Kariera Nikodema Dyzmy

Tadeusz Dołęga-Mostowicz

Bezrobotny urzędnik pocztowy z prowincji, Nikodem Dyzma, przybywa do Warszawy w poszukiwaniu zarobku. Jedynym jego majątkiem jest frak, który ma mu ułatwić uzyskanie pracy fordansera w jednym z nocnych lokali. Zrządzeniem losu znajduje na ulicy zaproszenie na wytworny raut. Idzie tam, by je oddać. Liczy na sowity napiwek. Wzięty jednak zostaje za jednego z gości. Awantura zrobiona dyrektorowi gabinetu premiera sprawia, że staje się bohaterem wieczoru. Szybko wkupia się w łaski środowiska rządzącej krajem elity. Doradza ministrom w sprawach gospodarczych. Jest ulubieńcem salonów, ma ogromne powodzenie u kobiet. Zostaje mianowany prezesem Państwowego Banku Zbożowego, wkrótce czekają go też inne zaszczyty... Książka Kariera Nikodema Dyzmy stanowi niezwykle odważną i celną satyrę na skorumpowane i cyniczne elity polityczne i gospodarcze końca lat dwudziestych minionego wieku, a jej bohater stał się symbolem prostaka i ignoranta bezwzględnie pnącego się na wyżyny społeczne po szczeblach kariery.

Kariera Nikodema Dyzmy

Tadeusz Dołęga-Mostowicz

Nikodem Dyzma, bezrobotny, bez żadnego wykształcenia, manier, ani nawet elementarnej ogłady, drobny urzędnik pocztowy z głuchej prowincji rusza do Warszawy w poszukiwaniu pracy. Ima się różnych zajęć, ale nic mu nie wychodzi. Aż wreszcie przypadek sprawia, iż znajduje na ulicy upuszczone przez doręczyciela zaproszenie na rządowy raut. Jest tak głodny, że postanawia zaryzykować wyrzucenie za drzwi, a może nawet i obicie po pysku, byle napełnić brzuch. Na raucie jednak udaje mu sie poznać wpływowe i majętne osoby. I... powolutku zaczyna się oszałamiająca kariera tego gbura, nieuka i chama. Czytając te książkę chwilami nie możemy wyjść ze zdumienia, jak większość społeczeństwa jest naiwana i łatwowierna i jak łatwo ja podejść i omamić. Książka na nasze czasy - wartka akcja, niesamowite przygody, czyta się ją jednym tchem.

Kariera Nikodema Dyzmy

Tadeusz Dołęga-Mostowicz

 Postać Dyzmy została przedstawiona w powieści w sposób tak wyrazisty, że z czasem nazwisko to stało się symbolem człowieka nieokrzesanego i pozbawionego kwalifikacji, ale jednocześnie sprytnego oszusta i karierowicza.

Kiwony

Tadeusz Dołęga-Mostowicz

Ceremonia była skończona. Hałas rozsuwanych krzeseł i wesoły gwar napełniły tak uroczystą jeszcze przed chwilą salę. Nauczycielstwo w galowych frakach zeszło z estrady, mieszając się z szumem granatowych mundurków i ich rodzin, na których tle jaskrawo połyskiwały białością długie rury grubego brystolu świadectwa maturalne. (Fragment)

Kiwony

Tadeusz Dołęga-Mostowicz

„Kiwony„ to powieść autorstwa Tadeusza Dołęgi-Mostowicza. Polskiego pisarza i scenarzysty, znanego przede wszystkim jako twórca „Kariery Nikodema Dyzmy” oraz „Znachora”. Bohaterem powieści jest Józef Domaszko, niespełniony literat, potomek Juliusza Słowackiego, który za wzorem bogatego stryja Cezarego żyje zgodnie z mottem: „trzeba zawsze w życiu stosować się do tego, co jest przyjęte i uznawane przez szanowanych poważnych i spokojnych ludzi”. Domaszko rezygnuje ze swoich idei i poglądów, aby prowadzić konformistyczne życie. Chociaż przynosi mu to korzyści materialne i pozycję społeczną, to krzywdzi najbliższe mu osoby, w tym kochającą go kobietę.

