Samodzielni, zaradni, niezależni. Ludzie niepełnosprawni w systemie polityki, pracy i edukacji

Elżbieta Zakrzewska-Manterys, Jakub Niedbalski

Nieustannie poszukuje się nowych rodzajów oddziaływania rehabilitacyjnego, które mobilizowałyby osoby niepełnosprawne do aktywności, zapewniały partnerską współpracę między osobami niepełnosprawnymi a pełnosprawnymi i ułatwiały przez to proces integracji. Dla powodzenia tych działań niezbędne staje się zaangażowanie instytucji państwowych, organizacji pozarządowych, a także podmiotów działających na zasadach komercyjnych. W niniejszej publikacji chcieliśmy określić, jakie systemowe i strukturalne warunki powinny być spełnione m.in. w sferze pracy, edukacji i szerzej w zakresie polityki społecznej, których rezultatem byłoby stworzenie dogodnych warunków dla realizacji celów i osiągania sukcesów życiowych przez osoby niepełnosprawne. Pragnęliśmy pokazać, jak wielki potencjał może być wykorzystany do szeroko rozumianego przeciwdziałania wykluczeniu i marginalizacji społecznej tej kategorii osób. 

Status prawny i społeczny pracownika socjalnego

Jakub Niedbalski

W książce zaprezentowano status prawny, społeczny i zawodowy pracownika socjalnego w Polsce. Treść publikacji została podzielona na trzy główne obszary. Po pierwsze, autor zamieścił genezę tworzenia się kadry pracowników socjalnych na przestrzeni kilkudziesięciu ostatnich lat, z nakreśleniem sytuacji społeczno-politycznej towarzyszącej rozwojowi zawodów opiekuńczych w Polsce. Po drugie, scharakteryzował uwarunkowania prawno-instytucjonalne, określające aktualny status pracownika socjalnego w naszym kraju. Po trzecie, omówił specyfikę i znaczenie pracy socjalnej w obecnych warunkach społeczno-gospodarczych, przywiązując dużą wagę do trudności oraz dylematów etycznych towarzyszących działalności zawodowych „pomagaczy” (helping professions). Publikacja jest skierowana za równo do przedstawicieli środowiska akademickiego zajmujących się wspomnianą problematyką, jak i do praktyków zaangażowanych w udzielanie pomocy i wsparcia w zakresie szeroko rozumianej pracy socjalnej. Ponadto może zainteresować osoby zatrudnione w jednostkach samorządowych oraz organizacjach pozarządowych, których podstawowym obszarem działania jest praca socjalna.

Wirtualizacja życia osób z niepełnosprawnością

Grzegorz Całek, Jakub Niedbalski, Mariola Racław, Dorota Żuchowska-Skiba

Artykuły zaprezentowane w monografii są odpowiedzią na sytuację, jaka zaistniała w związku z pandemią COVID-19 i jej konsekwencjami odnoszącymi się zarówno do obecności technologii informatycznych we wszystkich obszarach życia społecznego, jak i powszechności ich wykorzystania. Celem publikacji jest więc zobrazowanie złożoności i dynamiki zachodzących procesów wirtualizacji życia społecznego i ich wpływu na funkcjonowanie osób z niepełnosprawnościami, także z uwzględnieniem ostatnich wydarzeń związanych ze światową epidemią. Poszczególne rozdziały książki koncentrują się m.in. na: sposobach wykorzystania Internetu przez osoby z niepełnosprawnościami, edukacji online i kompetencjach cyfrowych osób z niepełnosprawnościami, wirtualnej aktywności obywatelskiej oraz aktywności społecznej i politycznej osób z niepełnosprawnościami. Istotny nacisk został też położony na wymiar aplikacyjny przygotowywanych tekstów. Publikacja łączy w sobie zarówno cechy opracowania naukowego, opartego na badaniach własnych poszczególnych autorów, jak i wnioski mające charakter rekomendacji.

Wprowadzenie do komputerowej analizy danych jakościowych. Przykłady bezpłatnego oprogramowania CAQDAS

Jakub Niedbalski

W monografii omówiono programy CAQDA, wspomagające analizę danych jakościowych. Są to narzędzia bezpłatne, powszechnie dostępne, oferujące dość bogate rozwiązania, a niewymagające specjalnych zasobów sprzętowych ani wiedzy z zakresu obsługi standardowych programów komputerowych. Ułatwiają one zarówno pracę z tekstem, jak i analizę materiałów audiowizualnych. Publikacja zawiera też praktyczne wskazówki dotyczące wyboru oprogramowania do realizacji projektów badawczych. Adresatami książki są nie tylko studenci, doktoranci i badacze zainteresowani analizą danych jakościowych wspartą specjalistycznym oprogramowaniem komputerowym, lecz także wszyscy, którzy w swojej pracy poszukują tego rodzaju narzędzi.

