamiłowania i zawodu nauczyciel (ukończył też studia w zakresie pedagogiki specjalnej). Redaktor m. in. czasopism dla dzieci "Płomyk" i "Płomyczek". Współpracował z wieloma pismami: "Reflektorem" (tu debiutował jako poeta w 1923 r.), Zet, Głosem Nauczycielskim, Pionem i Kameną, w Polskim Radiu pracował w dziale literackim, pisał słuchowiska radiowe. Zginął tuż po wybuchu II wojny światowej, podczas bombardowania. Charakterystyczną cechą wierszy Czechowicza jest niestosowanie wielkich liter i znaków interpunkcyjnych, co decyduje o poetyckiej wieloznaczności tekstów. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Przedświt

Józef Czechowicz

przedświt pół globu wypływa spod nocnych gwiezdności  śpiący już ręce unoszą a zasiani są gęsto jak sieć  przedświt schodzi łagodnie ma moc uspokoić uprościć  lecz zginie gdy się w niebo wleje płonąca miedź  północ sączyła udrękę cóż z tego zabłysła woda  można choć konno uciec uciec wzdłuż niskich wierzb  tu koń tu na wprost drogą pachnie jesienna uroda  zaranna rosa liże po rękach liże jak zwierz    jest wybawienie kupcy cieśle prorocy złodzieje  patrzeć młodo  widnokrąg ugnie się niby rzemień  zanim rozdnieje strzemię    powietrze rwiesz to pęd to pęd u czoła wiatr i wiatr  u pięt promienie wierzb unosi wiatr i wiatrem koń  w czerwony pęd w niebieski pęd w zielony pęd  ha w wodospadach pagórków tętent lotnej pogoni  najbliżsi nienawistni na koniach smolistych i rydzych  chcesz czy nie chcesz zaliczonyś do nich  widzisz    w świtaniu pałającym przewala się tłum jeźdźców  a oddalając się rosną  o klęsko  dno    zawrzały jednocześnie noc północ świt i wieczór  droga strumień wierzbiny burzą się wirują grzmią  a konie jak urastają gniotąc ogromem jesień  w potwornych obłoków leju znikasz i ty i oni i wszystko    i nie wiadomo gdzie się  ozwała trąbka żołnierska  grając opadłym z wierzb listkom    [...]Józef CzechowiczUr. 15 marca 1903 r. w Lublinie Zm. 9 września 1939 r. w Lublinie Najważniejsze dzieła: ballada z tamtej strony, żal, nic więcej, nuta człowiecza, tomy wierszy: Kamień (1927), Dzień jak co dzień (1930), Ballada z tamtej strony (1932), W błyskawicy (1934), Nic więcej (1936), Nuta człowiecza (1939). Polski poeta dwudziestolecia międzywojennego, w latach trzydziestych związany z grupą literacką Kwadryga, przedstawiciel tzw. drugiej Awangardy, której twórczość cechował katastrofizm. Jako ochotnik jeszcze przed zdaniem matury wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. Z wykształcenia, zamiłowania i zawodu nauczyciel (ukończył też studia w zakresie pedagogiki specjalnej). Redaktor m. in. czasopism dla dzieci "Płomyk" i "Płomyczek". Współpracował z wieloma pismami: "Reflektorem" (tu debiutował jako poeta w 1923 r.), Zet, Głosem Nauczycielskim, Pionem i Kameną, w Polskim Radiu pracował w dziale literackim, pisał słuchowiska radiowe. Zginął tuż po wybuchu II wojny światowej, podczas bombardowania. Charakterystyczną cechą wierszy Czechowicza jest niestosowanie wielkich liter i znaków interpunkcyjnych, co decyduje o poetyckiej wieloznaczności tekstów. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.