Kiwony

Tadeusz Dołęga-Mostowicz

ózef Domaszko właśnie zdał maturę. Ma romans z córką swej ciotki Natalką. Dewizą życiową tego zdolnego i ambitnego młodzieńca jest ulubione motto jego stryja Cezarego: Trzeba zawsze w życiu stosować się do tego, co jest przyjęte i uznawane przez szanowanych, poważnych i spokojnych ludzi. Stryj, który łożył na naukę Józefa, chce, żeby ten został literatem, ma w sobie wszak krew wieszcza Słowackiego. Powikłane losy naszego bohatera przedstawione są w książce Kiwony na niezwykle interesującym tle wydarzeń rozgrywających się w stołecznych redakcjach prasowych, salonach warszawskiej inteligencji i domach zamożnej burżuazji. Kiwonowatość, czyli lizusostwo przedstawicieli ówczesnych elit, ludzi pozbawionych inicjatywy i bezwolnie poddających się biegowi wydarzeń, to typowe zjawisko tamtych czasów.

Kiwony

Tadeusz Dołęga-Mostowicz

Kiwony Rozdział I Ceremonia była skończona. Hałas rozsuwanych krzeseł i wesoły gwar napełniły tak uroczystą jeszcze przed chwilą salę. Nauczycielstwo w galowych frakach zeszło z estrady, mieszając się z szumem granatowych mundurków i ich rodzin, na których tle jaskrawo połyskiwały białością długie rury grubego brystolu — świadectwa maturalne. Na estradzie pod olbrzymim portretem cesarza Mikołaja II pozostał tylko w swym głębokim fotelu sam dyrektor Karawajew. [...]Tadeusz Dołęga-MostowiczUr. 10 sierpnia 1898 w Okuniewie Zm. 20 września 1939 w Kutach Najważniejsze dzieła: Kariera Nikodema Dyzmy, Prokurator Alicja Horn, Znachor, Profesor Wilczur, Pamiętnik pani Hanki Dziennikarz, prozaik i scenarzysta; autor poczytnych w dwudziestoleciu międzywojennym powieści sensacyjnych, z których wiele było następnie ekranizowanych. ,,Dołęga" nie było członem jego nazwiska rodowego, lecz nazwą herbu rodowego matki pisarza, którą przyjął jako przydomek. Jako bardzo młody człowiek w czasie I wojny światowej był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej, następnie ochotniczo wstąpił do wojska, brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Po ustaleniu granic II Rzeczpospolitej dobra rodzinne na Witebszczyźnie wraz z miejscowością, w której się urodził, pozostały w Związku Radzieckim. Zrzuciwszy mundur w 1922 roku związał się z chadeckim dziennikiem ,,Rzeczpospolita" o nastawieniu proendeckim i antypiłsudczykowskim, gdzie publikował felietony pod pseudonimem C. hr. Zan. Ostro i krytycznie oceniając porządki wprowadzone przez Piłsudskiego po przewrocie majowym 1926 roku, naraził się władzom sanacyjnym, w wyniku czego jesienią 1927 roku został porwany z ulicy Grójeckiej w Warszawie, wywieziony za miasto, ciężko pobity, wrzucony do dołu i zostawiony w lesie; ślad tego przeżycia odnaleźć można w jego powieści Znachor. Zapatrywania polityczne Dołęgi-Mostowicza nie zmieniły się w wyniku tego zdarzenia, natomiast zamiast dziennikarstwem zajął się pisaniem powieści (powstało ich w sumie 17), co przyniosło mu popularność i znaczny majątek. Zginął w czasie kampanii wrześniowej 1939 roku, jako podoficer wojska polskiego organizując obronę przed inwazją Związku Radzieckiego w granicznym miasteczku Kuty. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Kiwony

Tadeusz Dołęga-Mostowicz

Kiwony, potakiwacze, lizusi. Obraz społeczeństwa okresu międzywojennego. A na ich tle bohater z aspiracjami literackimi, filozof, przekonany jednak, że w życiu należy zawsze postępować tak jak to czyni spokojna większość. To dzieło znakomitego Dołęgi-Mostowicza choć napisane przed kilkudziesięciu laty nic nie straciło z aktualności. I dziś bowiem żyjemy w takim samym świecie potakiwaczy, takich... kiwonów...