Wymiary, konteksty i wzory karier. Proces stawania się sportowcem przez osoby z niepełnosprawnością fizyczną - analiza społecznych mechanizmów (re)konstruowania tożsamości

Jakub Niedbalski

Autor książki rekonstruuje doświadczenia i działania składające się na wieloetapowy proces „stawania się” sportowcem przez osobę niepełnosprawną. Proces ten, będący zasadniczym przedmiotem podjętych analiz, został przedstawiony w jak najszerszych ramach strukturalno-instytucjonalnych, podając uwarunkowania i konteksty głównego działania, a więc sportu. Wyniki badań obrazują, iż proces „stawania się” sportowcem przebiega w sieci społecznych powiązań, ale także ograniczeń, które jednostki napotyka, odpowiednio adaptuje i oswaja. Na kolejnych etapach podążania określoną drogą osoba niepełnosprawna jest wystawiana na różnego rodzaju próby (takie jak ocena przez innych, publiczne wystąpienia czy pokonywanie własnych słabości) a ich pozytywne przejście i osiągane gratyfikacje zwiększają intensywność jej angażowania się w uprawianie sportu. Jest to działanie umożliwiające przedefiniowane nie tylko postrzegania siebie w sposób subiektywny, lecz także dokonanie rekonstrukcji jaźni społecznej, czyli „przestrojenia” wizji siebie w oczach innych. Człowiek niepełnosprawny pod wpływem zaangażowania w sport zmienia zarówno swój ogląd rzeczywistości, jak i sposób myślenia o sobie pozostałych aktorów społecznych.

Żyć i pracować w domu pomocy społecznej. Socjologiczne studium interakcji personelu z upośledzonymi umysłowo podopiecznymi

Jakub Niedbalski

Książka Jakuba Niedbalskiego to imponujące studium empiryczne przeprowadzone zgodnie z zasadami metodologii teorii ugruntowanej. Autor dokonuje wszechstronnej, pogłębionej analizy miejsca, w którym z całą jaskrawością wychodzą na jaw reguły rządzące konstruowaniem ładu społecznego. Miejscem tym jest dom pomocy społecznej dla osób upośledzonych umysłowo. Oglądając to miejsce możemy, podążając za wskazaniami Autora, odnaleźć reguły, którymi na co dzień posługujemy się w naszym społecznym życiu – jednak zwielokrotnione, przerysowane, a więc tym bardziej przemawiające do naszej ospałej wyobraźni. Autor książki symbolizuje postawę, zgodnie z którą o upośledzeniu umysłowym może wypowiadać się tylko ktoś, kto z upośledzonymi „zjadł beczkę soli”. Mam nieodparte wrażenie, że większość specjalistów od „niepełnosprawności intelektualnej” upośledzonego człowieka widziała tylko z daleka, a w dodatku na krótko. Książka Jakuba Niedbalskiego ma szansę stać się publikacją, która to zmieni.  

Zastosowanie oprogramowania komputerowego w prowadzeniu badań jakościowych. Wybrane funkcje NVivo

Jakub Niedbalski, Izabela Ślęzak

W książce przedstawiono sześć niezwykle przydatnych funkcji NVivo, które stanowią przykład rozwoju i ewaluowania oprogramowania. Przy wyborze kierowano się walorami użytkowymi, związanymi m.in. ze specyfiką pracy badaczy jakościowych oraz kierunkami rozwoju współcześnie realizowanych studiów. Wszystkie opisane w publikacji narzędzia cechuje nie tylko szerokie spektrum zastosowań, ale także wysoce uniwersalny charakter. Z tego względu możliwości NVivo powinni docenić zarówno przedstawiciele różnych środowisk naukowych, jak i praktycy, którzy poszukują wyspecjalizowanego narzędzia wspomagającego proces analizy danych jakościowych.

Zrozumieć niepełnosprawność. Problemy, badania, refleksje

Grzegorz Całek, Jakub Niedbalski, Mariola Racław, Dorota Żuchowska-Skiba

W książce ukazano niepełnosprawność jako zagadnienie o charakterze interdyscyplinarnym, pozostające w polu zainteresowań przedstawicieli wielu dyscyplin naukowych. Znalazły się w niej rozdziały poświęcone: rozwiązaniom systemowym i politykom w obszarze niepełnosprawności, roli i znaczeniu instytucji w systemie wsparcia osób niepełnosprawnych, społeczeństwu i społecznościom wobec niepełnosprawności i osób niepełnosprawnych, interakcyjnemu wymiarowi niepełnosprawności, a także niepełnosprawności jako doświadczeniu osobistemu. Publikacja, poza jej wymiarem naukowym, ma również istotny walor społeczny poprzez jej praktyczny i aplikacyjny charakter. Proponowana książka jest zatem skierowana zarówno do przedstawicieli środowiska akademickiego, przede wszystkim socjologów i pedagogów zainteresowanych problematyką niepełnosprawności, jak i praktyków zaangażowanych w udzielanie pomocy i wsparcia tej grupie klientów pomocy społecznej, a także tych wszystkich, którzy w życiu codziennym stykają się z ludźmi z niepełnosprawnościami, ich bliskimi oraz członkami rodzin.